Gezien in het licht van meesterlijk vormgegeven politieke thrillers als Klute, The Parallax View en All the President’s Men sloeg Alan J. Pakula’s neowestern Comes a Horseman op het eerste zicht maar een mal figuur. Een trage film zonder veel urgentie waarin schijnbaar weinig gebeurt… sommige zagen er een poëtisch meesterwerk in, de meeste hielden het op een lethargische misser. De waarheid ligt – zoals wel meer het geval – ergens netjes in het midden.

Comes a Horseman is te mooi in beeld gezet om een misser te zijn, maar is anderzijds ook net iets te flou om een genreklassieker te zijn. Bovendien zijn de laatste tien minuten sowieso een stijlbreuk met het honderdtal dat eraan voorafging. Los daarvan is dit best een mooie en zachtbegeesterende film. Comes a Horseman kon een volbloed western zijn geweest, maar scenarist Dennis Lynton Clark situeert de plot tijdens de tweede wereldoorlog. Op de rurale vlaktes van Montana is ook een oorlog aan de gang. Tussen grootgrondbezitter JW Ewing (Jason Robards) en de nabijwonende weduwe Ella (Jane Fonda) om precies te zijn. Ewing wil haar weg om zijn territorium te kunnen uitbreiden, maar Ella slaagt er altijd net in om het hoofd boven (het financiële) water te houden. Geen wonder dat Robards de komst van ex-soldaat James Caan die besluit om Ella te handje te helpen met het hoeden van de runderen met lede ogen aanziet. Robards ligt trouwens zelf ook onder vuur, want een stel olie-exploitanten heeft het tegelijkertijd op zijn gronden voorzien. Een Ewing die niets moet weten van olie … het is wel duidelijk dat Comes a Horseman zich niet in Dallas afspeelt.

Zowat alles wat je denkt te gebeuren, gebeurt ook … maar trager en contemplatiever dus. Dus ja, Fonda en Caan worden verliefd op elkaar en Caan neemt het op tegen Robards’ knokploegen. Ook mooi in de plot verwerkt: Richard Farnsworth als Fonda’s meesterknecht in zijn eerste opvallende acteerrol na een lange carrière als stuntman, onder meer van … Henry Fonda. Het zou alvast niet zijn laatste hoofd- of bijrol zijn. Logisch, gezien hij voor zijn vertolking hier een Oscarnominatie voor beste mannelijke hoofdrol in de wacht wist te slepen. Mooie film dus, deze Comes a Horseman. Al vloekt Robards uitzinnige vuur en vlam-wraakactie tijdens de climax dus met wat voorafging.

Een climax die helaas voor stuntman Jim Shepperd fataal afliep. Hij nam de plaats in van Robards tijdens de paardenstunt. Toen het paard van de verwachte richting afweek, kwam Shepperd frontaal tegen een houten hek terecht en hij overleefde de botsing niet. Frappant detail: de stunt zelf zit integraal in de film, enkel de finale klap is weggeknipt.