Elke carrière kent op zijn minst een schandvlek. Regisseur (én acteur) Tom McCarthy heeft die inmiddels gehad met de Adam Sandler-uitschuiver “The Cobbler”, die bij ons vorig jaar te zien was op het BIFFF en nadien rechtstreeks op dvd/blu-ray/streaming werd uitgebracht. McCarthy is inmiddels gelukkig terug overgestapt naar relevante cinema met ballen. Een oversteek met zevenmijlslaarzen zelfs: zijn “Spotlight” is immers zo sterk en fascinerend dat hij eerdere parels als “The Visitor” en “Win-Win” overklast. De aanwezigheid van “Spotlight” op menige nominatielijst is niet toevallig.

“Spotlight” breekt een lans voor onderzoeksjournalistiek en reconstrueert hoe een team reporters van The Boston Globe anno 2001 wereldkundig maakte hoe heel wat katholieke priesters uit Boston systematisch kinderen seksueel misbruikten. En hoe dat oogluikend werd toegestaan door de lokale kardinaal en stilzwijgend werd getolereerd door notabelen die de machtige kerk niet tegen de schenen wilden schoppen. Uiteindelijk bleek – zoals we allemaal weten – het schandaal in Boston nog maar het topje van de calvarieberg.

De zaak gaat aan het rollen met de komst van de nieuwe hoofdredacteur Marty Baron. Die wil weten waarom The Boston Globe een aantal jaar eerder bijna niets deed met het nieuws dat een priester uit Boston kinderen seksueel misbruikte. Een nieuws dat door de advocaat van een paar slachtoffers wereldkundig was gemaakt, inclusief bewijsmateriaal dat de katholieke kerk weet had van de feiten maar niets deed om de priester te stoppen. Een overplaatsing verlegde het probleem enkel maar. Baron vraagt aan het team onderzoeksjournalisten van The Boston Globe om de zaak uit te spitten. Na een sputterende start komt een wel heel pijnlijke waarheid naar boven: uiteindelijk zal blijken dat ruim tweehonderd priesters kinderen misbruikten, vaak in hun functie als vertrouwenspersoon.

McCarthy excelleert als regisseur: in afwisselend sobere en jachtige scènes ontvouwt hij de plot als een volleerd meester. Het warme water vindt hij geenszins uit, en dat hoeft ook niet. Vibreren en swingen doet “Spotlight” toch: Alan J. Pakula en Sidney Lumet kijken ongetwijfeld met de nodige eerbied van tussen de rijstpapwolken toe. Daarnaast toont McCarthy zich eens te meer een geweldig acteursregisseur. Mocht er een Oscar bestaan voor beste ensemble acting, dan mocht iedereen hier het podium op: Mark Ruffalo, Michael Keaton, Rachel McAdams, John Slattery, Stanley Tucci, Brian D’Arcy James en Liev Schreiber op kop. Met vaak subtiele lichaamstaal zetten ze op een bewonderenswaardige manier fascinerende personages neer. Het gevolg: twee uur schitterende cinema. En heel realistische ook: bijna alles werd in locatie in Boston opgenomen, inclusief in de echte kantoren van The Boston Globe.

“Spotlight” is geen aanval op de katholieke kerk, al kan je de film uiteraard wel in die optiek bekijken. In de eerste plaats is dit een boeiende en diepgravende film over journalistiek en de (positieve) macht van de media. Zoals “All The President’s Men” ook geen aanklacht was tegen politiek machtsmisbruik. Behalve het thema is er nog een brug tussen beide films: het personage van Ben Bradlee Jr. (vertolkt door John Slattery) is de zoon van Ben Bradlee. Zijn vader was hoofdredacteur op de Washington Post toen het Watergateschandaal er werd blootgelegd, en wordt in “ATPM” vertolkt door Jason Robards. Rep jezelf dus naar de cinema – wel voorzichtig zijn bij het oversteken en accelereren - voor deze loepzuivere viersterrenprent: na “The Big Short” opnieuw een bewijs dat de combinatie intelligente cinema en Hollywood zeker nog niet op noodrantsoen staat.