Mooie symbolische titel, deze The Old Oak. Niet alleen de naam van het café dat centraal staat in deze film, maar uiteraard ook een testamentaire omschrijving voor de weledele Ken Loach die met deze prent zijn filmmakerscarrière afsluit op de mooie leeftijd van zevenentachtig jaarringen.

Zijn laatste worp sluit netjes aan bij de rest van zijn carrière waarin hij met sterk geëngageerde sociale en vaak naturalistische drama’s ijverde voor een onrechtloze wereld boordevol geluk, verdraagzaamheid en roomsoezen voor iedereen. En daarbij ook de (vaak onderhuidse) humor niet schuwde. In die optiek is The Old Oak een mooie staalkaart van zijn volledig oeuvre. Met een al dan niet naïeve boodschap over hoop op betere tijden als afdronk.

In zijn zestiende samenwerking met Loach houdt scenarist Paul Laverty de vinger aan de maatschappelijke pols van het slaperige stadje Durnham, in het noordoosten van Engeland. Ooit een hechte mijnwerkersgemeenschap, maar na de sluiting van de mijnen namen vooral de armoede, frustratie en gelatenheid toe. De komst van Syrische vluchtelingen is dan ook olie op het vuur bij heel wat inwoners van Durham. Zij het niet bij iedereen: sommigen zetten zich geëngageerd in voor de nieuwelingen, waaronder cafébaas TJ (Dave Turner, eerder al te zien in I, Daniel Blake en Sorry We Missed You). Hij helpt de families om zich te settelen in de hen toegewezen huizen en ontvangt hen met open armen in zijn oude eik, daarbij botsend met dorpsgenoten en caféklanten die zich verraden voelen door iemand die ze ‘als een van hen’ beschouwden. Het personage van TJ Ballantyne is de steunbalk van The Old Oak: een door het leven getekende mens die anderen wil helpen en met niemand problemen wil. En dus al zeker niet wil meeheulen met de onverdraagzame wolven in het bos.

Treffend is hoe Loach de vooringenomen en racistische Durhammers niet veroordeelt of verkettert. Hij laat zien en voelen hoe ze zo geworden zijn, en de wortels daarvoor gaan zelfs terug tot het Thatcherregime dat hen in de jaren tachtig nagenoeg van hun volledige have en goed beroofde. En ook van het huidige politieke bestel krijgen ze nagenoeg geen aandacht. Loach ontvouwt de botsing tussen links en rechts op een natuurlijke wijze, welhaast zonder vingerwijzing.

Al manipuleren Laverty en Loach natuurlijk wel met conflictsturende verhaaltechnische ingrepen. Naar het eind toe is dat manipuleren zelfs iets te duidelijk berekend: de rode loper voor verdraagzaamheid die Loach en Laverty uit de folie halen is weinig subtiel te noemen, en komt bovendien na een laatste kwartier dat iets te lang talmt om een punt te maken. Maar misschien wou Loach met zijn allerlaatste film de slechte verstaander dubbel en dik bereiken. Hoop doet leven. Zelfs als die vals is.

Mooie, zij het geen overdonderende afsluiter van een imposante carrière deze The Old Oak. Raise yer glass and ‘ave a pint, mate.

Gezien op 50e editie van Film Fest Gent.