Af en toe heb je zo’n acteur waarvan je denkt 'geef die man een hoofdrol, en gauw'. Richard Jenkins is zo’n man en hij heeft nu eindelijk zijn plaatsje bovenaan de aftiteling te pakken. Sinds de jaren tachtig duikt de braafogende man op in tal van bijrollen en zijn ster is geenszins tanend, getuige onder meer zijn drie samenwerkingen met de Coenbroers (The Man Who Wasn’t There, Intolerable Cruelty, Burn After Reading) en de negentien afleveringen van het sublieme Six Feet Under waarin hij opdook als (dode) pater familias.

De rol van Walter Vale in The Visitor van Tom McCarthy (die debuteerde met The Station Agent) lijkt Jenkins alvast op het lijf geschreven. Vale is een economieleraar annex grijze muis die na de dood van zijn vrouw in een emotioneel vacuüm leeft in Connecticut. Tijdens een trip naar New York voor een congres, ontdekt hij dat zijn appartement daar via via is onderverhuurd aan een duo asielzoekers: Tarek (Haaz Sleiman), een man uit Syrië en Zainab (Danai Gurira), een vrouw uit Senegal. Het duo besluit onmiddellijk te vertrekken met hun schaarse bezittingen, maar Vale staat hen toe te blijven. Langzaamaan ontdekt hij dat het koppel hem een frisse kijk op het leven biedt.

Zelf is hij uitgeblust, zonder zelfs maar de kracht om nog les te geven of verder te schrijven aan een boek. Zijn aanwezigheid op het congres is dan ook een verplicht nummertje, dat hij schijnbaar moeiteloos ondergaat. Via Tarek ontdekt hij de kunst van het djembéspelen en al snel laat hij zich op sleeptouw nemen door een man die elke dag het beste uit het leven haalt, ook al is hij voor de Amerikaanse overheid een nummer. Dat wordt pijnlijk duidelijk wanneer de naweeën van 9/11 de lelijke kop opsteken. Tarek wordt zonder reden aangehouden in de metro en opgesloten in een voorlopige gevangenis. Walter belooft te doen wat hij kan om hem zo snel mogelijk los te krijgen, maar in een Amerika dat wordt geregeerd door rigide administratie en absurde regels, blijkt al snel dat zelfs goedbedoelende Amerikaanse staatsburgers nauwelijks meetellen…

The Visitor is applauswaardige humane cinema. Helaas ook niet meer dan dat. McCarthy verhaalt op een eenvoudige manier de situatie waarin ‘vreemdelingen zonder de juiste papieren’ zich bevinden, en neemt geen risico’s met een plot waarin alles wat je denkt dat er zal gebeuren ook gebeurt. Toch is dit niet enkel het verhaal van Tarek, Zainab en Tareks moeder, maar ook dat van Vale.

Zijn ontmoeting met Tarek dient als catharsis die hem uit zijn eigen schemerzone haalt, en dat levert de twee beste scènes uit de film op: die waarin Vale met zijn machteloosheid wordt geconfronteerd aan de balie van de gevangenis, en het sterk doorleefde slotbeeld. Toch is dit een film die alle goede bedoelingen ten spijt te voorspelbaar blijft en nooit echt diep onder de huid kruipt, hoe schrijnend het verhaal ook is. Wat niet wegneemt dat er geen valse noot te bespeuren valt in de doorleefde en ingetogen vertolking van Jenkins.