Aha, denk je misschien als actieminnende medemens, een Bournefilm met George Clooney in de hoofdrol in plaats van Matt Damon. Mis poes, want “The American” mag er dan wel uitzien als een volbloed actiefilm (kijk maar naar de poster of de trailer), het is in de eerste plaats een karakterstudie over een eenzame ziel/huurmoordenaar die er de brui wil aangeven nadat hij bij een aanslag in Zweden een persoonlijk offer moest brengen.

Clooney is huurmoordenaar Jack die het doden beu is en snakt naar een normaal leven. Eentje waarbij hij niet steeds met een wapen op zak moet rondlopen of voortdurend over zijn schouders moet spieden of hij niet wordt achtervolgd. Na de aanslag op zijn leven in Zweden zoekt hij onderdak in een pittoresk Italiaans dorpje, waar hij wordt opgewacht door zijn opdrachtgever Pavel (onze Johan Leysen, al lijkt die verdacht veel op Daniel Craig in ouderdomsmake-up). Die belooft hem te helpen om een punt te zetten achter zijn carrière. In ruil voor een laatste klus weliswaar. Eentje waarbij hij niet eens zelf de trekker moet overhalen. En dat lijkt te kloppen, daar Jack wordt ingeschakeld om een geweer te monteren voor ‘hitwoman’ Mathilde (vertolkt door de Nederlandse Thekla Reuten die ook te zien was in “In Bruges”). Terwijl Jack zich van zijn taak kwijt wordt hij verliefd op de graag in haar blootje rondlopende prostituee Clara (Violante Placido) en probeert hij zijn zielenheil veilig te stellen door te pintelieren met de priester van het dorp, die vermoedt dat Jack meer is dan zomaar de landschapsfotograaf die hij pretendeert te zijn.

De Nederlandse regisseur Anton Corbijn kent zijn klassiekers en heeft vooral goed gekeken naar het oeuvre van Jean-Pierre Melville: Clooneys zwijgzame rol kon veertig jaar terug perfect door Alain Delon zijn ingevuld. Deze verfilming van Martin Booths roman 'A Very Private Gentleman' uit 1990 is in elk geval een goede keuze voor Corbijn. Met zijn scherp oog voor kleur en contrast (check onder meer de hoesfoto’s en videoclips die hij maakte voor U2) weet hij als geen ander hoe hij de rustieke en toch verraderlijk ogende Italiaanse landschappen in beeld moet brengen. De begingeneriek bijvoorbeeld (geprojecteerd op Clooney die door een tunnel rijdt) is op zich al reden genoeg om deze film op het grote scherm te gaan zien.

Corbijn doet dus meer dan zomaar kopiëren van de Franse noirs of de spaghettiwesterns (die een ode krijgen middels een fragment uit Sergio Leones “Once Upon A Time In The West”). Zijn oog voor kille beeldcomposities zorgt er voor dat “The American” moeiteloos een eigen stem vindt. Ook zijn verleden in de muziekwereld komt hem goed van pas: luister maar naar de sublieme sixtiessong 'Windows Of My Eyes' van de Nederlandse bluesband Cuby & The Blizzards die de eindgeneriek in vuur en vlam zet. Of naar de talrijke Italiaanse klassiekers die de beelden in een melancholische gloed zet.

“The American” is een film die evenveel voor- als tegenstanders kent. Voor Jan Modaal kunnen de vele zwijgzame scènes waarin Clooney door het beeld strompelt misschien wat teveel van het goede zijn (lees: saai), wie zich echter kan vereenzelvigen met de desolaatheid van het hoofdpersonage wacht een film die van begin tot eind intrigeert, zij het zonder verhaaltechnisch echt te verrassen. Wel verrassend: hoe Corbijn deze voor een Hollywoodstudio gedraaide Europese prent mooi naar zijn eigen hand mocht en kon zetten: zo koos hij zowaar voor Herbert Grönemeyer als huiscomponist van dienst. Dikke duimen omhoog dus voor Focus Features, die Corbijn en Clooney hun zin liet doen en het lef hadden om een Europese kunstprent te financieren. Clooney is immers echt de enige Amerikaan in de cast en er wordt als puntje bij paaltje komt meer met accenten of in het Italiaans gesproken dan in het Amerikaans. Dat “The American” in de eerste plaats een bescheiden hit is geworden in Amerika omdat Focus de film alsnog als een kloeke brok actie promootte, lijkt misschien wat gemeen, maar het is nu eenmaal de manier waarop de marketingmachine draait. En doet niets af aan de intrinsieke kwaliteit van deze door Filmfreak goed bevonden brok driesterrencinema.