Het gebeurt af en toe dat een grote of belangrijke film tussen de mazen van het (bioscooprecensie-)net glipt. Argo is daar een voorbeeld van. De film werd hier al uitgebracht begin november (2012) maar is nooit de best bezochte film in België geweest. Toen de periode aanbrak waarin de eerste nominaties van de belangrijkste filmprijzen werden bekendgemaakt (Globes, Oscars,...) begon de film aan zijn tweede (Box Office) leven. Op het ogenblik dat wij dit schrijven zijn er foto's beschikbaar van regisseur Ben Affleck die het felst begeerde filmbeeldje trots voor zich uitsteekt. Want jawel hoor, deze Argo werd bekroond met de Academy Award voor beste film. Een terechte keuze of niet, daar komen we straks kort op terug.

We schrijven 4 november 1979. Iran was (ook toen al) een kruitvat en dat hebben de Amerikanen geweten. Zij runden hun Amerikaanse ambassade op een ogenblik dat Khomeini het land had verlaten en bescherming had gevonden onder Amerikaanse vleugels. Op Amerikaanse grond. Ver weg van het volk dat de oude man had gelyncht indien men hem ooit in handen had gekregen. Zo ver kwam het niet maar de groeiende volkswoede leidde tot de situatie waarmee Argo na een kort rondje Iraanse geschiedenis mee van wal steekt. Razende Iraniërs die post vatten aan de poort van de Amerikaanse ambassade in Teheran en er hun woede aanvankelijk uitten door het schreeuwen van anti-Amerikaanse leuzes en aan wie de plaatselijke taal niet verstond de boodschap op een duidelijke(r) manier overbrachten door het verbranden van Amerikaanse vlaggen.

Het personeel van de Ambassade zag het allemaal gebeuren met de billen toe en kon niet rekenen op de plaatselijke ordehandhavers zoals leger of Politie. Toen enkele woedende betogers over de poorten klommen kozen ze aanvankelijk voor plan B (alles verbranden van documenten, bestanden, stempels, officiële stukken,...) en hierna het hazenpad. Met ze bedoelen we zes Amerikaanse (top-)diplomaten. 52 anderen verging het minder goed, zij zouden voor zeer lange tijd gegijzeld worden door het Iraanse volk... Ons zestal kon zijn intrek nemen in de Canadese Ambassade van Ken Taylor maar moest er alles aan doen om hun aanwezigheid geheim te houden voor iedereen die ook maar enige binding had met Iran...

Het Amerika van President Carter reageerde bijzonder heldhaftig op de gebeurtenissen (onder hen heel wat strijdlustige 'Nam'-veteranen die de Iraniërs wel eens mores wilden leren) en al snel werd de CIA ingeschakeld en Tony Mendez geconsulteerd en om raad gevraagd. Hij was de 'exfiltration' specialist, dat is zo'n beetje het omgekeerde van infiltreren. Ongemerkt er van onder muizen op moeilijke of vijandige locaties. Het feit dat hij make-up man John Chambers goed kende was een eerste aanzet om in de richting te gaan denken van de manier waarop men het zestal wou weghalen uit Iran...

Ben Affleck is de drijvende kracht achter Argo. Hij neemt niet alleen de regie én de hoofdrol voor zijn rekening (!), hij was samen met Grant Heslov (Good Night, and Good Luck) en George Clooney (Syriana) - een duo dat vertrouwd is met Oscarbeeldjes - ook producent van de film. Leuk is alvast dat Affleck ook niet vies is van wat (zelf-)ironie, getuige daarvan de stelling in de film So you want to come to Hollywood, act like a big shot without actually doing anything? … You’ll fit right in. Leuk. Maar als je een goede film wilt maken is niet alles leuk voor iedereen natuurlijk.

Om ervoor te zorgen dat de zes Amerikanen in de film hun rol met voldoende overtuiging brachten zorgde Affleck ervoor dat ze één week lang met elkaar opgezadeld zaten in een huis dat later zou dienst doen als locatie voor de Canadese Ambassade. Met de look van de échte Ambassade, de kleren dragend van de personages die ze zouden vertolken in de film, afgesloten van de wereld dus ook zonder internet, gewoon samen met zijn zessen. Met tijdschriften, muziek van die tijd maar zonder computers, I-phones of tablets... Het enige wat dus overbleef was het zestal zelf, gevangen als het ware in alles wat met 1979 werd geassocieerd waardoor men niet veel meer kon doen dan praten met elkaar. De ideale voorbereiding op de film zo is toch gebleken...

Argo is gebaseerd op waar gebeurde feiten. De klassieke vermelding in de eindgeneriek dat sommige scènes werden gedramatiseerd (lees : serieus opgeblazen) omdat die de film ten goede zou komen of iets in die zin, is terecht, politie-auto's en legereenheden die op de tarmac een sprintje willen trekken tegen een opstijgend lijnvliegtuig is zo'n scène die dit bevestigt en enkel maar aan het brein van Hollywood-scenaristen kan ontsproten zijn. Dit even buiten beschouwing gelaten is de authenticiteit van de film één van de troeven. De screenshots in de eindgeneriek die heel dicht aanleunen bij foto's van destijds zijn overbodig want deze film ademt de tijdsgeest, look en problematiek van toen voortreffelijk uit. Tot en met de wereldkaarten, asbakken en kapsels van de belangrijkste personages. Of de Rolls Royce uit 1975 waarmee Lester (Alan Arkin in de film) reed, de Cadillac Eldorado uit '77 van John Chambers (John Goodman), de Granadas, Fiats en Peugeots uit Iran in die tijd... De scènes in Iran werden dan wel opgenomen in Istanboel (Turkije) maar dat bleek een volwaardig alternatief gelet op de onmogelijkheid het in Iran zelf op te nemen. Zo herken je misschien de 'Blauwe Moskee' (aan de buitenkant) of de 'Hagia Sofia' waar een binnenscène wordt gedraaid.

Scenarist Chris Terrio had tijdens de voorbereiding op Argo ook persoonlijk contact met (de echte) Tony Mendez die in 1990 de CIA vaarwel had gezegd toen hij op rust ging. En zoiets zie je, merk je overduidelijk aan het eindresultaat dat zo positief is dat het ook ondersteund kan worden door te vermelden wie er allemaal op de set stond toen men deze Oscar-prent draaide : Rodrigo Prieto (Oscar-genomineerd en onder meer verantwoordelijk voor het camerawerk van Brokeback Mountain), 'editor' William Goldenberg (vroeger ook al genomineerd voor een Oscar, stond in voor de montage van ondermeer The Insider en Seabiscuit), Jacqueline West (The Social Network, The Curious Case of Benjamin Button) die ook al genomineerd werd voor een Academy Award voor haar kostuums, Alexandre Desplat (viermalig Oscar nominee voor de muziek van ondermeer The King's Speech en The Queen).
Het politieke tintje die de film heeft was niet zonder risico maar Ben Affleck slaagt er in om zich niet vast te rijden in het genre van de politieke thriller en zo op vlak van entertainment-waarde aan slagkracht zou verliezen. Zo wordt er bijvoorbeeld geen seconde gespendeerd aan wat er zich achter de schermen heeft afgespeeld op vlak van het zoeken naar diplomatieke oplossingen. Zoeken want echte, concrete inspanningen kwamen er op dit vlak allicht nooit. Argo is dus een sterke thriller die perfect gekaderd is in de seventies/begin van de jaren '80. Waarmee bewezen is dat Affleck op vlak van regie telkens weer wat beter/hoger scoort na Gone Baby Gone en The Town. Benieuwd of het allemaal nog beter wordt in de toekomst. De Oscar voor beste film lijkt ons echter toch wat (te) hoog gegrepen maar één en ander zal zeker te maken hebben met de vaderlandsliefde en de fierheid die elke Amerikaan zo typeert. Maar dat ze decennia geleden Iran te snel af waren met een wel heel gewaagd en bijzonder plan staat voor ons daarom nog niet gelijk met het afleveren van de beste film van het jaar...