Het was een opvallende Oscar-race, dit jaar. De twee topfavorieten voor beste film waren immers op meer dan een manier aan elkaar gewaagd. Om te beginnen zijn zowel There Will Be Blood en No Country for Old Men atypische Hollywood-producten, en het gebeurt niet veel dat die op het ereschavot staan bij Oompje Oscar: toch sleepten beide films 8 nominaties in de wacht, vaak in concurrerende categorieën. Beide films waren ook nog eens in het zelfde stukje rurale Amerika (Marfa, Texas) opgenomen: de sets lagen zelfs op een spreekwoordelijke boogscheut van elkaar. Beide films doen het ook zeer goed bij de critici en halen aan de box office vlotte recettes. En dan zijn het allebei ook nog eens coproducties tussen Miramax en de Vantage-afdeling van Paramount. De uiteindelijke uitslag was uiteindelijk minder ‘close’ dan verwacht: No Country for Old Men ging met vier topprijzen aan de haal, There Will Be Blood stelde zich uiteindelijk tevreden met beeldjes voor beste acteur (Daniel Day-Lewis, die meteen een gezelschapsbeeldje heeft voor zijn Oscar destijds voor My Left Foot) en beste camerawerk.

There Will Be Blood (gebaseerd op het kortverhaal 'Oil' van Upton Sinclair uit 1927) is geen gemakkelijke film. Het is een lange zit (die qua toon wat doet denken aan The Asssassination of Jesse James by the Coward Robert Ford) die de minder appetijtelijke kant van Amerika’s veroveringsdrang in de verf zet en die afstevent op een ontknoping die nog kryptischer is dan die van de Coens in No Country for Old Men (meteen nog een vergelijkingspunt tussen beide films trouwens). De film begint in 1898, en we zien hoe een bebaarde man zijn dagen vult met het zoeken naar zilver.

Tijdens en na een zo goed als dialoogloze eerste twintig minuten leren we dat de man die Daniel Plainview heet (en op magnetische wijze wordt vertolkt door Daniel-Day Lewis, die van dag 1 de favoriet was voor de mannelijke vertolking Academy Award) en vooral veel uithoudingsvermogen bezit. Het graven naar zilver is trouwens maar een opstapje voor het boren naar olie, en tien jaar later is Plainview uitgegroeid tot een oliebaron die arme boeren in de buurt probeert te overhalen om hun huis en grond aan hem te verkopen, in ruil voor oliegeld. Plainview strijkt neer in het geitenkwekersgehucht Little Boston, waar op de boerderij van het gezin Sunday olie uit de grond borrelt. En dan krijgt hij tegenstand uit onverwachte hoek: Eli Sunday (Royal Dano, de zwijgzame zoon uit Little Miss Sunshine), de zoon des huizes, blijkt immers een religieuze malloot te zijn en is al gauw een doorn in het oog van de steeds megalomaner wordende Plainview…

Regisseur Paul Thomas Anderson is een van de meest eigenzinnige bioscoopauteurs van het moment. Met films als Boogie Nights en vooral Magnolia werkte hij zich eerder positief op in de bioscoopgoegemeente, en met deze There Will Be Blood heeft hij volgens velen zijn eerste bonafide meesterwerk te pakken. Dat kan goed zijn, al zijn we daar zelf nog niet van overtuigd. Dat There Will Be Blood grootse cinema is, staat buiten kijf. De reconstructie van de oliewinning tijdens het begin van vorige eeuw is ronduit fascinerend en Daniel Day-Lewis kruipt langzaam maar zeker onder de huid als de kapitalistische speculant Plainview. Maar dat is nog maar het eerste uur of zo: de film blijft verder kronkelen als een giftige adder en algauw is het niet meer duidelijk waar Anderson met zijn film en personages heen wil. Ja, het is een aanklacht tegen de funderingen waarop Amerika is gebouwd, en ja, het zet zowel de kapitalistische overmoed als de godsdienstwaanzin in zijn hemd, maar het levert geen klaar en duidelijke catharsis af. Plainview doet meerdere zaken die ertoe leiden dat je hem helemaal niet meer onder je huid wil, en de ronduit bizarre ontknoping heeft een hoog ‘huh’-gehalte. Of dit een meesterwerk is zullen vooral de tijd en herhaaldelijke visies moeten uitwijzen. Visueel zit alles snor, en ook de score van Jonny Greenwood (lid van Radiohead) heeft de film een bezwerender ondertoon mee dan een conventionele score had kunnen doen.

De kans dat je dit een zeer goede film vindt, is dus met andere woorden even groot als dat je dit een sof van jewelste vindt. Ons advies: geef de film alvast de kans die hij verdient en laat hem rijpen. Dit is immers een eigenzinnige film van een eigenzinnig cineast die dit stukje cinema met recht en reden opdraagt aan zijn grote voorbeeld Robert Altman.