Het is niet omdat er een hol te zien is dat het je ook moet interesseren. Also werd er gesprochen in de eerste zin van dit kwierstukje. Er zijn trouwens meerdere hollen te zien in Queer, maar de meervoudsvorm haalt de openingswijsheid niet onderuit.

Dit om te zeggen dat Queer geen spek voor ieders bek zal zijn. Dit is risquécinema die volmondig catert aan iedereen die de platgetreden paden liefst zo ver mogelijk links laat liggen, zij het zonder volledig de undergroundcinema in te duiken. Het moet natuurlijk nog wat commercieel salonfähig blijven voor de geldschieters. In die optiek is het een typische Luca Guadagnino-film. De man slaagt erin om van al zijn films zintuiglijke trips te maken. Soms heb je daar een klik mee, soms niet.

Wie geen affiniteit heeft met het liederlijke en controversiële leven van Beat Generation-auteur Williams S. Burroughs of met hoofdfiguren die zich onderdompelen in bacchanalen boordevol seks en drugs zal heel wat goede wil moeten bezitten om zonder gemor de eindgeneriek te halen. Wie die affiniteit wel heeft, danst op het eind van pure blijdschap misschien wel de sambaballensamba. Er is dan wel niet veel af te dingen op het filmische vernuft van Guadagnino, dat vernuft volstaat voor de niet sambaballendansers in het publiek waarschijnlijk niet om er ditmaal iets anders in te zien dan een brok zelfingenomen verveling. Groter kan het verschil tussen het steriele Queer en het viriele Call Me by Your Name welhaast niet zijn.

Al komt dat natuurlijk ook wel door de persoon die het bronmateriaal schreef. De novelle Queer zag ergens halverwege de jaren vijftig het levenslicht als sequel op het controversiële Junkie. Burroughs schreef het in de nasleep van de onopzettelijke doding van zijn toenmalige echtgenote, die naar verluidt om het leven kwam tijdens een verkeerd ingeschat Willem Tell-manoeuvre. Waarnaar Guadagnino in de laatste akte ook een verwijzing inbouwt. De novelle werd pas in 1985 uitgebracht, in niet-complete vorm zelfs. Guadagnino las het verhaal op zijn zeventiende en was er direct knalboemverliefd op. Het willen verfilmen bleef op zijn verlanglijst staan, en intussen had hij als veelfilmer genoeg opzienbarends bij elkaar gesprokkeld om zijn droom te kunnen verwezenijken. Voor het script ging hij aankloppen bij Justin Kuritzkes, dit toen ze samen Challengers aan het draaien waren.

Burroughs alter ego William Lee verblijft in Queer in Mexico waar hij zijn dagen vult met schrijven, flaneren, palaveren, drugs innemen en jacht maken op mannelijk schoon. Hij zet zijn zinnen op een jonge GI met wie hij uiteindelijk afzakt naar een stuk diepe wildernis waar hij een plant met telepathieopwekkende eigenschappen wil opsporen. Say what? Dat dus. 

Het feit dat Guadagnino Daniel Craig bereid vond om de hoofdrol te vertolken is vrij opzienbarend. Craig is daarmee de eerste Bondacteur die zo’n changement de parcours weet af te leggen. Er is een hemelsbreed verschil tussen de gesimuleerde seksuele exploten van 007 en die van William Lee. Je kan wars van de controverse – want dat levert homoseksuele seks nu eenmaal nog altijd op, zeker als het (bijna) expliciet wordt getoond – weliswaar tegenargumenteren dat het gevoel in Queer eerlijker is dan het gerollebol in de Bondfilms. Wie zich in de psyche van Guadagnino’s trip wil ingraven kan besluiten dat Lee de seks nodig heeft om zich geliefd te voelen, zijn eenzaamheid buiten spel te zetten en zijn leven zin te geven. Maar om tot dat besluit te komen moet je wel heel diep graven. En niet struikelen over hallucinatiescènes als die waarin Craig en zijn lustobject Drew Starkey letterlijk hun hart uitkotsen of tijdens een liefkoosscène al even letterlijk in elkaar verdwijnen. Op die momenten flirt Queer openlijk met de grootste wtf-momenten uit het oeuvre van pakweg David Lynch en David Cronenberg. 

Zintuiglijk, het woord viel al eerder. Guadagnino gaat ook de auditieve anachronismen niet uit de weg: de film mag zich dan wel afspelen in Zuid-Amerika in de fifties, dat belet hem niet om onder meer Nirvana, Prince en New Order soundtrackgewijs de revue te laten passeren. Of hoe Queer zowat al je zintuigen tegelijkertijd aanvalt – zeker als je er je neus voor ophaalt en er je gal mee uitspuwt. Je kan het maar weten. Toch?