Joel Coen en Ethan Coen zijn goed op weg om in elk genre minstens een klassieker af te leveren. Het westerngenre kunnen ze eveneens afvinken, want met “True Grit” schieten ze recht in de roos: een sterke en hypnotiserende genreoefening die op een ampele zucht van de gegeerde vijf sterren strandt. Goed nieuws waarvoor we als filmminnende internaut graag heel hoog en blijgezind in de lucht springen.

Terug met beide voeten op de grond en we kunnen jullie melden dat het bronmateriaal van “True Grit” de gelijknamige roman van Charles Portis uit 1968 is, die een jaar na zijn release al eens werd verfilmd en John Wayne zijn enige Oscar opleverde. Een best entertainende versie trouwens, maar eentje die het niet haalt bij de mokerslag die de Coens afleveren, al is het maar omdat het broederpaar de roman beter en bijna naar de letter adapteert. Het verhaal is op zich hetzelfde, maar waar Henry Hathaway in 1969 de film zowel ophing aan het karakter van Mattie Ross als dat van Rooster Cogburn, blijven de Coens trouw aan Portis’ insteek waarin het verhaal zich vooral focust op Mattie Ross. Ook het originele einde van Portis wordt in eer hersteld: in 1969 werd het romaneinde immers nogal afgezwakt. Ook de toon is anders: de Coens halen de humor vooral uit de intonatie en de dialogen van Ross en Cogburn, en die context was totaal afwezig in de versie met John Wayne. Waardoor “True Grit” eigenlijk meer een nieuwe verfilming van de roman is dan een echte remake van de John Waynewestern.

De veertienjarige Mattie Ross (een ijzersterke Hailee Steinfeld) reist na de moord op haar vader door ene Tom Chaney (Josh Brolin) naar het stadje waar hij is gestorven, in de hoop er iemand te kunnen overtuigen om de moordenaar op te sporen. Die iemand wordt de schijnbaar altijd dronken, aan lager wal geraakte en schietgrage marshall Rooster Cogburn (Jeff Bridges, alweer in een glansrol) die aanvankelijk geen zin heeft om naar het Choctaw-indianenterrein te rijden waar Tom Chaney zich zou schuilhouden, maar zich uiteindelijk toch laat overhalen. Is het niet door de vastberadenheid van het jonge meisje met haar op de tanden, dan wel door de dandyeske Texas Ranger LaBoeuf Matt Damon) die Chaney wil laten berechten voor de moord op een senator in Texas. Mattie is in elk geval niet van plan om ijdel af te wachten tot wanneer het duo Chaney heeft geklist en vervoegt de beide mannen op hun speurtocht. Lang blijven Cogburn en LaBoeuf trouwens niet samen, daar het op zijn zachtst gezegd niet al te goed botert tussen de twee. Cogburn vermoedt dat Chaney zich verschuilt bij de bende van de notoire outlaw Lucky Ned Pepper (Barry Pepper), hetgeen er de klopjacht geenszins makkelijker op maakt. Vast staat dat Mattie tijdens de tocht heel wat leert over het leven, de dood en de al dan niet bitterzoete smaak van wraak en vergelding…

Je kan “True Grit” heel gemakkelijk bekijken als een standaardwestern met de geijkte ingrediënten, maar het is veel meer dan dat. Wie geen genoegen neemt met de bovenste laag, en dieper meegraaft met de broertjes Coen wordt deelgenoot in een meditatie over leven en dood, ingebed in hun typisch elegische stijl en bevolkt met een paar van de markantste karakterkoppen uit hun carrière. Waar de Coens in het begin van hun carrière schijnbaar steevast hun best deden om zo ver mogelijk weg te blijven van de gebaande paden, doen ze nu geen moeite meer om het commerciële circuit links te laten liggen. Waardoor “True Grit” een film is geworden die zowel kan gesmaakt worden door de echte Coenfan als door zowat iedereen die nog nooit een film van de broers heeft gezien (en meteen nogal wat gaten in zijn filmcultuur moet zien dicht te lassen).

Ook filmtechnisch is “True Grit” naar goede Coengewoonte meer dan af: het camerawerk van hun vaste “director of photography” Roger Deakins is eens te meer om te strelen, en de soundtrack van huiscomponist Carter Burwell alweer manna voor elke zichzelf respecterende oorwormenverzamelaar. Een score die trouwens grotendeels gebaseerd is op de hymne 'Leaning On The Everlasting Arms', een muziekstuk dat eveneens een prominente rol speelde in Charles Laughtons’ klassieker “Night Of The Hunter” uit 1955.

“True Grit” is een fenomenale brok cinema met scheepsladingen lef, gravitas en ballen. En met ontzettend veel saignante details die nog een tijdje blijven rondspoken: de beer op het paard, de ophanging, het lijk aan de (aller)hoogste tak, de impact van het bloedvergieten en vooral de ongelooflijke branie waarmee Hailee Steinfeld zich op haar rol smijt, zorgen ervoor dat deze western eens te meer Coen pur sang is. Of hoe de Coens ook op hun salonfähigst cinematografisch ijzersterk bezig zijn. En blijven.