You Are Not Alone zong Michael Jackson destijds tegen de kinderen in de buurt, en had hij nog geleefd dan zong hij het nu ongetwijfeld als steunbetuiging voor iedereen die laat optekenen geen jota te snappen van Christopher Nolans nieuwste. Dus neen, je zal niet de enige zijn die bij het verlaten van de bioscoop in het haar achter het het mondmaskeroorstukje krabt omdat je de finesses van Tenet niet echt kan plaatsen. ’t Is maar dat je het weet: het ligt niet aan jou, het ligt aan Nolan zelf.

Wie zijn waardeoordeel van een film ophangt aan de helderheid van de plot, is misschien niet de meest geschikte persoon om de lokale of dichtstbijzijnde cinema een hart onder de riem te steken door op te draven in wat officieel de eerste blockbuster is van het coronatijdperk. Wie kickt op filmisch vernuft en visuele souplesse mag wel zonder voorbehoud tussen het pluche duiken voor een film die zich heel gemakkelijk laat omschrijven als een James Bond-film met een sf-saus. Maar niet uit dezelfde bokaal gelepeld als Moonraker voor alle duidelijkheid.

De Bondlaag is vrij simpel: een nooit bij naam genoemde CIA-agent - op de aftiteling staat hij vermeld als The Protagonist - moet zien te verhinderen dat een megalomane Russische booswicht de aarde vernietigt. De sf-laag is een ander paar mouwen: die springt tussen verschillende tijdlagen, gooit een handboek over inversie op tafel - kogels die worden afgevuurd vertrekken niet uit het pistool maar keren terug naar het pistool omdat ze uit de toekomst terug naar het verleden zijn gestuurd - en draait rond een tuig uit de toekomst dat in het heden/verleden kan worden gebruikt om de aarde te vernietigen. Die voorkennis volstaat in principe om voorbereid aan de start van Tenet te verschijnen. Ook al ben je na een halfuur waarschijnlijk al terug zowel de pedalen als de remblokken kwijt.

Opvallend is dat Nolan tot op zekere hoogte wegkomt met zijn ondoordringbaar plotbastion. Minder getalenteerde cineasten zijn al voor minder afgeschoten, maar Nolan krijgt dusver nog steeds carte blanche om zijn eigenzinnige en stevig gebudgetteerde projecten uit te voeren. Het feit dat hij Warner een heel rendabele en memorabele Batman/Dark Knight-trilogie cadeau deed, is daar natuurlijk niet vreemd aan. En ze zouden natuurlijk wel gek zijn om de waarschijnlijk enige evenementregisseur op hun loonlijst een strobreed in de weg te leggen. Zonder Nolans bemoeienissen was Tenet waarschijnlijk verschoven naar later op het jaar of ergens in 2021, maar kijk … een moeilijke film die in moeilijke tijden voor halfvolle zalen moet zorgen in cinemaland … er zit ergens humor in. Of toch minstens ironie.

In Tenet zelf zit er weinig humor. Nolan houdt meer van zijn plotidee en de manieren waarop hij dat in beeld kan brengen dan van zijn personages. Shaken, not stirred: het is een keuze die de protagonist (een emotieloze John David Washington) niet moet maken. Robert Pattinson, Elizabeth Debicki en een schmierende Kenneth Branagh mogen de animokraan af en toe wel opendraaien.

Tenet inhoudelijk omspitten vraagt veel tijd en discussieruimte. En dan nog zit je met interpretatiediscrepanties die je niet krijgt uitgelegd tussen de soep en een vijfgangenmenu door. Iedereen kan de logica van Tenet dus eigenlijk naar eigen goeddunken invullen, al ben je eigenlijk gebonden aan de dogma’s die Nolan uitsmeert als voedingsbodem voor zijn verhaal - en waarvan meer dan de helft als het ware een equivalent zijn van easter eggs voor detailgeile wetenschappers. Wars van alle vraagtekens en onduidelijkheden is Tenet weliswaar en gelukkig cinema pur sang. Zelfs als Nolan je narratief is kwijtgespeeld, blijf je toch op je qui-vive omdat je voelt dat er altijd wel een straf staaltje cinematografica je richting uitkomt. Dat noemen ze naar het schijnt kunst, zij het van de te nemen of te laten-categorie.

Tenet is een film die in even gelijke delen intrigeert en frustreert, en net daarom meerdere visies nodig heeft om de finesses te ontkurken. Op zich ook een slimme manier om volk in de cinemazalen te krijgen natuurlijk. Al is de kans even groot dat je het ergens halfweg al voor bekeken houdt.