2011 was een goed jaar voor de weledele heer Steven Spielberg. Zijn 'performance capture'-versie van The Adventures of Tintin: The Secret of the Unicorn kreeg heel wat lovende recensies en deed het niet onaardig aan de boxoffice. In Amerika was de opbrengst stevig, maar niet fenomenaal, terwijl het in Europa wel storm liep voor de superdeluxe verfilming van Hergés onsterfelijke stripheld. Dat Spielberg niet al zijn centen zet op moderne technologieën, maar ook zijn hart blijft verpanden aan menselijke cinema bewijst dan weer deze War Horse. Of hoe Spielberg net als in 1993 (Jurassic Park en Schindler’s List) en 1997 (The Lost World: Jurassic Park en Amistad) een double bill afleverde waarvan de uitersten nogal uit elkaar lagen.

Dat War Horse een beetje stiefmoederlijk werd behandeld door de recensenten is jammer. Gelukkig vond de prent wel degelijk een publiek, want dit oorlogspaard is best een mooie film. Wars van alle moppen over filet d’anvers, paardenpuree en curryworsten die werden gemaakt omdat Spielberg het aandurfde een film te maken die hengelt naar sympathie voor een paard en zijn baasje. En dat in hypermoderne Lassieloze tijden waarin de goegemeente nogal eens durft panikeren als (oh ramp der rampen) de batterijlader van de iPhone zoek is of een trein tien minuten vertraging heeft. War Horse mag dan voor velen oubollige quatsch zijn, wij waren alvast twee uur en twintig minuten in onze nopjes met deze ode aan cinema uit lang vervlogen tijden die zowaar eindigt met een hemelkleur die sinds Gone with the Wind niet meer in voege is geweest.

War Horse is gebaseerd op de gelijknamige jeugdroman van de Brit Michael Morpurgo uit 1982 en op de toneeladaptatie daarvan die in 2007 in première ging en zowel West End als Broadway aandeed. Morpurgo schreef zijn boek na ontmoetingen met veteranen uit de eerste wereldoorlog in Devon. Een van hen vertelde hen een verhaal over de paarden die in de loopgraven werden ingezet, en Morpurgo ontdekte na research dat er in totaal zo’n 10.000 paarden omkwamen tijdens de oorlog. Waarop hij besloot om een (jeugd)boek te schrijven vanuit het oogpunt van een paard dat tijdens de oorlog verschillende veldslagen meemaakt. Morpurgo probeerde om zijn boek in een scenario te gieten, maar gaf uiteindelijk de strijd op. Waar Morpurgo wel in slaagde was om zijn boek te laten aanpassen voor de theaterplanken. Al werd in die versie het verhaal niet uitsluitend vanuit het oogpunt van het paard verteld.

Spielberg leerde het materiaal kennen nadat zijn productiepartners Kathleen Kennedy en Frank Marshall het toneelstuk in 2009 in Londen zagen. Zij speelden de tip door naar Spielberg, en het duurde niet lang voor de rechten werden binnengehaald door Dreamworks. En uiteindelijk besloot Spielberg om de filmversie zelf te regisseren. Het scenario (gedeeltelijk gebaseerd op het boek, gedeeltelijk op het toneelstuk) werd geschreven door Lee Hall (Billy Elliott) en Richard Curtis (Four Weddings and a Funeral, Love Actually) en terwijl Spielberg in de postproductiefase van Kuifje zat, zakte hij af naar Engeland om er War Horse te verfilmen. Om het op zijn paardjes te zeggen: een echt galopproject.

Devon, een paar jaar voor de eerste wereldoorlog. Albert Narracott (filmdebuut van theateracteur Jeremy Irvine) is de zoon van de hardwerkende boeren Ted en Rose (Peter Mullan en Emily Watson) die moet toezien hoe zijn ouders op het punt staan de hoeve te verliezen aan pachtheer Lyons (David Thewlis). De enige kans op redding: zijn paard Joey leren om een braakliggend en rotsig stuk grond om te ploegen zodat er rapen kunnen groeien. Probleem: Joey is geen werkpaard, maar een volbloed die door Alberts vader werd gekocht om Lyons een hak te zetten. Joey erkent Albert als zijn meester, en tussen de twee groeit een hechte vriendschapsband. Bij het uitbreken van de eerste wereldoorlog worden ze echter gescheiden: Ted verkoopt het paard aan de Britse troepen en Albert moet toezien hoe zijn paard uit zijn leven verdwijnt. Vier jaar later is Albert echter oud genoeg om zelf in het leger te treden, en hij laat zich verschepen naar de loopgraven in een ultieme poging om Joey terug te vinden.

Het is niet moeilijk te begrijpen waarom Spielberg zijn schouders onder War Horse zette. Dit menselijk verhaal ingebed in een historisch kader gaf hem immers de kans om raspaarden als John Ford en David Lean te eren, en Spielberg schrikt er niet voor terug om de epische grandeur-meter overuren te laten draaien. Tot spijt van wie het benijdt. Spielberg vindt trouwens de juiste familiefilmtoon om de heftige scènes in de loopgraven te monteren en te kadreren zodat het jonge volkje er geen trauma aan overhoudt, maar houdt het toch ‘actievol’ genoeg om de begeleidende volwassene te entertainen. Verhaaltechnisch verrassen doet War Horse niet: je moet al een serieuze uil zijn om niet in de smiezen te hebben hoe paard en baasje elkaar gaan terugvinden, maar dat doet er niet toe. Dit is cinema voor iedereen die zijn klassieke Hollywoodgeschiedenis met de paplepel kreeg gevoederd: bij tijd en wijlen magistraal in beeld gebracht en zonder schroom de grootste clichés cinematografisch nagenoeg perfect kaderend. Kortom, The Yearling met hoefijzers.

Jammer dat de extra’s in de dvd-haverbak zich beperken tot een schamele featurette van zes minuten waarbij Spielberg het heeft over de stijl die hij hanteerde om War Horse te draaien. Ja, er zijn wat setopnames, maar qua relevantie houdt het daar op. Veel te weinig voor een film van dit kaliber. Al hoeven de echte fans van War Horse daarom niet te treuren. Voor een paar euro’s meer kan je immers ook de Blu-ray versie aanschaffen, en daar staan ruim twee uur extra’s op, met als hoogtepunt een lange docu over de totstandkoming van deze onderschatte Spielbergtitel.