Van sommige concepten vraag je je af waarom het zo lang duurde vooraleer ze zijn uitgeprobeerd. Een alien invasion-verhaal in een westernsetting bijvoorbeeld. Misschien dat er ergens in de verborgen annalen van de Z-cinema al een filmpje zit dat buitenaardse wezens aan cowboys koppelt, maar als high profile-concept was het wachten op deze “Cowboys & Aliens”, dat onder het producerschap van onder meer Steven Spielberg en Ron Howard het levenslicht zag.

“Cowboys & Aliens” is gebaseerd op een pitch van stripmaker Scott Mitchell Rosenberg. Hij kon zijn idee al slijten aan Hollywood nog voor zijn comic novel op de schappen lag in 2006. Reeds in 1997 begonnen Universal en DreamWorks met de productie van de film, en zou Steve Oedekerk (“Bruce Almighty”) de regie op zich nemen. Het project viel echter stil, en de rechten verhuisden in 2004 naar Columbia. In 2007 kwam het project opnieuw bij Universal en Dreamworks terecht en werd Robert Downey Jr. gepolst voor een hoofdrol. Die speelde het project door aan Jon Favreau met wie hij “Iron Man 2” aan het maken was. Downey verliet alsnog het project en werd vervangen door Daniel Craig, Favreau bleef wel aan boord.

Opvallend is dat het scenario (waarvoor uiteindelijk zes namen op de generiek staan) weinig gemeen heeft met de outline van Rosenbergs comic novel. Enkel het titelconcept werd behouden, voor de rest heeft het scenario maar weinig gemeen met het bronmateriaal. Of het sop van de comic de kool waard was weten we niet (wegens de strip niet gelezen), filmisch is het resultaat helaas een lauwe zomerblockbuster die maar in weinig verschilt van andere titels waarin de aarde wordt geënterd door buitenaardse snoodaards. Vervang de westernsetting door een moderne grootstad en je kan evengoed naar “Independence Day” of “World Invasion: Battle Los Angeles” zitten kijken.

Zij het ergens gesitueerd in Arizona anno 1873. Waar (jawel hoor) een man zonder naam ontwaakt in de woestijn. Hij kan zich niet herinneren wie hij is, of waar hij vandaan komt. Of wat het metalen tuig is dat rond zijn pols hangt. Wat wel duidelijk is, is dat man instinctief weet te handelen: zo blijkt als hij in het stadje Absolution de lawaaierige vechtersbaas Percy Dollarhyde (Paul Dano) aanpakt. Een manoeuvre dat ervoor zorgt dat sheriff Taggert (Keith Carradine) beide mannen achter slot en grendel plaatst. Wat dan weer niet naar de zin is van pa Dollarhyde (Harrison Ford) die met ijzeren hand over het stadje regeert. Of dat toch zou willen doen. Wanneer blijkt dat Dollarhyde de identiteit kent van de man die zijn zoon een pak slaag gaf (hij luistert naar de naam Jake Lonnergan en maakt schijnbaar deel uit van een roversbende) dringt een confrontatie zich op. Een confrontatie die er echter niet komt, daar Absolution plots wordt aangevallen door een tros ruimteschepen. Heel wat van de bewoners van het stadje worden gevangen genomen en in de ruimteschepen gesleept. Waardoor het algauw aan een groep dapperen (inclusief Dollarhyde, Lonnergan, de mysterieuze Ella (Olivia “Tron Legacy” Wilde) en barman Doc (Sam Rockwell)) is om hun geliefden te bevrijden en tegelijkertijd te proberen ontdekken waarom de buitenaardse wezens in Absolution zijn neergestreken.

“Cowboys & Aliens” is een van de teleurstellingen van de filmzomer. De makers weten maar weinig aan te vangen met Daniel Craig (ja, hij heeft een paar coole poses) en met Harrison Ford. Deze laatste komt nooit echt geloofwaardig over als de slechterik van het verhaal, niet in het minst omdat hij dat ook niet echt is, en gaandeweg evolueert naar knorrige brompotopa. Enerzijds oogt het positief dat Favreau en het bataljon scenaristen niet kiezen voor een aanpak boordevol zelfspot of postmoderne grappen, maar dit verhaal vertellen met een plechtstatige serieux is niet echt een goed alternatief. Van Craig en Ford meer een duo maken (al dan niet à la Butch Cassidy en de Sundance Kid) was misschien een beter idee dan ze hier welhaast ongeïnteresseerd naast elkaar te laten galopperen.

Wie dus denkt dat er een alien wordt gelyncht of een saloondeur tegen de smikkel krijgt is er aan voor de moeite. De echt goede grappen of originele vondsten zijn op één hand te tellen, en in de plaats krijgen we een platgetreden moraal (cowboys en indianen die hun vijandelijkheid vergeten en de handen in elkaar slaan), standaard actiescènes en karrenvrachten sentimentele uitschuivers (een sidekick die het loodje legt, Ford die ei zo na een tienjarige knul adopteert). High concept of niet, met een warrig scenario (het personage van Olivia Wilde hangt met haken en ogen aan elkaar) maak je geen hoogvlieger. Zeker niet als er geen peper in het gat steekt. Getuige deze vervelende sof die zijn beste (om niet te schrijven alle) kruit in het eerste halfuur verschiet.