Texas, niet alleen het buitenverblijf van G. W. B., maar ook de staat waarin grenswachters elke dag weer emigrerende Mexicanen willen beletten de U.S. of A. binnen te dringen. En ook de staat waarin het cowboyvak nog verder leeft op uitgestrekte ranches. Op één van die ranches werkt Pete Perkins Tommy Lee Jones, en hij kan het goed vinden met de Mexicaanse werkkracht Melquiades Estrada. Tussen beide mannen groeit een diepe vriendschap, en Pete is dan ook geen klein beetje pissed off wanneer Melquiades op een dag (weliswaar per ongeluk maar toch) wordt doodgeschoten door schietgrage grenswachter Mike Norton (Barry Pepper). Aangezien de lokale sheriff de zaak niet wil behandelen, neemt Pete het recht in eigen handen. Hij ontvoert Mike, dwingt hem het lijk van Melquiades op te graven en samen ondernemen ze een tocht om de Mexicaan opnieuw te begraven bij zijn familie in het bergdorpje Jimenez.  The Three Burials Of Melquiades Estrada is uitgegroeid tot een echt prijsbeest. In Cannes won hij prijzen voor beste acteur en beste scenario, en op het Filmfestival in Gent haalde deze moderne western de grote prijs van de jury binnen. Producent-regisseur-acteur Tommy Lee Jones mag dus tevreden zijn over de ontvangst van zijn regiedebuut (de tv-film 'The Good Old Boys' buiten beschouwing gelaten). Misschien een beetje te veel eer allemaal, want zo opvallend is deze film in feite niet. Het is een degelijk verteld en mooi gefilmd verhaal, dat wel, maar het grijpt nooit echt naar de keel. Scenarist Guillermo Arriaga is dus niet zo goed op dreef als in Amores Perros en het sublieme 21 Grams. De eerste helft van de film kiest Arriaga andermaal voor een niet-lineaire verhaalstijl, en het trucje werkt : het puzzeldeel van de film is veel boeiender dan het rechtlijnige tweede deel.

Haal de moderne transportmiddelen weg uit deze film en je hebt een regelrechte western. Al ligt de nadruk niet zozeer op de actie, maar wel op de karakterstudie van de personages. De tegenstelling tussen oud en nieuw levert alvast mooie scènes op. Soms zorgt het contrast voor humor (de jagers die naar een stupide soap opera kijken op een draagbare tv), soms ook om eenzaamheid of desolatie te beklemtonen (de blinde eenzaat die naar de Spaanstalige radio luistert). Mooi is ook de manier waarop de vriendschap tussen Melquiades en Pete wordt gebracht : een paar goed geplaatste flashbacks en we weten alles wat we moeten weten. Ook de relatie tussen macho Mike en zijn saai burgervrouwtje is raak geobserveerd. Toch stelt het tweede deel (wanneer Pete en Mike aan hun tocht door de bergen beginnen) aanvankelijk wat teleur. Sommige verwikkelingen zijn overbodig (de ezel die in een ravijn valt) of wat geforceerd (de episode met de slangenbeet). Maar uiteindelijk valt de film terug in de juiste plooi. Het slot is mooi ambigue en het verborgen kantje van Melquiades dat aan de oppervlakte komt, voegt een mooie melancholische voetnoot toe.

Tommy Lee Jones filmt vrij sober voor wat in wezen een grauw verhaal is : zelfs het in staat van ontbering verkerende lijk wordt vrij braaf in beeld gebracht, en de scènes waarin Mike bij het lijk valt zijn nogal goedkoop en niet overtuigend. Het scheelde niet veel of de film gleed zowaar af naar het niveau van “Weekend At Bernies” (oh onzalige gedachtenis). Ook het geweld in de film is nooit opdringerig, en mijlenver verwijderd van het Peckinpah-universum waar “The Three Burials Of Melquiades Estrada” hier en daar ten onrechte wordt ingeplaatst (dit is zeker geen “Bring Me The Head Of Alfredo Garcia”). Tommy Lee Jones mag zijn film dan al opzadelen met een paar kleine inzinkingen, ze zijn niet van die orde dat ze de film kelderen of onrecht aandoen. Best een geslaagd filmpje dus, met nog een extra bonuspunt voor de mooie natuuropnames. Sommige werden trouwens gemaakt op de ranch van Tommy Lee Jones zelf.