De nieuwste langspeelworp van Oscarwinnaar Tom McCarthy – bekend van sociaal-relevante Hollywoodtitels als The Visitor en Spotlight – is een film met twee toonaarden. Die van een karakterstudie annex -drama en die van een thriller.

Twee gezichten die niet noodzakelijk samen het scherm delen: er zijn zelfs lange stukken waar het whodunitmysterie volledig op de achtergrond blijft. Stillwater is daardoor een film die zichzelf niet altijd drijvend weet te houden en zich vooral aan het eind in de voet schiet door een op zich al verrassende wending nogal gemakzuchtig af te handelen. Terwijl er daar nochtans een mooie confrontatie lag te wachten tussen vader, dochter en publiek. Maar vooraleer dat eind deze recensie afsluit, eerst naar het begin.

Waarin McCarthy de welwillende kijker laat kennismaken met Matt Damon in middle America arbeidersmodus: hard wroetend in Oklahoma en van job naar job zwervend om de financiële eindjes aan elkaar te knopen, een verleden van drank en drugs meetorsend … maar eigenlijk een goede kerel in een ruwe, zij het beleefde bast die steevast met twee woorden spreekt – hij zou een T-shirt kunnen dragen met yes ma’am erop.

Extra moeilijkheid in het leven van Bill: zijn vrouw pleegde destijds zelfmoord zodat hij met zijn moeder moest instaan voor de opvoeding van zijn tienerdochter (Abigail Breslin). En die dochter zit al vijf jaar in een cel in Marseille op verdenking van moord op haar toenmalige flatstudiegenote daar. Waardoor Bill – die rotsvast in haar onschuld gelooft – zijn op bouwwerven verdiende dollars vooral gebruikt om regelmatig naar Marseille te vliegen om haar te kunnen bezoeken. Tijdens zo’n bezoek komt hij op het spoor van de mogelijke echte dader. De onderzoeksrechter is er echter niet happig op om de zaak opnieuw te openen, waarop Bill dan maar zelf besluit om op onderzoek te gaan. Als niet-Franssprekende is hij in een voor hem vreemde omgeving een vis uit het water, maar in een theateractrice (Camille Cottin) en haar dochtertje vindt hij gelijkgestemde zielen die hem willen helpen de waarheid te achterhalen terwijl ze hem ook een opvangplaats geven in de voor hem onwennige omgeving.

McCarthy haalde voor de moordzaak inspiratie bij de destijds hevig gemediatiseerde zaak van Amanda Knox, een Amerikaanse studente die in 2007 in Italië werd beschuldigd van moord op een kamergenote en daardoor in een plaatselijke cel belandde. De inmiddels vrijgesproken Knox is naar verluidt trouwens niet echt in haar nopjes met deze film – al is dit geenszins Knox’ verhaal. Stillwater draait eigenlijk ook niet om eens om die moord, al maakt die wel een belangrijk deel uit van de plot. De film is in de eerste plaats een ode aan de vaak verguisde en zo goed als zeker op Trump stemmende working class hero die welhaast vanuit de onderbuik van de maatschappij op stugge manier wil vermijden dat zijn American Dream een American Nightmare wordt. Een ode die noch veroordeelt noch verheerlijkt maar enkel registreert.

Damon is uitstekend als dragende steunmuur van Stillwater en hij krijgt mooi weerwerk van de couleur locale in Marseille – het zou zowaar een film van Robert Guédiguain kunnen zijn. Maar het zijn andere Fransen die meehielpen aan de film: McCarthy schreef het script samen met onder meer Thomas Bidegain, de semivaste schrijfpartner van Jacques Audiard. Wat van Stillwater eigenlijk meer een Amerikaans-Franse hybride maakt dan een volbloed Hollywoodepistel.

Wat het ook is of mag zijn: Damon, de couleur locale, de gevoelig uitgetekende personages en de sluimerende actualiteitswaarde van het script houden Stillwater overeind. Alleen jammer van de onbevredigende conclusie dus: op de valreep een slok en een borrel verwijderd van een nog betere afdronk.