Ingmar Bergman was de zoon van een strenge Lutheraanse pastoor die uiteindelijk zelfs aalmoezenier werd van de koninklijke familie in Zweden. Hij werd bijzonder streng opgevoed. Zo gebeurde het meermaals dat hij uren werd opgesloten in een gesloten, donkere kast omdat hij zich weeral eens niet had gehouden aan de strikte, ethische code van zijn vader. Verrassend is het dus zeker niet dat dit soort van traumatische ervaringen uit zijn kindertijd een belangrijke rol zou gaan spelen in zijn later werk, zowel op vlak van toneel maar ook als filmmaker. Bergman was pas vijf jaar toen hij voor het eerst naar het toneel ging en het was onmiddellijk liefde op het eerste gezicht. Op 9-jarige leeftijd bouwde hij zijn eigen speelgoed-theater onder een tafel in zijn speelkamer.

Vele jaren later raakte hij betrokken in de productie van toneelstukken. Hij fungeerde niet alleen als acteur maar ook als regisseur aan de Universiteit van Stockholm waar hij kunst en literatuur studeerde. Nadat hij er zijn studies had afgewerkt kon hij als stagiair aan de slag bij een theater in Stockholm. In die periode schreef hij ook een aantal toneelstukken, boeken en kortverhalen maar de meeste werden nooit uitgebracht of kwamen nooit toe aan de productiefase.

In 1941 kwam Ingmar Bergman in de filmwereld terecht als schrijver. De kans op een doorbraak kwam er toen hij gekozen werd om het scenario te schrijven van Hets (titel in Amerika : Torment, in Engeland uitgebracht onder de titel Frenzy). De film, geregisseerd door Alf Sjöberg, werd een groot internationaal succes. Een jaar later kreeg Bergman de kans om zelf zijn eerste film te regisseren.

Echt betekenisvol waren die eerste films van Bergman niet. Historisch gezien waren ze nochtans interessant omdat daarmee de basis werd gelegd van Bergmans latere ontwikkeling en eigenlijk toen al duidelijk werd tot wat voor een grootste dingen hij later zou in staan zijn. De films gingen voornamelijk over de problemen en frustraties van jongeren en behandelden tegelijk ook de generatiekloof binnen de Zweedse gemeenschap.

Fängelse (Amerikaanse titel The Devil’s Wanton, als Prison uitgebracht in het Verenigd Koninkrijk) was zijn eerste belangrijke film. De film was gebaseerd op zijn eigen scenario en vertoonde kenmerken van wat later de persoonlijke, eigen stijl van Bergman zou worden. De plot bevatte een aantal gebeurtenissen dat leidde tot de zelfmoord van een prostituee met verwijzingen naar zowel God als de duivel, leven en dood. Kortom, een aantal ethische en filosofische vraagstukken die ook zouden terugkomen in een aantal van zijn latere films.

In zijn volgende film Törst (Amerikaanse titel Three Strange Loves, als Thirst uitgebracht in het Verenigde Koninkrijk) kwam een ander thema aan bod : de psychologie van de vrouw en de innerlijke wereld waarin ze leeft. Het is iets wat ook aan bod kwam in zijn volgende films Sommarlek/Illicit Interlude/Summer Interlude (1951), Kvinnors Väntan/Secrets of Women/Waiting Women (1952), Sommaren med Monika/Monika/Summer With Monika (1953), Kvinnodröm/Dreams/Journey Into Autumn (1955) en Sommarnattens Leende/Smiles of a Summer Night (1955).

Gycklarnas Afton/The Naked Night/Sawdust and Tinsel (1953) werd een eerste mijlpaal in de carrière van Bergman. Het was een film waarmee duidelijk werd dat de filmmaker als visueel stylist een bijzondere maturiteit had opgebouwd maar zich tegelijk ook profileerde als een filosofisch artiest. Ondanks alles kreeg hij niet de aandacht die hij verdiende maar daar kwam met Sommarmattens Leende/Smiles of a Summer Night (1955) en Det Sjunde Inseglet/The Seventh Seal (1957) verandering in. In één klap was Ingmar Bergman de nieuwe Scandinavische grootmeester die zelfs prijzen won op het filmfestival van Cannes. Vooral The Seventh Seal was opmerkelijk. De film weerspiegelde de persoonlijke, eigen wereld waarin Bergman leefde, zijn angsten, zijn vrezen, de hoop en de momenten van vreugde. Het was ook op dat moment dat hij een aantal mensen rond zich verzamelde die telkens weer terugkwam in zijn volgende toneelstukken en langspeelfilms. Gunnar Björnstrand en Max von Sydow waren twee van zijn gekendste mannelijke protagonisten. Von Sydow zou trouwens in de jaren die volgden zo’n beetje Bergman’s alter ego worden, een soort incarnatie van zijn eigen kwellingen en twijfels.

Er waren natuurlijk ook actrices die een belangrijke rol hadden in het werk van Bergman : Bibi Andersson en Harriet Anderson (geen familie van elkaar) maar ook Ingrid Thulin en Liv Ullmann. Ingmar Bergman leefde jaren samen met Liv Ullmann en had een kind met haar.
Bergman deed ook meestal een beroep op dezelfde cameramannen : Sven Nykvist en Gunnar Fischer. Die zorgden voor een visuele gedurfdheid die zo noodzakelijk was in het behandelen van de eerder aangehaalde thema’s.

Een andere mijlpaal in het werk van Ingmar Bergman was natuurlijk Smultron-tället/Wild Strawberries (1957) die op een bijzonder krachtige en diepe manier inging op het gegeven van menselijke isolatie. De film zorgde voor een piek in de cultstatus die de filmmaker had verworven maar zorgde ook onverwacht voor een soort van anticlimax wanneer zijn populariteit hierna flink ging afnemen.
In de jaren ’60 had hij de leiding over het Koninklijk Dramatisch Theater in Stockholm.

Arthouse. De term is je wel gekend. Als er één filmmaker is die hiermee mocht/moest geassocieerd worden in de jaren ’60 en al zeker in Amerika, dan is het Ingmar Bergman wel. Want ook toen was er al een publiek dat die nieuwe, niet-commerciële cinema als alternatief voor de Amerikaanse films met open armen ontving. In zijn films waren veelal gekwelde personages te zien op hun sombere, harde lijdensweg, soms op zoek naar de waarheid, de kern van goed en kwaad. Kortom, ernstige films.

Een soort van trilogie in de jaren ’60, gevormd door de films Sasom i en Spegel/Through a Glass Darkly (1961), Nattvardsgästerna/Winter Light/The Communicants (1963) en Tystnaden/The Silence (1963) zorgde voor gemengde kritische reacties. The Silence was de enige film die nog enigszins goed werd onthaald door zowel publiek als critici. Persona (1966) zorgde echter voor een positieve invloed op zijn tot dan verzwakte reputatie, iets wat zich verderzette met Viskningar och Rop/Cries and Whispers (1972).

1976 was een dramatisch jaar voor de filmmaker. Op 30 januari, tijdens de repetities van Dance of Death van Strindberg in het Royal Dramatic Theatre van Stockholm, werd hij als een echte crimineel gearresteerd door twee geüniformeerde politieagenten. De aanklacht : belastingsfraude. De impact hiervan op de filmmaker was verwoestend. Bergman kwam in een ernstige depressie terecht en werd hiervoor zelfs opgenomen in een ziekenhuis. De aanklachten werden na een tijd terug ingetrokken maar de filmmaker kon het gebeurde niet verwerken. Na een tijd lukte dit dan toch maar ondanks tussenkomsten van de Zweedse eerste minister, belangrijke publieke figuren en invloedrijke mensen in de filmwereld leek het er op dat hij nooit nog de kans zou krijgen om in Zweden te werken. Hij sloot zijn studio op de Faeröer-eilanden en legde zichzelf een soort van ballingschap in het buitenland op.

In april 1976 bracht hij een bezoek aan Hollywood en maakte er zijn plannen bekend om films te gaan maken in de Verenigde Staten. De eerste werd een Duits-Amerikaanse productie die werd opgenomen in... München : The Serpent’s Egg werd meteen ook de eerste Engelstalige film van Ingmar Bergman. De film toonde het instorten van de Duitse munt naast andere gebeurtenissen in de jaren ’20 die leidden tot de opkomst van Hitler. Hierna volgde Autumn Sonatta, een Brits-Noorse productie met Ingrid Bergman. Ingmar Bergman bleef werken vanuit München en halfweg 1978 leek het er op dat hij de bittere gevoelens ten opzichte van zijn land van oorsprong had overwonnen. In juli van datzelfde jaar keerde hij terug naar Zweden om er zijn zestigste verjaardag te vieren én nam hij de spreekwoordelijke draad weer op als regisseur aan het Royal Dramatic Theater van Stockholm. Ter ere van zijn onverwachte terugkeer riep het Zweedse Filminstituut de Ingmar Bergman prijs in het leven die vanaf dan jaarlijks zou uitgereikt worden.

Net op het ogenblik dat het er op leek dat de carrière van de filmmaker zijn hoogtepunt ver voorbij was maakte hij de deels autobiografische film Fanny and Alexander, een film die door velen gezien werd als één van zijn belangrijkste realisaties. De film bracht een volwassen herwaardering van de thema’s en vraagstukken die de regisseur doorheen zijn carrière hadden beziggehouden. Verrassend genoeg bleek deze film makkelijk toegankelijk voor een heel breed publiek. Meteen was het pessimisme en de beklemming van zijn vroegere films schijnbaar vergeten en vonden filmkijkers in zijn werk de bevestiging van leven, liefde en geloof, nog versterkt door de schitterende, levendige kleuren in de film. De film deed het commercieel bijzonder goed in de Verenigde Staten en won meerdere prijzen tijdens de jaarlijkse Oscar-uitreiking, Bergman zelf werd genomineerd voor Beste regie. De film won ook een Internationale prijs op het filmfestival van Venetië. Na de release van de film kondigde Bergman het einde van zijn carrière, zijn pensioen als het ware, aan. Maar binnen het jaar kwam hij terug met After the Rehearsal, een kleinschalige productie die eigenlijk gemaakt was voor televisie maar uiteindelijk ook in de bioscopen werd uitgebracht.

Ingmar Bergman behoort tot een select groepje van regisseurs dat de mediums cinema en film in zijn carrière heeft gebruikt als de kunst van persoonlijke expressie. Komt daar nog bij dat hij als één van de weinigen een quasi volledige vrijheid in zijn werk en een totale artistieke controle over zijn films had.

Ingmar Bergman schreef zijn eigen autobiografie neer in The Magic Lantern (1988) en zijn filmmemoires in Images : My Life in Film (1993). Hij was ook auteur van het boek The Best Intentions (1993), gebaseerd op het leven van zijn ouders, maar schreef ook het scenario van de film die in 1992 werd uitgebracht.