Sidney Lumet

Sidney Lumet
° 25-06-1924
Philadelphia
Pennsylvania
Verenigde Staten
+ 09-04-2011
✞ Leeftijd bij overlijden: 86
genomineerd Oscars ® 1958
1 keer genomineerd voor een Oscar

Zijn ouders Baruch Lumet en Eugenia Wermus introduceerden Sidney die al vanaf zijn tweede levensjaar in New York woonde bij de Yiddische toneelwereld. Hij maakte zijn professioneel debuut op 4-jarige leeftijd (!) op de radio, een jaar later was hij voor de eerste keer te zien in het Yiddish Art Theatre. Als kind was hij te zien in heel wat Broadway-toneelstukken waaronder Dead End. Op 15-jarige leeftijd was hij voor de eerste en meteen laatste keer te zien in een film : One Third of a Nation (1938). Kort samengevat : kindacteur vanaf het vijfde levensjaar tot zijn zeventiende.

Sidney Lumet liep school aan de Professional Children’s School in Columbia. Nadat hij zijn legerdienst tijdens de Tweede Wereldoorlog, van 1942 tot 1946, in India en Burma had vervuld als radar-reparateur startte hij zijn eigen toneelgezelschap op. Hij nam de regie voor zijn rekening net als bij de toneeltournees in de zomermaanden én hij gaf ook acteerles aan de High School of Professional Arts.

In 1950 ging hij samenwerken met CBS waar hij heel succesvol werd in het regisseren van televisiedrama’s als You Are There, Danger, Mama, Kraft Television Theatre, Omnibus, Best of Broadway, The Alcoa Hour, Goodyear TV Playhouse, Studio One, Playhouse 90, The Sacco & Vanzetti Story en The Iceman Cometh. Lumet regisseerde in de gouden jaren van de televisie – de jaren ’50 –meer dan 250 televisieshows die in veel gevallen ook live werden uitgezonden.

12 Angry Men werd zijn eerste langspeelfilm en Lumet zag zich hierbij geruggesteund door een topper als Henry Fonda die niet alleen in de film te zien was maar ook fungeerde als producent. Het sterke gerechtsdrama viel op door zijn strakke structuur en werd door critici bijzonder positief onthaald. De film werd opgenomen in slechts 19 dagen met een beperkt budget van 343.000 Dollar. Samen met cameraman Boris Kaufman draaide hij het nadeel van de beperkte plaats waarin moest gefilmd worden om tot een voordeel. Hij creëerde er een bijzonder beklemmende sfeer in de jurykamer en rechtszaal mee. Lumet werd voor de film genomineerd voor een Oscar en won een Directors Guild Award. Na een aantal eerder glansloze films scoorde hij opnieuw met de verfilming van Long Day’s Journey Into Night (1962), een stuk van Eugene O’Neill. Hij ontving opnieuw een prijs van diezelfde Director’s Guild en had dit voornamelijk te danken aan de manier waarop hij in de film dynamisch en statisch camerawerk afwisselde.

Lumet bleef ook na zijn debuut scoren met zijn camerawerk in films waarin meestal stedelijke thema’s centraal stonden. Met personages die in een aantal gevallen geconfronteerd worden met morele conflicten en afwegingen maar zich vooral willen verzetten tegen de waanzin en het kwaad. Denk maar aan Peter Finch in Network, of Al Pacino in Serpico en Dog Day Afternoon.

Lumet groeide uit tot een begrip in de filmwereld. Hij stond garant voor kwaliteitsfilms wat hij opnieuw bewees met Fail Safe, een thriller tegen de achtergrond van de Koude Oorlog. Maar ook The Pawnbreaker was een schot in de roos : Lumet zorgde daarin voor een empathische benadering van een complex psychologisch thema : een overlevende van de Holocaust die in het New Yorkse Harlem in angst leeft, achtervolgd door de herinneringen aan de concentratiekampen. Na het sterke drama The Hill volgde een mindere periode maar Sidney Lumet kwam in 1973 heel erg sterk terug met de opwindende politiethriller Serpico. Een volgende stap in de oplevende carrière van de filmmaker kwam er met Dog Day Afternoon waarna ook nog Network volgde. Die laatste bracht heel veel geld op en kreeg van de Academy ook een welverdiende waardering in de vorm van meerdere Oscarnominaties waaronder die voor Beste film en Beste regie.

Sidney Lumet kreeg in 2005 nog een ere-Oscar van de Board of Governors van de Academy of Motion Picture Arts and Sciences voor… en we citeren “his brilliant services to screenwriters, performers and the art of the motion picture”. Lumet werd maar liefst zeven keer genomineerd voor een Directors Guild of America Award. Voor de volledigheid voegen we aan de indrukwekkende lijst met Oscar-nominaties en gewonnen Academy Awards nog volgende prijzen toe : de Director’s Guild D.W. Griffith Award voor zijn totale carrière, de New York Film Critics Award voor Prince of the City alsook de Los Angeles Film Critics Award én een Golden Globe voor Network. Lumet werd door middel van een retrospectieve geëerd door het Amerikaanse Museum voor Moderne Kunsten en elke belangrijke filmacademie van over de hele wereld heeft wel op één of andere manier hun waardering uitgesproken voor zijn werk. In 1997 kreeg hij van de National Board of Review de Billy Wilder Award for Excellence and Achievement in Film Direction en de Evelyn Burkey Award van de Writers Guild of America voor zijn bijdrage aan “films die zorgen voor eer en waardigheid van schrijvers”.

Sidney Lumet heeft een aantal van zijn films ook geproduceerd. Voor Q&A, Night Falls On Manhattan en Find Me Guilty was hij naast regisseur ook scenarist.

De eerste vrouw van Sidney Lumet was actrice Rita Gam, de tweede Gloria Vanderbilt, de derde Gail Jones (dochter van Lena Horne), Mary Gimbel was zijn vierde echtgenote. Uit het derde huwelijk werd actrice Jenny Lumet geboren.

Sidney Lumet is de auteur van het boek Making Movies. Dat wordt nog steeds gezien als één van de beste boeken ooit, geschreven door een actieve filmmaker, die op een duidelijke, verhelderende manier de geheimen ontrafelt en onthult van hoe – en soms ook waarom – films worden gemaakt.

Oscars ® 1958 Genomineerd Regie 12 Angry Men