Het is hoogst uitzonderlijk dat bij een film een gevoel van alles overheersend chauvinisme zich van ons meester maakt. Het overkwam ons bij aanvang van Kruistocht in Spijkerbroek. Vara, VRT, Belgacom, het komt wat onwennig en (voor wie niets van de film afweet) verrassend over. Leuk ook om de naam van Jean-Claude Van Ryckeghem te zien opduiken op het grote scherm. Hij is (mee) verantwoordelijk voor het scenario van de film én deed destijds hetzelfde als ondergetekende : filmbesprekingen schrijven voor Cinescoop, onder het alziend oog van Lut Goessens. Bij deze is het dus bewezen : het kan, de stap maken van recensent naar scenarist, met onze welgemeende felicitaties voor (ex-)collega J.C.V.R.

Een voetbalwedstrijd Nederland-België (opgenomen in Antwerpen). Belgischer kan een film niet beginnen natuurlijk, Nederlandser ook al niet. Bij gebrek aan Belgische voetbalgrootheden (en ook wel een beetje om een brugje te slaan met de protagonist Dolf Vega in de film) gaat het hier om het Europees kampioenschap van -17 jarigen, aankomende beloften als het ware.
België wint (pure fictie natuurlijk, maar in film kan alles) en heeft de winst met het kleinste verschil te danken aan het niet 'afleggen' door Dolf (Joe Flynn) bij de mogelijkheid tot het scoren van de gelijkmaker. Dolf baalt als een stekker zoals men het over de Moerdijk uitdrukt maar weet dat hij de klok niet kan terugdraaien. Ahoewel...
Dolfs moeder (Mary Vega - Emily Watson uit Minority Report !) is nauw betrokken bij een wetenschappelijk project waarbij men proefdieren door middel van een soort teletijdmachine naar het verleden 'teleporteert' en die ook weer terug weet te halen. Na het intoetsen van een aantal coördinaten en het jaar in kwestie doet de machine gewoon de rest. Dolf ziet via deze weg de mogelijkheid om de wedstrijd van toen nog eens over te doen en na het opzoeken van de exacte lengte- en breedtegraad, het bemachtigen van het paswoord van mama en het met een smoes binnenraken in het lab, gaat het richting EK-kampioenschap. Maar... in al zijn haast voert Dolf het paswoord in als het jaar van bestemming, waardoor onze voetballer, mét Nike-training, Ipod en moderne sportschoenen, wakker wordt in de dertiende eeuw, de periode van de kruistochten. Zijn moeder krijgt door de gebeurtenissen de zak van haar baas en het is dus maar de vraag hoe, en of Dolf ooit nog zal kunnen terugkeren.

Kruistocht in Spijkerbroek is gebaseerd op de bestseller van Thea Beckman die hiervoor zowel een Gouden Griffel als de prijs voor het Beste Historische Jeugdboek kreeg. De schrijfster overleed in 2004 en kon dus jammer genoeg niet meer genieten van de verfilming van haar roman. Kruistocht in Spijkerbroek werd voor het eerst gedrukt in 1973 en uitgegeven in meer dan 20 landen waaronder Duitsland, Spanje en Amerika. Men is inmiddels toe aan de 75e druk en er is ook een (gezelschaps)spel beschikbaar van.
Regisseur Ben Sombogaart is met Kruistocht... toe aan zijn zevende langspeelfilm. Mijn vader woont in Rio, Abeltje en De Tweeling zijn de gekendste voorgangers maar Crusade in Jeans zoals de internationale titel luidt, is zijn eerste Engelstalige film.
De filmmaker raakte voor het eerst onder de indruk van het boek toen hij twintig jaar geleden met zijn familie op vakantie ging naar Ierland en zijn zoon het boek in één ruk uitlas. Op de terugweg naar huis volgde Sombogaart zijn voorbeeld en ontdekte hij de sterkte en de kracht van het verhaal. In 1998 stak hij de koppen bij elkaar met producent Kees Kasander die ervoor zorgde dat een tijd later bij Ben thuis een synopsis van 20 bladzijden uit de fax rolde, een perfecte samenvatting van het boek van 400 pagina's. Maar de 'veramerikanisering' van het boek zorgde voor negatieve reacties bij Thea Beckman die de herwerking nog las voor haar dood. Dolf werd in die versie immers Jesse, leider van een jeugdbende in Baltimore die bij een nachtelijke diefstal van laptops toevallig in een laboratorium terecht komt waar hij per ongeluk i.p.v. de aap naar de Middeleeuwen wordt geteleporteerd. Duidelijk iets anders dan wat Beckman in gedachten had. Jean-Claude Van Ryckeghem en Chris Craps deden het nog eens over, Bill Haney maakte het tenslotte helemaal 'af'. Kruistocht in Spijkerbroek werd uiteindelijk gefilmd in Duitsland, Luxemburg en Kroati

Avontuur troef natuurlijk met Kruistocht in Spijkerbroek, een film die in zijn openingsweekend door 22.000 mensen werd bekeken, een opvallend sterk cijfer voor een film uit de 'lage (Neder)landen'. In Kruistocht... zijn het de kinderen en de tieners die de film moeten 'dragen' Eens Dolf is neergestreken in de tijd van pakweg een jaar of achthonderd terug, zijn het de jongelui en hun (kinder)kruistocht die centraal staan. De aankleding (letterlijk dan) is verre van perfect. Zo doen de kleren van de jonge kruisvaarders ons denken aan de manier waarop de jongens en meisje van het vijfde en zesde leerjaar bijna dertig jaar geleden waren gekleed bij het brengen van hun 'toneeltje' tijdens de plaatselijke middernachts(kerst)mis. Heel amateuristisch, maar daarom niet met minder enthousiasme of overtuiging natuurlijk. De vergelijking gaat voor sommige cast leden ook op voor de manier waarop wordt 'gespeeld' in Kruistocht in Spijkerbroek. Weliswaar beter dan een schooltoneeltje, maar niet sterk genoeg om indruk te maken of te imponeren op internationaal vlak.

Maar voor deze film van Ben Somboogaart wint het chauvinisme het van de kritische blik en we vergeven het de brave man en zijn crew maar wat graag, in de overtuiging dat het hier geen onkunde betreft maar allicht een gebrek aan (nog veel meer) geld en middelen (N.v.d.r. het budget voor Spijkerbroek... bedroeg 10 miljoen Euro).
In onze goede bui nemen we er in één ruk de wel heel Nederlandse kop en het al even Hollandse accent van Mary Vega's baas bij, de weinig imponerende decors en de speciale effecten (van ACE) die niet verder reiken dan wat dappere pogingen om er toch maar het beste van te maken.
Het verhaal blijft gelukkig wél overeind en op het einde van de film worden alle bakens al netjes uitgezet voor een vervolg. Kan niet zeg je ? Hm... wacht maar.