Elf titels ver zijn we intussen in het Marvel Cinematic Universe, en dat zonder rekening te houden met de Marvelfilms (de X-Men en Spider-Man-franchises op kop) die niet onder die officiële noemer vallen. Dit is inderdaad geen ordinaire franchise meer, maar een heus universum: in die optiek is de naam alvast goed gekozen. De blauwdruk van dat universum ligt momenteel al vast tot in 2019: de komende vier jaar staan er zeker nog elf MCU-films op stapel, waarvan een dit jaar (Ant-Man).

Aftrappen in Avengers: Age Of Ultron gebeurt met een actiescène waarin de Avengers een HYDRA-hoofdkwartier in het Oost-Europese Sokovia bestormen om er de scepter van Loki te bemachtigen. Thor wil die terugbrengen naar Asgard, om hem voor eens en altijd veilig te kunnen opbergen. Een goed plan, vindt ook Tony Stark, al vraagt – en krijgt – hij toestemming om de scepter gedurende drie dagen te bestuderen. Met de energie die de scepter bevat bouwt hij vervolgens samen met Bruce Banner aan Ultron, een met artificiële intelligentie uitgeruste robot die hij programmeert met de vraag om de aarde te redden. Ultron interpreteert die vraag op een radicale wijze: de aarde kan volgens hem maar gered worden als alle mensen dood zijn en een geëvolueerde levensvorm de scepter zwaait. Waarop Ultron zich prompt keert tegen Stark, een paar serieuze deuken in het pantser van de Avengers slaat en vervolgens een robotleger bouwt om zijn missie van een mensenloze toekomst te helpen bewerkstelligen. De snoodaard. Aan de Avengers de nobele taak om Ultron te stoppen en de aarde nog maar eens voor een totaal armageddon te behoeden.

Joss Whedon hoeft ditmaal geen tijd te stoppen in een rondje wie is wie. De personages zijn ingeburgerd, en de nieuwe elementen passen moeiteloos in de mix. Naast het centrale zestal is er zelfs plaats en ruimte voor een handvol cameo’s die links leggen met bijna elke MCU-film die hier aan voorafging. Wat meteen verklaart waarom Don Cheadle, Anthony Mackie, Hayley Atwell, Stellan Skarsgard en Idris Elba even hallo mogen komen zeggen.
Scenariomatig graaft Whedon gretig in de annalen van de Marvel comics: Ultron verscheen reeds in 1968 in de strips, en krijgt hier een update als het AI-geesteskind van Tony Stark. De synopsis is op zich helder, al wordt er met zoveel Marvelterminologie gegoocheld dat je waarschijnlijk fanboy van de eerste minuut moet zijn om alle referenties te snappen of te kunnen plaatsen. Ook voor wie zich een paar treden lager op de evolutieladder bevindt, levert Whedon gelukkig een spektakel af dat mag gezien worden. Hij zorgt ervoor dat elk personage zijn of haar moment in de zon krijgt, en dat lukt zelfs met doordachte humorinjecties. Voorts serveert hij een betrekkelijk lang actieloos middenstuk waarin hij probeert om – voor zover mogelijk – het amalgaam superhelden als mensen van vlees en bloed voor te stellen. Weliswaar op comicniveau, maar toch … het is de gedachte die telt.

Niet dat Whedon bespaart op actie, hij is per slot van rekening Ingmar Bergman niet. Naar goede gewoonte is er een omvangrijke en explosieve finale, en ook andere korte actiesegmenten kleuren het scherm, met als hoogtepunt een geïnspireerde confrontatie tussen Iron Man en Hulk. Opvallende nieuwkomers naast Ultron (stem en motion capture performance van James Spader) en Vision (Paul Bettany in een J.A.R.V.I.S.-update) zijn Quicksilver (Aaron Taylor-Johnson) en Scarlet Witch (Elizabeth Olsen). Een tweeling waarvan hij supersnel is en zij het vermogen heeft om telepathisch te manipuleren. Eigenlijk zijn de twee kinderen van X-Man Magneto, maar daar wordt rechtengewijs – X-Men-referenties mogen enkel maar door Twentieth Century Fox worden gebruikt – netjes over gezwegen.

Avengers: Age of Ultron entertaint wis en waarachtig, maar ontsnapt niet aan het gewenningseffect. Of de vernietiging van de aarde nu wordt afgewend in een Amerikaanse metropool of in een Oost-Europese stad, we hebben het inmiddels al veel keer eerder gezien. Wat uiteindelijk primeert is een gevoel van déjà-vu, en niet van opperste verwondering zoals die wordt geprojecteerd in anticipatiebommen als Mad Max: Fury Road en Star Wars: The Force Awakens. Droog aan de haak gewogen is Avengers: Age of Ultron niet beter of slechter dan het gros van de vorige MCU-films of X-Men films. Bla bla en boem boem in gelijke dosissen afgewisseld en gemaakt met niet noodzakelijk het beste, maar wel het meest spectaculaire dat Hollywoodgeld kan kopen. Weliswaar op been there, seen that-niveau, maar Age of Ultron is vooralsnog niet het moment om de comicbookverfilmingen naar het Filistijnse hol van Pluto te wensen.