Schaalvergroting voor Robert Eggers. Zijn derde film is de eerste die boven de twee uur uittorent en het is meteen ook de eerste die de Belgische bioscoopzalen haalt. The Witch en The Lighthouse werden alhier niet officieel uitgebracht in de zalen, al waren ze allebei occasioneel te zien op festivals of tijdens speciale screenings. The Northman krijgt wel een algemene release en dat hoeft niet te verwonderen: met een budget van 90 miljoen dollar is dit zowaar grotebudgetcinema te noemen en Alexander Skarsgard en Nicole Kidman zijn natuurlijk ook meer dan degelijke publiekslokkers.

Met het vikingepos The Northman slaat Eggers een brug tussen zijn voorgaand hermetisch tweeluik dat in een mum van tijd een cultpubliek vond en meer commercieel gerichte multiplexencinema – voor zover die scheiding der zetels nog bestaat. Opnieuw staan mythes, folklore, viscerale nachtmerries en historisch realisme centraal. Eggers wou The Northman aanvankelijk zelfs volledig in het oud-Noors draaien, maar dat bleek alsnog een brug te ver voor de geldschieters – al kreeg Mel Gibson destijds wel zijn zin voor The Passion Of The Christ waar uitsluitend Aramees, Latijn en Hebreeuws werd gesproken.

Zijn ziel heeft hij in elk geval niet aan de duivel verkocht: The Northman mag aan de oppervlakte dan wel lijken op een film die ook Ridley Scott zou kunnen hebben gedraaid, het resultaat is wis en waarachtig pure auteurscinema waarin Eggers’ stijlkenmerken primeren. Dit is geen jolige avonturenfilm, maar een messcherpe, hondsbrutale, aardedonkere en in duistere soundscapes gehulde historische geweldorgie waarin geen plaats is voor borrelnootaanreikmomenten. Met als extra omkadering een desoriënterende beeldenstorm waarin mythologische demonen en visioenen je midscheeps in de solar plexus treffen.

Wat niet wil zeggen dat The Northman geen helder verhaal heeft. Integendeel. Het script is een rechttoe rechtaan wraakdrama met Skarsgard als de Noorman uit de titel die hemel – en vooral hel – beweegt om de dood op zijn koninklijke vader te wreken. Toen Alexander nog een Alexandertje was – en door een kindacteur werd vertolkt – werd die door zijn broer vermoord omdat die zelf de troon wou bestijgen. Eggers vond zijn inspiratie voor het script in de uit de tiende eeuw stammende Scandinavische legende Amleth, en die inspireerde Shakespeare destijds om de h vooraan te plaatsen voor zijn Hamlet-adaptatie. Dus ja, The Northman is eigenlijk een Shakespeareverfilming zonder er feitelijk een te zijn. Al kon het script – mits het wegvijlen van de meest ruwe kanten – eigenlijk ook door Jean Van Hamme, Yves Sente, Yannick Le Pennetier of Xavier Dorison zijn geschreven. Check out your Thorgals, dudes. En dudettes.

Ook al zijn de personages an sich te rudimentair om echt meegesleept te worden door het verhaaltechnische aspect van The Northman, het is moeilijk om niet voor Eggers cinematografisch sterk onderbouwde uppercut overstag te gaan. Meer dan twee uur lang dompelt hij je onder in een hypnotiserend en zo accuraat mogelijk speldenprikgedetailleerd weergegeven schouwspel. De opnames in Ierland en IJsland konden nauwelijks nog ruwer of grauwer zijn dan in deze symfonie die grossiert in slijk, darmen en afgehakte ledematen – daarbij elke vorm van luchtig escapisme vervangend door pikduister realisme terwijl oerklanken en theatrale dialogen de klankband laten trillen.

Skarsgard en Claes Bang gaan als aartsvijanden tot op het acteerbot, al is de rol van Kidman als knokige en vileine manipulerende feeks – de teef in het kegelspel zo je wil – misschien nog wel het meest frappant in dit stilistisch overdonderend geweldepos dat qua detailinzicht te overladen is om al zijn geheimen tijdens een en dezelfde trip naar het Vallhöl prijs te geven. Ergens valt ook niet te ontkennen dat de simpliciteit van de plot soms een een beetje wringt met de vaak ondoorgrondelijke stijl van de cineast. Op dat gebied vormden The Witch en zeker The Lighthouse een meer coherent desoriënterend geheel. Waardoor er eigenlijk niet zomaar zonder slag of stoot kan worden beweerd dat The Northman dusver Eggers’ beste film is. Stof tot nadenken en beschaafd gediscussieer zowaar.