Oktober 1994. Een ochtendlijke voorstelling voor geaccrediteerden op het filmfestival van Gent (ja, wij zijn al zo middeljong). Ondergetekende maakt kennis met Clerks en zag dat het goed was. Kevin Smith, een debutant met ballen draaide samen met enkele vrienden een spotgoedkope zwart-wit praatkomedie, 'na de uren' opgenomen in de kruidenierszaak waar hij werkt. Wat opviel was niet noodzakelijk de regie, maar wel het spervuur aan hilarische serieus aangebrande dialogen, het hoge tempo, en het enthousiasme van de ganse, jonge ploeg die de film tussen de vele boertigheden door een echt hart meegaf. En Smith? Hij boerde voort, zij het met wisselend succes. Hij bewees een sterke volwassen film in zijn aderen te hebben (Chasing Amy), maar maakt voor de rest schijnbaar films die enkel maar zijn sterk door internetcommunities gebooste fans aanspreken. Zijn enige echt commerciële film (Jersey Girl) werd dan ook niet geheel onvoorspelbaar een flop. Ook het geflirt met het echte A-clubje (hij schreef een door de studio afgekeurd scenario voor een Superman-sequel) is niet uitgegroeid tot een romance.

Het potentieel van de som mag dan meestal niet gelijk zijn aan de kracht van sommige individuele delen (zie de in-joke pastiche Jay And Silent Bob Strike Back), Smith (die in de meeste van zijn films de rol van 'Silent Bob' voor zijn rekening neemt) slaagt er vooralsnog in om ons nog steeds naar de bios te lokken met zijn View Askew-universum. Al is het maar omdat we een boon hebben voor een cineast die trouw zijn eigen ding blijft doen aan de zijlijn van de grote corporate visies die in Hollywood welig tieren, zelfs al moet hij daarvoor ironisch genoeg rekenen op de steun van de megalomane (en corporate) mecenasbroers Bob en Harvey Weinstein. Hij is zelfs zo vriendelijk om hen tijdens de eindgeneriek te bedanken voor de creatieve vrijheid die hij kreeg tijdens het maken van Clerks II.

Smith brouwde in 2000 een tv-animatiesequel op de avonturen van Dante Hicks (Brian O'Halloran) en Randall Graves (Jeff Anderson), het winkelpersoneel van Quick Stop Groceries en een aanpalende videozaak, maar na zes afleveringen werd het hele zootje afgevoerd. Smith bleef spelen met het idee voor een officieel vervolg, en 12 jaar na zijn fel gesmaakte debuut voert hij het duo 'slackers' weer op.

Er is echter veel veranderd op die 12 jaar: Dante en Randall zijn karakterieel nog wel dezelfde, maar de wereld rondom hen is niet blijven stilstaan. Nadat de Quick Stop is afgebrand, werkt het duo in de fastfoodzaak Mooby's, waar Randall het nog steeds niet echt nauw neemt met de klantenhygiëne. Voor Dante is alweer een symbolische dag aangebroken: het is zijn laatste dag bij Mooby's. Een dag later trekt hij met zijn verloofde Emma (vertolkt door Jennifer Swalbach, de echtgenote van Smith) naar Florida om er te huwen en in een door haar ouders gefinancierd huis te gaan wonen. Vraag is of hij dat echt wil: verhuizen naar Florida is immers een definitieve streep trekken onder zijn Jersey-verleden. Bovendien heeft hij een serieuze boon voor zijn baas Becky (Rosario Dawson) met wie hij ooit eens The Postman Always Rings Twice naspeelde op de keukentafel...

Een vraag die ook blijft is of er een kat geïnteresseerd is in het zoete liefdesverhaaltje van Clerks II. Inzicht in de psyche van een dertiger die zich afvraagt of zijn leven in de goede richting spoort, is niet nieuw en bovendien zijn de dilemma's waar Smith zijn alter ego Dante mee opzadelt al ettelijke duizenden keren opgevoerd. Smith beseft goed dat de echte koopwaar van deze sequel de omkadering is. Dus mag u zich andermaal schrap zetten voor een spervuur aan puberale, infantiele, vette, veelal van de pot gerukte grappen en grollen over seks in alle maten en gewichten (inclusief een nummertje intersoortelijke erotica), de draagkracht van de originele Star Wars-trilogie versus de Lord Of The Rings-triptiek, lichaamscultuur, de katholieke kerk en andere weltschmerz.
Helaas haalt deze sequel nooit het niveau van Clerks. Grotendeels omdat de verrassing er af is, ook omdat Smith de structuur van het eerste deel te strak volgt, maar vooral omdat het voelbaar zichtbaar is dat Smith veel meer moeite moet doen om zijn verhaal boeiend en vlot te houden. Wat twaalf jaar geleden fris en hilarisch oogde, is dat nu geenszins: op zijn meest vervelende momenten heeft Clerks II amper de draagkracht van een geconstipeerde legkip. Los daarvan: wel een paar keer serieus moeten lachen, maar een paar keer is niet voldoende. We vrezen dan ook dat u echt wel een echte Smithofiel moet zijn om volledig enthousiast te zijn voor deze goedbedoelde maar slechts half geslaagde spielerei.