Of je nu vanaf de eerste tonen van 'Super Trouper' de meest nabije schuilkelder binnenstormt, of bij het ontwaarden van een flard Agnetha Fältskog of Anni-Frid Lyngstad de neiging hebt om fluitend een danspasje te wagen met de schaduw van de buurman of –vrouw... feit is dat het niet te ontkennen valt dat Abba een muzikaal fenomeen is, dat zesentwintig jaar na hun zwanenzang nog steeds garant staat voor exorbitante succestaferelen. Het bewijs wordt zelfs nu nog geleverd: in de UK staat de cd 'Abba Gold' momenteel opnieuw bovenaan de hitlijsten. En dat is opmerkelijk: de verzamel-cd dateert al van 1992, en er werden wereldwijd inmiddels 26 miljoen exemplaren van verkocht. Het feit dat de cd nu weer de eerste plaats haalt heeft natuurlijk alles te maken met de verfilming van de musical Mamma Mia! waar zo’n 25 Abba-liedjes de revue passeren. Die musical zelf is trouwens ook een fenomeen waarbij niet alleen Londen (waar de productie in 1999 voor de eerste keer werd opgevoerd) en de US overstag gingen. De musical was in 170 steden te zien, werd in acht verschillende talen vertaald en verwelkomde ruw geschat ongeveer 30 miljoen achterwerken op de theaterzitjes. In Antwerpen was er in 2006 een Vlaamse adaptatie te zien.

En dan is er nu Mamma Mia!, de film. Net zoals de musical gemaakt met de goedkeuring van Abba-leden Benny Andersson en Bjorn Ulvaës, die de rechten voor de liedjes beheren en de royalties opnieuw hoorn des overvloeds-gewijs zien binnenstromen. Het tweetal komt trouwens ook eens piepen in de film: Ulvaës is te zien als Griekse god vlak voor de aftiteling, Andersson speelt piano op een boot tijdens de 'Dancing Queen'-rondedans. Let wel, dit is geen musical/film die de geschiedenis van Abba uit de doeken doet. Het verhaal (geïnspireerd door de farce Buena Sera Mrs. Campbell met Gina Lollobrigida uit 1968) is een voor het genre treffend lichtvoetig gegeven dat rond de plot van Abba’s grootste hits meandert. Die zijn niet in originele uitvoering te horen, maar worden vertolkt door de cast.

De stationsromanintrige situeert zich op een Grieks eiland waar het huwelijk van de twintigjarige Sophie Sheridan (een lichtelijk vervelende Amanda Seyfried) met ene Sky (een ronduit irritante Dominic Cooper) op stapel staat. Sophie is de dochter van de alleenstaande Donna Sheridan (Meryl Streep), die een niet zo succesvol kleinschalig pension uitbaat. Sophie heeft nooit geweten wie haar vader was, en door te lezen in Donna’s dagboek komt ze te weten dat haar moeder twintig jaar geleden met drie mannen heeft gerollebold. Dus stuurt ze het drietal (Pierce Brosnan, Colin Firth en Stellan Skarsgard) een uitnodiging voor het huwelijksfeest, in de hoop zo te weten te komen wie van de drie haar biologische vader is. Donna is echter niet opgezet met de komst van haar vroegere minnaars, en ze is vastbesloten het drietal buiten haar huidige leven te houden en voor eens en altijd komaf te maken met haar verleden. Bovendien weet ook zij niet wie van de drie haar destijds zwanger maakte…

I Have a Dream, Money, Money, Money, Mamma Mia, Lay All Your Love on Me, Dancing Queen, Chiquitita, SOS, Does Your Mother Know... deze en nog veel andere Abba-hits passeren de revue. Zoals die gezongen zijn door de cast, zorgt dat al dan niet bewust voor een hoog campgehalte. Probeer maar eens de lachspieren te bedwingen als Pierce Brosnan zijn stembanden forceert. Veel van de uitvoeringen leunen dichter aan bij de versies van de A-Teens dan bij de originele opnames. En neen, dat is niet positief. Akkoord, het doelpubliek voor deze film (vrouwen van A tot Z) valt waarschijnlijk bij bosjes voor de ‘ongebreidelde charme’ van deze prent, maar uit filmisch oogpunt is deze onderneming een sof. Dat is hoofdzakelijk te wijten aan Phyllida Lloyd, de regisseuse van de productie in Londen die de oversteek maakt naar het witte doek (net zoals ook de producente, scenariste en choreograaf trouwens). Lloyd mag dan wel haar pluimen verdiend hebben in het theater, filmisch bakt ze het bruin.

Heel wat liedjes hebben een gelijklopende choreografie. De achtergronddansers en -zangers herhalen hetzelfde kunstje tot wanneer het lachwekkend wordt (en hopla, daar springen ze nog maar eens het water in), en qua mimiek halen ze nauwelijks het niveau van een geïnspireerd amateurtoneelgezelschap onder eender welke kerktoren. Ook de slapstick (voornamelijk gebracht door Julie Walters en Christine Baranski als Streeps sidekicks) is grotendeels flauwtjes in het geheel geïntegreerd. Niet dat je met Abba-liedjes een diepgaand drama over de metafysische relatie tussen het verdwijnen van de dinosaurussen en de uitvinding van het wiel moet maken, maar toch… Hollywood bewees vorig jaar nog dat het musicalgenre garant kan staan voor heerlijk vertier (schuif Hairspray nog maar eens in de dvd-speler), en alles wat daar werkte gaat hier plat op zijn bek. Zo slaagt Lloyd erin om tijdens een belangrijke dialoog tussen Streep en Brosnan niet eens het gezicht van Brosnan ordentelijk in beeld te brengen. Slordigheidjes die na verloop van tijd serieus op de zenuwen beginnen te werken. Voor zover de lachspieren de weg tenminste niet versperren.

Als ik de mantel van ‘serieuze recensent’ even overboord gooi, durf ik gerust ridderlijk toegeven dat deze film af en toe wel op de juiste knopjes duwt. Het mannelijk trio dat zich in disco-outfit uitleeft op Waterloo is campy genoeg om eender welke ingevroren pot zuurpruimen te ontdooien, en ook het Griekse landschap zorgt voor een hoog Celsiusgehalte. Al is het goed dat de rotsen, kliffen en zonnestralen niet hoefden te acteren, anders ging regisseuse Lloyd hier misschien ook nog de mist in. De meest fletse feelgoodfilm van het jaar.