Op de kop af veertig jaar duurde de Hollywoodcarrière van regisseur Edward Dmytryk. Zijn eerste film was The Hawk in 1935, zijn laatste was deze The Human Factor. Een carrière die in het midden ook een fnuik kreeg door de communistische heksenjacht van senator McCarthy: eerst omdat Dmytryk niet wou getuigen, later omdat hij dat alsnog deed. Maar dat is een verhaal dat te ver zou wegleiden van het hoe en wat van deze testamentfilm, een toch wel vreemde seventieshybride.

Geproduceerd door Frank Avianca die onder de naam Frankie Sardo ook een muziekcarrière had en die ternauwernood aan een vroegtijdige dood ontsnapte door in februari 1959 een bus te nemen en niet het vliegtuig waarin Ritchie Valens, Buddy Holly en The Big Bopper om het leven zouden komen. Avianca acteert trouwens ook mee in The Human Factor als een van de terroristen die de Amerikaanse regering onder druk wil zetten om politieke gevangenen vrij te laten. En die druk is redelijk drastisch: de in Italië actief zijnde terroristen vermoorden een Amerikaans gezin dat in Napels verblijft en beweren dat ze elke drie dagen een gezin gaan ombrengen tot aan hun eisen is voldaan.

Het eerste gezin is dat van NATO-computerspecialist George Kennedy en die besluit om op eigen houtje jacht te maken op de moordenaars van zijn vrouw en kinderen. Death Wish dus, maar toch niet helemaal. Kennedy ontpopt zich immers niet als stadswreker, maar concentreert zich volledig op de terroristengroepering. En hij doet dat vooral met de hulp van het NATO-computernetwerk: een soort internet avant la lettre. Wat er destijds misschien wel spectaculair uitzag, maar dat nu vooral hilarisch knipoogt: de hiëroglyfen van het computertijdperk als het ware waarin de info op onbeduidende schermen binnenliep en uitsluitend uit groene matrixcijfers en -letters bestond en waarin je nog telefoontoestellen uit elkaar moest schroeven om verbinding tussen twee netwerken te leggen. Alleen daarom al … verplichte kost, deze The Human Factor.

Daar deze film zich in Italië afspeelt is ook de geest van de zogenaamde poliziotteschi niet ver weg, dat vaak ultragewelddadige en vooral politiek weinig correcte genre waarin politieagenten nog brutaler zijn dan de meestal al heel sadistische en meedogenloze slechteriken. Wat als de wet en politiek je in de steek laten? Zelf het recht in eigen handen nemen dus. Al maakt de lokale politie – in de huid van Raf Vallone – ook wel jacht op de terroristen, Kennedy heeft er geen vertrouwen in en wil hen van de aardbodem vagen onder de redenering ‘anders komen ze toch maar in de cel terecht en kunnen er andere terroristen opstaan die aan het moorden slaan om hen te bevrijden’.

The Human Factor is in zijn uitwerking niet altijd even standvastig: Dmytryk heeft het regiematig soms zichtbaar moeilijk om aansluiting te vinden bij de meer adrenalinespuiende seventieszeden en gewoontes, al kan dat ook te maken hebben met het niet zo hoge budget waarmee hij moest werken – en van dat geld zal er dan ook nog eens een groot deel naar Kennedy, Vallone of misschien zelfs naar de alomtegenwoordige Ennio Morricone zijn gegaan. Ook scriptgewijs zijn er nogal wat gaten, al zorgt het vaak logge werkmansritme samen met de computerleute wis en waarachtig voor een apart cachet dat van The Human Factor welhaast een unicum maakt binnen de seventiesgrenzen van het Euro-Amerikaanse actiegenre. Zeker omdat het allemaal eindigt met tien minuten camp op het scherp van de snee als Kennedy een overvolle door de terroristen gekaapte supermarkt binnenvalt en zijn tegenstanders daar in zijn eentje begint neer te knallen tussen de schreeuwende gijzelaars door. Charles Bronson zou het niet beter hebben gekund. Franco Nero misschien nog net.