Joan of Arc

Gewoon
Joan of Arc
1948
langspeelfilm
100 minuten
drama

genomineerd
genomineerd
genomineerd
genomineerd
genomineerd

acteur/actrice (13)

Ward Bond Ward Bond
Francis L. Sullivan
Robert Foulk
Carrol Nash
Shepperd Strudwick
Hurd Hatfield
John Emery
George Coulouris

regisseur (1)

producent (1)

director of photography (3)

beeldmonteur (1)

artdirector (1)

kostuumontwerper (2)

componist (1)

Een passieproject voor Ingrid Bergman, deze sacraal-theatrale adaptatie van het leven van Jeanne d’arc die op 30 mei 1431 op negentienjarige leeftijd op de brandstapel terechtkwam. Geslachtofferd door de Britten en collaborerende Fransen voor haar naar eigen zeggen door goddelijke visioenen gestuurde rol in de honderdjarige oorlog tussen Frankrijk en Engeland. In 1920 kreeg ze een heiligenstatus en werd ze een patroonheilige van Frankrijk, nadat Napoleon haar eerder al in 1803 had uitgeroepen tot nationaal Frans symbool.

Bergmans filmversie was niet de eerste en de laatste verfilming van d’arcs korte leven, maar wel de eerste prestigieuze Amerikaanse versie. Bergman produceerde mee in de totstandkoming van Joan Of Arc door samen met producent Walter Wanger en regisseur Victor Fleming een productiemaatschappij op te richten die enkel maar deze film zou produceren. Nadat onderhandelingen met MGM afsprongen vond het project onderdak bij RKO, die midden jaren dertig al hadden geprobeerd om een Jeanne d’arc-film met Katharine Hepburn in de titelrol te produceren.

Het bronmateriaal voor Joan Of Arc is Maxwell Andersons toneelstuk Joan Of Lorraine uit 1946 waarin Bergman ook de hoofdrol had vertolkt. Dat stuk had een dubbele structuur: het vertelde niet alleen het verhaal van d’arc maar ook van de acteurs en actrices die de rollen in het stuk vertolkten. Bergman en Anderson wilden die structuur ook in de film, maar vingen bot bij RKO die enkel wou investeren in het feitelijke verhaal van d’arc.

Joan Of Arc bevat alle kenmerken van de heiligenfilms die Hollywood tijdens de gouden studiojaren draaide: niet in het minst omdat Bergman zich vol vuur (woeps) en overgave op de hoofdrol stort. De film ziet er geen graten in om zijn overduidelijke studio- en matteachtergronden op het voorplan te zetten, hetgeen toch voor een soort toneelmatige insteek zorgt. De serene aanpak botst af en toe wel met al dan niet bewuste camp zoals bijvoorbeeld de casting van Ward Bond als de Franse bevelhebber Le Hire. En ook de vele burn the witch-kreten en de doos Jommekespruiken die werd opengetrokken staan wat haaks op de beoogde sereniteit.

De film werd in 1950 opnieuw uitgebracht in een versie van 100 minuten. Die re-release zorgde er voor dat de oorspronkelijke versie gedurende meer dan vijftig jaar niet te zien was in Amerika. Daar kwam pas verandering in toen de UCLA de oorspronkelijke versie in 1998 restaureerde, en dat kon pas nadat er in Europa nog een originele kopij werd gevonden met de volledige soundtrack intact. De ingekorte versie is uiteraard te mijden: om de continuïteit enigszins te bewaren zijn heel wat weggesneden scènes vervangen door een voice-over.

Voor Fleming was dit zijn laatste film: hij overleed begin 1949 aan de gevolgen van een hartaanval. Een urbane Hollywoodlegende wil dat die een gevolg kan zijn van het hartzeer dat Fleming had tijdens de productie van Joan Of Arc: niet alleen was hij niet tevreden over het eindresultaat, hij had ook te lijden onder een onbeantwoorde liefde voor Bergman. Bergman zat in die tijd sowieso in een romantische draaikolk: de publieke opinie was niet zo te spreken over haar buitenhuwelijkse affaire met de Italiaanse regisseur Roberto Rossellini met wie ze in 1950 zou trouwen. Volgens kwatongen een reden dat de film het minder goed deed aan de kassa dan verwacht. Al legt Wanger daarvoor ook de schuld bij RKO die hij een krakkemikkige marketingaanpak verweet. Bergman zou in 1954 d’arc trouwens nog eens vertolken in Rossellini’s Giovanna d’Arco Al Rogo.

Joan Of Arc won Oscars voor beste camerawerk en kostuumontwerp, en Wanger kreeg een Honorary Oscar voor de film. Een prijs die hij weigerde uit onvrede omdat de film geen nominatie had gekregen voor beste film.

Alex De Rouck
Scène uit de film


Oscars ® 1949 Camerawerk kleur Gewonnen Joseph Valentine
kleur Gewonnen William V. Skall
kleur Gewonnen Winton Hoch
Kostuumontwerp kleur Gewonnen Karinska
kleur Gewonnen Dorothy Jeakins
Beste actrice in een hoofdrol Actress Genomineerd Ingrid Bergman
Art direction kleur Genomineerd Richard Day
(Color) - Set Decoration Genomineerd Edwin Casey Roberts
(Color) - Set Decoration Genomineerd Joseph Kish
Beeldmontage Genomineerd Frank Sullivan
Beste acteur in een bijrol Genomineerd José Ferrer
Filmmuziek (drama of komedie) Genomineerd Hugo Friedhofer
Beelden prijsuitreiking(en)
Joseph Valentine, William V. Skall en Wintoch Hoch winnen Academy Award/Oscar in de categorie Beste Camerawerk voor Joan of Arc.