Hoogdagen voor fans van volwassen (Amerikaans) entertainment zonder volgnummers. “Ford V Ferrari”, “Knives Out”, “The Irishman” … je kan er dit najaar maar je cinefiel voordeel mee doen. Hoort ook netjes in deze rij thuis: Edward Nortons verfilming van “Motherless Brooklyn”, een misdaadroman van Jonathan Lethem uit 1999. Nog eentje van voor de millenniumbuggekte dus. Helaas voor Norton stierf zijn film een te stille dood aan de Amerikaanse kassa’s. Niet alleen jammer omdat Norton heel veel tijd en energie in zijn passieproject stopte, maar ook omdat dit eigenlijk prima entertainment is. Al zal het dus finishen als een van de onterecht genegeerde films van het jaar.

Noir is de troefkleur in een detective die zich iets te openlijk profileert als neefje van Roman Polanski’s “Chinatown”, maar die genoeg eigen kwaliteiten heeft om twee uur en een half boeiend te blijven. New York, de jaren vijftig. De aan het syndroom van Tourette leidende en met een fotografisch geheugen uitgerust zijnde detective Lionel Essrog (met vloekende overgave vertolkt door Norton zelf) komt een schimmige affaire op het spoor nadat zijn werkgever Frank Minna (Bruce Willis) wordt neergeschoten.

Minna was ook degene die Essrog destijds adopteerde door hem uit een weinig koosjer weeshuis te halen, dus Minna’s dood komt dubbel hard aan. Essrog bijt zich in het onderzoek vast en komt zo terecht in een politiek stinkend wespennest waarin ook zijn eigen leven in gevaar komt en waarin hij zowaar ook de geneugten van de zoete liefde nectarvol tot zich mag nemen.

Norton bezat de filmrechten van Lethems roman al van kort na de publicatie. De eerste aankondiging van het project met Norton als producent en acteur kwam er reeds in oktober 1999. Nortons eerste beslissing: de tijdsperiode van het boek aanpassen van de nineties naar de fifties. Kwestie van de noirelementen extra te kunnen benadrukken. Het schrijven van het script nam nogal wat tijd in beslag: de finale versie kwam er uiteindelijk pas in 2012. Producent Toby Emmerich overtuigde Norton vervolgens om de film zelf te regisseren: kwestie van zijn kind niet uit handen te moeten geven. Nochtans had Norton met namen als David Fincher, Bennett Miller en Paul Thomas Anderson een mooi verlanglijstje samengesteld.

Norton houdt zowel als regisseur, acteur en scenarist de plot levendig. En meanderend. Zoals het een goede detectivestroom betaamt. Dat de film hoofdzakelijk zijn heil zoekt in de kracht van de plot en de gedrevenheid van acteurs als Norton, Willis, Alec Baldwin, Willem Dafoe en Gugu Mbatha-Raw om zijn verhaal aan de man en vrouw te brengen, spreekt enkel maar in het voordeel van deze bewust archaïsche yesteryearworp.

Gezien op Film Fest Gent.