Vastzitten op een luchthaven is geen lachertje. Izmir Turkije, vele jaren geleden. Bij aankomst op de luchthaven daar blijkt het vliegtuig al vertrokken te zijn. We vermoeden dat het een grap is en krijgen even later, als bewijs dat het toch wel bittere ernst is, de passagierslijst onder onze neus geschoven. Piloot weet-ik-veel-hoe-die-gast-heette gaf zijn akkoord voor het vertrek ondanks het feit dat niet iedereen aanwezig was. Communicatie-stoornis bij de touroperator Jetair zo bleek achteraf waardoor het gewijzigde vertrekuur niet aan iedereen werd doorgegeven. het bleef allemaal niet zonder gevolgen voor de 'schuldigen' maar dat is een ander verhaal... Wat wij toen niét kregen in tegenstelling tot Tom Hanks in The terminal waren maaltijdbonnetjes. Een schrale troost voor Viktor Navorski want hij had zijn bezoek aan New York City toch wel anders voorgesteld. Wanneer hij de paspoortcontrole wil passeren blijkt bij het inscannen van zijn identiteitsdocument dat er iets niet snor zit. Meer nog, dat er iets helemaal fout zit. Wat is er nu gebeurd? Op het ogenblik dat Viktor nog in het vliegtuig zat op weg naar de States werd een staatsgreep gepleegd in Krakozhia van waar hij afkomstig is, met als gevolg dat de VS beslisten om geen enkele bewoner van het Oost-Europese land nog binnen te laten. Navorski is voor de autoriteiten dus unacceptable... Terugsturen is ook al niet mogelijk want door de afgekondigde noodtoestand en oorlogssituatie die er heerst bestaat het land als dusdanig niet meer en zijn de grenzen vanzelfsprekend voor iedereen gesloten. Dus zit Navorski vast op de John F. Kennedy International Airport met een waardeloos identiteitsdocument waarmee hij in het bureau van Frank Dixon (Stanley Tucci uit Road to Perdition) terechtkomt. Dixon is de tweede in rang op het vlak van veiligheid op JFK Airport en geeft hem een woordje uitleg over de moeilijke situatie waarin hij is verzeild geraakt. Geen makkie zo blijkt want Navorski heeft zijn kennis van het Amerikaans en de stad New York enkel uit de boekjes...

De immense transit-ruimte wordt dus de voorlopige verblijfplaats van Navorski. En 'voorlopig' moet je heel ruim gaan bekijken want de crisissituatie in zijn thuisland is niet in een handomdraai opgelost. Er gaan weken en zelfs maanden voorbij... Dixon en zijn team proberen de bewoner die Navorski ondertussen is geworden met allerhande trucjes buiten te krijgen. De aanvankelijke mededeling dat hij de transit-ruimte niet mag verlaten was louter een gevolg van het volgen van de procedure en de strikt bureaucratische aanpak van Dixon. Maar de theorie is de praktijk niet en in dergelijke gevallen verdwijnen deze mensen zonder (officiële) papieren toch zonder veel moeite in de mensenzee van New York. Maar niet Viktor Navorski. Hij probeert er het beste van te maken en maakt nader kennis met de gekend figuren, de vaste waardes als het ware op de luchthaven. Gupta (de 85-jarige (!) uit India afkomstige Kumar Pallana) die verantwoordelijk is voor het onderhoud van de vloer bijvoorbeeld, of Enrique (Diego Luna uit Y tu mama también) die de catering tot zijn bevoegdheid mag rekenen, of de geünifromeerde Dolores Torres (Zoë Saldana uit Pirates of the Caribbean) die het inreis-document van de nieuwe binnenkomers van de gepaste stempel moet voorzien. De rode van 'Denied' of de groene van 'Approved'... En om niet om te komen van de honger verdient Viktor zelf links en rechts wat dollar-centen, onder andere door het ophalen van de bagagekarretjes wat per teruggebracht exemplaar een halve dollar opbrengt... Maar wanneer men ook hier een stokje voor steekt bewijst Viktor ook wel een handige Harry te zijn wat hem zelfs een full time job bezorgt bij een aannemer die in de luchthaven aan het werk is. En dan ontmoet hij ook nog de knappe stewardess Amelia...

Een langspeelfilm maken van meer dan 2 uur over iemand die vast komt te zitten in de transit-ruimte van een luchthaven? Best mogelijk, maar er een goede film van maken lijkt moeilijk denk je dan. Maar dan ken je Steven Spielberg nog niet. Hij is creatief genoeg - niet dat dit iets nieuws is voor ons - om de Terminal-kijkers meer dan twee uur lang te boeien met een film waarbij het grappige primeert over het dramatische. De eerste ondervraging van Hanks bij zijn aankomst en een tweede poging om het goede antwoord op die ene vraag uit hem te peuteren zijn best wel grappig. De scène waarin hij zich realiseert dat het helemaal foutloopt in zijn geboorteland en hij als een gek van monitor naar monitor loopt zorgt voor een scheutje drama. Sentiment verzekerd wanneer duidelijk wordt wat de reden is van zijn bezoek aan New York en welke functie het metalen potje heeft dat hij steeds bij zich draagt. En romantiek tenslotte, wanneer er iets moois bloeit tussen hem en C.Z. Jones.
Als je The terminal analyseert louter op basis van de vermelde filmische ingrediënten weet je dat dit soort films zich richt op een heel breed doelpubliek en dus moeilijk anders kan dan scoren (aan de box-office). Steven Spielberg zelf stelt dat we in een tijd leven waar wat meer mag/moet gelachen worden en Hollywood films worden verondersteld om hiervoor te zorgen in moeilijke tijden aldus nog Spielberg. The Terminal is dus zijn manier om die stelling te gaan concretiseren. Niet dat het allemaal zo makkelijk was om dit project te realiseren. Na 9/11 is het binnenloodsen van een heuse filmcrew en het bezetten van een deel van een luchthaven voor de duur van de opnames een onmogelijke zaak geworden. Daarom werd productieontwerper Alex McDowell belast met het bouwen van een volledig ingerichte en functionerende luchthavenhal waar de meeste opnames zouden plaatsvinden. Die werden aangevuld met wat binnen- en buitenopnames op de 'Mirabel Airport' in Montreal waarbij United Airlines zelfs even een Boeing 747 ter beschikking stelde van de filmmakers voor één niet onbelangrijke scène in de film. De constructie van de 'terminal' was voor McDowell die al met Spielberg had samengewerkt voor Minority Report vanzelfsprekend een enorm project. Het gebouw werd eerst volledig uitgetekend op computer waarna een miniatuurversie werd gebouwd wat Spielberg de gelegenheid gaf om met een soort periscoopcamera als het ware door het gebouw te wandelen en zo al een aantal shots voor te bereiden. De enorme set zelf werd dan gebouwd in een gigantische hangar in Palmdale Californië, de werken zetten 200 vaklui aan de slag gedurende maar liefst 20 weken. Er werden zelfs vier liften speciaal gebouwd, iets wat heel uitzonderlijk is voor een film. En reken daarbij ook nog de meer dan 35 restaurants en winkels die de luchthaven/set rijk is, sommige ervan bemand door échte werknemers van de respectievelijke zaken. Er werden dus kosten noch moeite gespaard om het aankleden van de nieuwste film van Spielberg uitermate te verzorgen. Spielberg wil met The Terminal ook duidelijk maken dat (zelfs) op een luchthaven iedereen wel zijn eigen verhaal of zijn persoonlijk geheim heeft. JFK is meer dan een mensenmassa waarbij elk van hen via de voorziene kanalen in het gepaste vakje/de correcte gate, exit of balie terechtkomt maar is eigenlijk een verzameling van een aantal individuen waarbij rond elk van hen allicht wel één of ander verhaal kan verzonnen worden. Maar ook eigenlijk een soort microcosmos op zich, in dit geval dus van Amerika. De ontwapenende naïviteit en eerlijkheid van een onervaren Oost-Europese reiziger als Viktor Navorski is een goed vertrekpunt om er een verhaal rond te bouwen en geeft heel wat mogelijkheden voor het inbouwen van grappige momenten. The Terminal is dus wat Steven Spielberg ermee bedoeld heeft, een ontspannend filmpje.