Dat er alsnog een sequel op de Raybanklassieker Top Gun op aarde is geland, hoeft eigenlijk niet te verwonderen. Het is eigenlijk veel verbazender dat het zo lang heeft geduurd. Al was deze film natuurlijk wel al drie jaar af, edoch COVID-19 bleek sterker dan MACH-10.

Maar kijk, nu de mondmaskers naar de mottenballenkelder mogen is Top Gun: Maverick wis en waarachtig een cinemafeit. Het uitblijven van de sequel destijds heeft vast ook wat te maken met het floppen van Days Of Thunder, de autoraceopvolger die Cruise samen met Tony Scott in 1990 draaide. Ook het overlijden van Scott in 2012 zorgde voor vertraging en uitstel: ergens rond 2010 staken immers de eerste geconfirmeerde geruchten de kop op over een mogelijk vervolg. Het project bleef smeulen na de dood van Scott en uiteindelijk hakten Paramount, producent Jerry Bruckheimer en übermensch Cruise de knoop door: er kwam alsnog een vervolg. En Cruise liet zich meteen omringen met vertrouwde medewerkers om het allemaal zoveel mogelijk dicht bij huis te houden. Met regisseur Joseph Kosinski maakte hij eerder Oblivion en met scriptdokter Christopher McQuarrie draaide hij Jack Reacher en vier Mission: Impossibles.

Top Gun: Maverick is net zoals veel andere opvolgers op ‘films van lang geleden’ fanservice in de puurste zin van het woord. Cruise en co waken er angstvallig over dat hun film heel nauwgezet aansluit bij het origineel. Zozeer zelfs dat het eindresultaat bijna aan anomalie is in wat zich gemakshalve als Marveltijden laat samenvatten. Geen constante actie, scènes die een tijdje mogen duren en waarin al eens gebabbeld mag worden, fysieke effecten op de voorgrond die voorrang krijgen op de CGI in de achtergrond … deze film is meer jaren tachtig dan jaren nu. Wie in 1986 als nektapijtsnaak een macho-orgasme kreeg van de hier ten lande in 70 mm geprojecteerde Top Gun of wie dat pas later voelde borrelen bij een video-, televisie-, dvd- of blu-rayvisie zal zich hier is het niet in de zevende, dan toch alleszins in de zesde hemel voelen met deze spiegelfilm.

Want ja, herkenbaarheid is troef. De openingsscène is zelfs een kopie van die uit 1986, inclusief Kenny Loggins’ Danger Zone op de soundtrack. En ook het thematisch leidmotief van Harold Faltermeyer komt meermaals langs. Ook andere bekenden komen groeten: dag zonnebril, dag motor, dag legerjas, dag Val Kilmer, dag allemaal … er zijn zelfs flashbacks uit het origineel ingebouwd. En de plot is een logisch vervolg op die van de eersteling. Centraal staat de moeilijke verstandhouding tussen Cruises Maverick en straaljagerpiloot Rooster (Miles Teller), de zoon van zijn overleden copiloot Goose. Om hem hetzelfde lot te besparen hield Maverick later diens aanvraag voor de militaire academie tegen en dat vond de jonge haan niet zo geestig. Wanneer Maverick dan plots zijn nieuwe instructeur wordt, zorgt dat voor nogal wat ambras. Maar niet teveel want er moet uiteraard een missie worden voltooid: de vernietiging van een silo waar uranium wordt verrijkt. Een doelwit dat zich in een bergachtig gebied bevindt van een niet nader genoemde schurkenstaat. Liechtenstein is het alvast niet.

Top Gun: Maverick kopieert de opbouw van de originele Top Gun maar voelt om de een of andere reden toch minder militair-macho aan – ook al is de film dat uiteraard wel. Kosinski kiest niet voor de videoclipaanpak van Scott en er is in het verhaal meer aandacht voor wijsheid die met de jaren is gekomen – al draagt Cruise nog steeds geen helm als hij met zijn motor over het asfalt glijdt. Net als in 1986 is het script eigenlijk het zwaktebod van de film: veel gebeurt er niet, en wat er gebeurt is weinig wereldschokkend. Cruise doet duidelijk zijn best om het script dramatisch relevant te maken maar het is allemaal geprogrammeerd hol. Het conflict tussen Cruise en Teller snijdt nooit echt diep en verdwijnt uiteindelijk vrij voorspelbaar daar de twee elkaar nodig hebben om levend en wel de eindgeneriek te halen. En bovendien zijn de emoties nooit los te koppelen van de welhaast fetisjistische manier waarop Cruise zijn sterrenstatus cultiveert: op een close-up min of meer op zijn A-sterrengezicht wordt niet gekeken.

De grens tussen heldenverering en fanservice is dunner dan dun. En wordt soms potsierlijk: de romance tussen Cruise en Jennifer Connelly is zo clichématig banaal dat feministen met recht en reden hun breinaalden, haarspelden en ladderkousen bij elkaar mogen zoeken om zich woedend op de barricades te begeven om hun eisen voor sterkere vrouwenrollen kracht bij te zetten. Connelly mag dan wel een – in het origineel terloops vermeld – oud lief zijn van de Cruiseman … de manier waarop ze hem hier bijna goddelijk vereert is toch een beetje van de Hollywoodevangeliepot gerukt.

Slotsomberekening is dat het – nostalgisch – schoon is dat Top Gun: Maverick een lans breekt voor oudeschoolblockbusterfilmerij, maar dat die lans geen echt scherpe punt heeft omdat er nu eenmaal geen scherp verhaal wordt verteld. Kortom: wat in 1986 goed/slecht was, is dat anno 2022 nog steeds. In die optiek is deze Maverick in elk geval de meest logisch mogelijke sequel die de fanclub zich kon wensen. Nieuwerwets ouderwets dus, deze nieuwe niet voor spiet.