Brian De Palma had het vorig jaar niet voor de wind toen hij besloot om een film te maken die de ‘war on terror’ een flinke trap tegen de schenen gaf. Enerzijds kreeg hij in de Amerikaanse media felle tegenwind van politici die de openlijke aanval op de troepen in Irak niet pikten, anderzijds zagen ook critici en publiek weinig heil in de faux-verité documentaire die De Palma met beperkte middelen wist te realiseren. Op een handvol uitzonderingen na, en die verdedigden de film met furore (zie de opsomming van citaten in de trailer). “Redacted” is een film waar je ofwel voor bent of waar je niets moet van weten. Een al dan niet gulden middenweg schijnt er niet te zijn. We zijn alvast benieuwd of de prent op dvd een groot publiek zal bereiken, want in de bioscoop was de release eerder beperkt – zowel in Amerika als in Europa.

De Palma draaide “Redacted” in opdracht van de onafhankelijke studio HDNet en kreeg twee vereisten mee: de film mocht niet meer kosten dan 5 miljoen dollar en moest met een digitale camera gedraaid worden. In semidocumentaire stijl laat De Palma zien hoe Amerikaanse soldaten zich te buiten gaan aan beestigheden en bovenal steeds een schrijnend gebrek aan respect vertonen tegenover de plaatselijke bevolking. Hij toont een niet onbelangrijk deel van de waarheid, maar het blijft een waarheid die the US Powers That Be het liefst verzwijgen of verbloemen. Centraal staat de brutale verkrachting van en moord op een 14-jarig Iraaks meisje, dat in 2006 samen met haar familie in hun huis werd afgeslacht door twee Amerikaanse soldaten. De modus operandi: verveling en wraak omdat één van hun teamleden een paar dagen eerder bij een aanslag was omgekomen. Dit lijkt verdacht veel op het “Casualties Of War”-gegeven, waardoor De Palma als het ware zijn Viëtnamdrama kan updaten voor de Irakgeneratie. Ditmaal suggereert de cineast de verkrachting en slachtpartij, en gaat hij filmisch niet zo ver als in 1989. “Redacted” wordt volledig verteld vanuit ‘mediastandpunt’.

Eén van de soldaten filmt met een videocamera het leven zoals het is in zijn eenheid en stelt zo een videodagboek samen waarmee hij hoopt toegelaten te worden aan de filmschool. Er zijn beelden uit een Franse documentaire die focust op de taak van de soldaten bij een checkpoint in Samarra (in de meest treffende scènes vallen verschillende berichtgevingen samen – zo zien we tijdens de Franse documentaire in de achtergrond de soldaat met zijn eigen camera in de weer), er is Arabische berichtgeving, aangevuld met beelden op You Tube (en ja, De Palma ensceneert een onthoofding van een Amerikaans soldaat). Stilistisch en thematisch keert De Palma zowaar zelfs terug tot aan zijn voyeuristische undergroundhit “Greetings” uit 1968, waarbij aan het eind een jonge Robert De Niro (eveneens een aspirant filmmaker) zich niet alleen met zijn wapen, maar ook met zijn camera in het hol van de Vietcong waagde.

Een verwijt dat je “Redacted” kan maken is dat de film de anti-oorlogsboodschap en aanklacht tegen de onmacht van de Amerikaanse troepen in een oorlogssituatie die ze nauwelijks begrijpen te eenzijdig belicht. De soldaten (allemaal vertolkt door nobele onbekenden) laten immers weinig ruimte voor nuance: er is de ene brave soldaat die de situatie aanklaagt, en er zijn de twee moordenaars/verkrachters die al vanaf de eerste scènes alles behalve sjofele jongens zijn. Vooral de initiatiefnemer van de verkrachting en moorden blijkt een echte psychopaat te zijn, die eigenlijk al fucked up was vooraleer hij naar het slagveld trok. Wat de vraag doet rijzen of het verstandig is om psychopathische en licht ontvlambare sujetten naar het front te sturen. Door de karakterisering bewust beknopt te houden, kan De Palma zich zonder omwegen concentreren op enerzijds de gruwelijke daad en anderzijds op de (alternatieve) media-aandacht die het geheel krijgt.

“Redacted” toont niks dat we nog niet wisten of nog niet eerder aangeklaagd zagen, maar door heen en weer te springen tussen de verschillende standpunten zorgt De Palma voor een boeiend geheel zonder daarom noodzakelijk cinematografische potten te breken. Het resultaat blijft een moedige aanklacht tegen het oorlogsapparaat, dat ondanks een vaak trage ‘fly on the wall aanpak’ toch drie sterren verdient, al was het maar omdat elke poging die verder kijkt dan de gemiddelde Amerikaanse verslaggevingsneus lang is, recht van bestaan heeft.

De Palma heeft trouwens plannen voor nog een experimentele lowbudgetfilm over de toestand in Irak (werktitel “Print The Legend”), maar in het huidige klimaat vond hij nog geen financiers voor dat project. De kans is dus groot dat De Palma zijn volgend project opnieuw voor een grote studio zal worden gedraaid. Vraag blijft welke film: “Capone Rising”, de prequel op “The Untouchables” wacht nog steeds op een definitief startschot en de verfilming van het true crime-boek “The Boston Stranglers” zit nog in de scriptfase.