Het aantal bioscoopgaande volgelingen van Steven Spielberg is afgekalfd. Pijnlijke vaststelling als je te horen en lezen krijgt dat The Fabelmans de grootste commerciële flop uit zijn carrière dreigt te worden.

Nochtans is dit een film die zijn fans gretig zouden moeten oplepelen: in deze als semifictie verpakte autobiografische film kom je immers heel wat te weten over de vormingsjaren van de man die ettelijke generaties magische bioscoopavonturen liet beleven, John Williams het allerbeste van het beste liet componeren en op nog zo’n elvendertig andere manieren mee de Amerikaanse filmgeschiedenis kleurde. Een film die iedere fan verplicht zou moeten zien dus, en bij uitbreiding eigenlijk iedereen met een gezonde belangstelling in de Amerikaanse filmgeschiedenis, want ook die wordt geëerd en bewierookt.

Niet dat alles wat Spielberg aanraakte, veranderde in commercieel goud: (sterke) titels als Always, Munich, Empire of the Sun, Amistad, West Side Story en zelfs kindvriendelijk materiaal als Hook en The BFG kleurden eerder ook al rood in boekhoudersmiddens. Dat zal hem ongetwijfeld wel een vloek hebben ontlokt, zeker omdat heel wat van die minder scorende prenten net zijn meest persoonlijke waren. Maar het siert Spielberg dat hij die persoonlijke projecten blijft maken en niet kiest voor de gemakkelijke weg. In die optiek kan het laten gaan van Indiana Jones and the Dial of Destiny zelfs worden toegejuicht.

Opvallend feit: The Fabelmans mag dan volgens Spielberg wel geen officiële autobiografische prent zijn, het resultaat is waarheidsgetrouwer dan tal van biopics die wel pretenderen het echte verhaal te vertellen. Bijna alle details zijn echt: de achtergrond van zijn ouders, de mechanismen binnen het gezin Spielberg, de herinnering aan de eerste film die hij in de bioscoop zag, de reconstructie van zijn hobbyfilms, de aap in huis, de buitenechtelijke relatie van zijn moeder, de ontmoeting met een hele grote filmregisseur waarvan de naam spoilergewijs niet wordt vrijgegeven – en ook de initialen niet, neen … allemaal echter dan echt.

Spielberg speelde al in 1999 met het idee om een film over zijn jeugd en familie te draaien en werkte een eerste concept uit met zijn zus Anne. Maar uiteindelijk vond Spielberg dat het allemaal toch wat gevoelig kon liggen, al waren zijn ouders de plannen van hun zoon naar verluidt niet ongenegen. Uiteindelijk haalde Spielberg zijn idee pas na de dood van zijn ouders tijdens de productie van West Side Story terug boven, herschreef en vervolledigde hij het script met coscenarist Tony Kushner en wist het op zestig dagen tijd te verfilmen.

De cast kreeg ongelimiteerde toegang tot zowat het volledige audiovisuele archief van de Spielbergs om zich het personage dat ze vertolkten zo eigen mogelijk te kunnen maken. En ja, het is een mooie cast. Geen wereldschokkende, maar Paul Dano en Michelle Williams voegen subtiel de nuances toe die nodig zijn om van zijn ouders heel treffend getekende personages te maken. De grootste verrassing is echter relatieve nieuwkomer Gabriel LaBelle die bijna als twee druppels water op de jonge Spielberg lijkt.

Dus ja, deze film kon evengoed The Spielbergs als titel hebben meegekregen, maar dat idee vond Spielberg te narcistisch. Al kan de naams- en titelverandering uiteraard niet echt verhinderen dat The Fabelmans een schouderklopfilm is geworden. Zij het geen die verzuipt in zijn eigen stoef, maar een die teert op nostalgie, melancholie en vakkundig meesterschap. Spielberg laat in The Fabelmans niet zien hoe hij als jonge snaak destijds alles voelde, maar hoe hij er als volwassen man op terugkijkt. Geen sprookjeslens op de filter dus, maar een (h)eerlijke open kijk op de eigen apenjaren.

Met als pertinente vraag of iemand die niet geïnteresseerd is in het doen en laten van Spielberg er een boodschap aan heeft. Gezien de lage opkomst: waarschijnlijk en helaas niet dus. Maar iedereen die wil weten waar Spielbergs fascinatie voor gebroken gezinnen en afwezige vaders vandaan komt, iedereen die met eigen ogen wil zien dat Spielbergs filmmaken in de eerste plaats een aangeboren talent is en iedereen die nog eens de kracht en pracht van cinema wil voelen … ga heen en koop dat pluchezetelticket voor The Fabelmans.

En wees getuige van de magie die je liet sidderen bij Jaws, liet huilen bij E.T., liet juichen bij Indiana Jones, liet verbazen bij Close Encounters of the Third Kind, met de vuist op de tafel liet kloppen bij Schindler’s List, je een DNA-chemieset liet kopen bij Jurassic Park en die je van alles en nog wat liet voelen bij eender welke andere Spielbergworp. En je krijgt er gratis en voor niets ook nog de meest geestige regisseurscameo in jaren bij. De fabel in de titel is wis en waarachtig accuraat gekozen, de eus mag je er zelf aan toevoegen. Never mind de taalfout.