Twee aspecten strijden om de kijkerlijke aandacht in The New Boy. Een religieuze context en een historische. De religieuze gaat uiteindelijk met de hostiekoek aan de haal, daar regisseur Warwick Thornton – die van de fijne Aboriginalwestern Sweet Country – daar ook bewust op aanstuurt. Inclusief metaforische snuiven magisch-realisme zelfs. Voor interpretatie vatbaar zijnde verhaalkronkels, al doet Thornton op het eind zijn best om het allemaal te verklaren, cynische monkellach inclusief.

De historische context toont hoe de Australische autoriteiten in the 20th century Aboriginalkinderen van hun ouders ontvreemdde en hen onderbracht in kloosters en kampen om hen zo de blanke/christelijke waarden bij te leren, teneinde op die manier ook de verdere uitbreiding van de Aboriginals tegen te houden. Een onderwerp dat Philip Noyce ook al aansneed in Rabbit-Proof Fence.

In The New Boy krijgen de Aboriginalkinderen tegen de achtergrond van de tweede wereldoorlog onderdak in een afgelegen klooster, onder supervisie van zuster Eileen (Cate Blanchett). Die regeert niet met ijzeren hand: lijfstraffen zijn uit den boze, en de jongens krijgen er zelfs goede verzorging in hun weg op ontdekking naar de Here. Eens gedoopt en geïndoctrineerd, worden ze ondergebracht bij boeren in de buurt om daar als gratis knecht te worden ingelijfd. Tja …

De nieuwe jongen waarvan titelsprake is een naamloze negenjarige zwerver – een enigmatisch debuterende Aswan Reid – die door de lokale politie wordt opgepakt en zo in het klooster terechtkomt. Waar hij zich door zijn aangeboren nieuwsgierigheid en nieuwe verlokkingen als confituur laat paaien. Niet dat hij zich zomaar laat verblanken: hij slaapt steevast onder zijn bed en niet erin. De komst van een heel groot houten Christusbeeld wakkert dan weer zijn christelijke nieuwsgierigheid aan, zij het niet noodzakelijk op de manier die Blanchett voor ogen had.

Thornton putte gedeeltelijk uit eigen ervaringen bij het ontwikkelen van het script, daar hij een deel van zijn jonge jaren doorbracht op een Benedictijnse kostschool. De hoofdrol was oorspronkelijk voor een pater, maar werd een non nadat Blanchett Thornton benaderde met de vraag om eens samen te werken. Waardoor The New Boy een interessante genderswitch kreeg. Ook al omdat Thornton die in de film verwerkt: Blanchett verzwijgt halsstarrig het overlijden van haar mannelijke dom omdat ze niet opnieuw in een patriarchale sfeer wil werken. En die insteek levert best wat gniffelscènes op.

Thornton mag The New Boy dan wel afsturen op een religieuze bouillabaisse, de potentiële zwaarwichtigheid daarvan countert hij met heel wat gezonde humor. En met mooie natuurbeelden en een heldere kijk op ruimtelijk contrast, getuige onder meer de openingsscène die de film meer op een weidse western dan op een kerkelijk kamerspel laat lijken. Allemaal netjes verzorgd – met snuiven Terrence Malick zo je wil – door Thornton zelf als director of photography.

Als puntje bij paaltje komt, overtuigt The New Boy meer tijdens de beschouwelijke mundane scènes dan tijdens de religieuze duik. De film zou wis en waarachtig een gemakkelijker kijkstuk zijn geweest zonder die voorhoofdfronsende onderdompeling, maar dan zou je wel nooit te weten zijn gekomen dat de volwassen versie van kindeke Jezus een vuurvliegjesmoordenaar is. Dat lees je niet in de bijbel, hoor.