Minimalistisch beeldenkunstenaar Steve McQueen (neen, niet dé Steve McQueen, die paft nog steeds sigaretjes in de grote rokerskamer achter de hemelpoort) leverde na een paar kortfilmexperimenten een opmerkelijk langspeeldebuut af met “Hunger”, een reconstructie van de opstand van IRA-gevangenen in Engeland begin jaren ’80, culminerend in de hongerdood van Bobby Sands en negen andere gevangenen.

Even wat geschiedkundige duiding: in 1976 besloot de Britse regering om gearresteerde IRA-leden geen speciale rechten meer toe te kennen, maar hen te beschouwen als gewone misdadigers. Dit was niet naar de zin van de gevangenen die zichzelf zagen als paramilitairen, en dus weigerden om hun eigen kleren in te ruilen voor het officiële gevangenisuniform. Deze weigering werd bekend als het ‘blanket protest’. Uiteindelijk vertikten de IRA-leden het zelfs om nog hun cel uit te komen en smeerden ze hun uitwerpselen aan de muren (het 'dirty protest').

In 1980 volgde een eerste golf hongerstakingen die 53 dagen duurde. Alles behalve peis en vree dus in de gevangenis van Long Kesh (ook bekend als The Maze), waar de IRA-gevangenen werden samengebracht. In 1981 kwam er een nieuwe hongerstaking, ditmaal met dodelijke afloop. Bobby Sands was de eerste die zich martelaarsgewijs vrijwillig liet uithongeren. Hij begon zijn hongerstaking op 1 maart en overleed op 5 mei. Na hem volgden nog negen gevangenen zijn voorbeeld. Pas daarna viel de beslissing om de IRA-gevangenen (onder meer ook onder druk van de publieke opinie) hun ‘rechten’ terug te geven…

Steve McQueen lijkt er op het eerste zicht niet echt in geïnteresseerd om van de behandeling van de IRA-gevangenen in Long Kesh een rechtlijnige film te maken. Laat staan om het verhaal te duiden: hij beperkt zich tot wat er zich in de gevangenis afspeelt, en besteedt nauwelijks of geen aandacht aan de historische omkadering van het Iers-Britse conflict. Zelfs Bobby Sands verschijnt maar halverwege voor de eerste keer in beeld. Een voor de hand liggende biopic is dit geenszins. De eerste drie kwartier zien we hoe het gevangenissysteem andere gevangenen treft, en hoe de werknemers van de gevangenis de weerslag op hun toch niet alledaagse baan ervaren.

De erbarmelijke omstandigheden in Long Kesh levert nogal wat scènes op waarbij menslievendheid de plaats ruimt voor close-ups van matrakken, larven en excrementen. Het thematisch keerpunt van de film zit ergens in het midden. Bobby Sands wordt geïntroduceerd tijdens een ongeveer een kwartier durende in één shot opgenomen praatscène met een priester, en waarin hij zijn keuze tot op het bot ontleedt. Een opvallend scharniermoment, zeker omdat de film dusver vooral uit kortere impressiescènes bestond. Het laatste deel van “Hunger” concentreert zich dan wel voluit op de lichamelijke aftakeling van Sands.

“Hunger” is een film waar je niet vrolijk van wordt, maar die toch geen echte uppercut veroorzaakt. Waar Jim Sheridan destijds met het thematisch gelinkte “In The Name Of The Father” een film afleverde die ook op het grote publiek mikte, richt McQueen zijn pijlen nogal nadrukkelijk op de liefhebber van arthousecinema. En daarbij neemt hij nogal eens opvallende en gewaagde keuzes. Probeer maar eens om niet in lachen uit te barsten tijdens de schijnbaar eindeloze slakkengangscène waarin een gang wordt gedweild. Voordeel van deze soms doeltreffende, soms falende freewheelende vertelstijl is dat “Hunger” nooit echt voorspelbaar wordt: je weet immers nooit naar welke bochten McQueen je meetroont. Let in die optiek vooral op de totaal onverwachte uitkomst van de scène in het bejaardentehuis. De vertolking van Michael Fassbender (“300”, “Eden Lake”, “Inglourious Basterds”) is in elk geval een blijver: om de uitgemergelde Bobby Sands te vertolken volgde hij onder medisch toezicht een opzienbarend dieet. De kers op een interessante en aanbevolend filmtaart, al is “Hunger” waarschijnlijk geen spek naar ieders bek.

Over de extra’s kunnen we afsluitend kort zijn: Paradiso beperkt zich (op een paar promotrailers na) tot een op anderhalve minuut afklokkende trailer.