Was het dat maar, spookte door onze cinefiele Filmfreak-gedachten nadat de honderdvijftigste minuut van Steven Spielbergs Lincoln was weggetikt. Wat meteen aangeeft dat ’s mans nieuwste – de twaalf Oscarnominaties ten spijt - zeker niet zijn beste is. Maar wel één van zijn meest interessante, zij het niet om voor de hand liggende redenen. Spielberg regisseert ditmaal zeer sober, alsof hij zijn regie ietwat wegcijfert omdat hij zo onder de indruk is van het verhaal dat hij wil vertellen. Mocht je niet weten dat Spielberg de regisseur is van deze film, dan zou je het uit de beeldenstroom niet meteen kunnen opmaken.

Let op, dit is niet noodzakelijk een kritiek. Spielberg is nu eenmaal een cineast die er geen graten in ziet om blockbusters voor een groot publiek af te wisselen met meer humane cinema en zijn stijl daar graag aan aanpast. Getuige het memorabele jaar 1993 toen zowel Jurassic Park als Schindler’s List in de zalen kwamen. Toch zal Lincoln bij veel kijkers als een (lichte) teleurstelling overkomen: dit mag immers een epische filmgebeurtenis lijken, het resultaat is in de eerste plaats een minimalistische, welhaast intieme praatprent. En daar zal lang niet iedereen voor in de stemming zijn. Zeker niet in Europa, waar het titelpersonage niet dezelfde heiligenverering kent als in Amerika.

Lincoln is geen biografie over het leven van de zestiende Amerikaanse president, maar werpt enkel een blik op de laatste maanden van zijn carrière/leven, meer bepaald op zijn pogingen om in januari 1865 - midden in de burgeroorlog tussen het noorden en het zuiden - de Amerikaanse grondwet uit te breiden met een dertiende amendement waardoor slavernij voortaan verboden was. Lang niet iedereen was te vinden voor dat amendement, ook niet binnen Lincolns eigen republikeinse partij. Waarop Lincoln dus niet alleen de Democraten moet zien te overtuigen, maar ook een flink deel van zijn eigen achterban. Met in de waagschaal niet alleen het afschaffen van de slavernij, maar ook het einde van de burgeroorlog die net om de slavenkwestie was ontstaan. Daarnaast heeft Spielberg aandacht voor Lincolns familieleven: vooral de relatie met zijn vrouw Mary Todd (een nogal theatraal overacterende Sally Field) en zijn in het Noordelijke leger dienende zoon Robert Todd (een ietwat kleurloze Joseph Gordon-Levitt) staan centraal.

Thematisch sluit Lincoln aan bij het uit alweer uit 1997 stammende Amistad waarin Spielberg eveneens Amerika’s verleden als slavennatie aankaartte. Zolang Spielberg bij de geschiedenisles blijft, valt er maar weinig op te merken aan Lincoln: de lange scène waarin over het amendement wordt gestemd staat zelfs garant voor heerlijke cinema. Minder boeiend wordt het als Spielberg blijft stilstaan bij het familiale leven van Abraham: die scènes lijken teveel als vulsel en een noodzakelijk kwaad, kwestie van toch nog wat Lincoln als mens te kunnen laten zien. En vooral ook om de fans van gedoodverfde Oscarwinnaar Daniel Day-Lewis waar voor hun geld te geven: de maniërismen waarmee hij het titelpersonage gestalte geeft (het stemtimbre is naar verluidt gebaseerd op de enige bestaande geluidsopname van Lincoln) vormen immers een deel van de koopwaar. Het laatste kwartier, waarin Spielberg een sprong maakt naar de periode vlak voor de moord op Lincoln (hij werd neergeschoten tijdens een theatervoorstelling in het Ford’s Theater op 14 april 1865), voelt helaas dan weer teveel als nodeloze en nauwelijks uitgewerkte coda.

Lincoln is dus geen onverdeeld succes, maar wie geduld opbrengt krijgt er een interessante historische reconstructie voor in de plaats. En kan de cinefiel in zich de vrije loop laten met het herkennen van de vele bekende gezichten die her en der (al dan niet verscholen achter bakkebaarden) opduiken. Met speciale aandacht voor David Strathairn, Tommy Lee Jones, Bruce McGill, John Hawkes, James Spader en de oude, maar nog steeds vitale Hal Holbrook. Wie trouwens meer wil weten over de aanslag op Lincoln kan terecht bij Robert Redfords krachtige en onderschatte The Conspirator.