Een foto van jaren geleden blijft zo’n beetje op mijn netvlies gebrand.  Die van President Obama in gezelschap van een aantal andere belangrijke mensen.  In de ‘Situation Room’ als ik het goed heb.  Op het moment dat zich een belangrijke overwinning – of noem het succes – geboekt werd in de strijd tegen het terrorisme.  De foto werd genomen op het ogenblik dat de Geheime Missie zich ontplooide waarbij Osama Bin Laden de dood zou vinden.  Bin Laden, noch min noch meer de eindverantwoordelijke van de start van een tot dan toe ongekende ‘war on terror’.  Een vuile oorlog die nooit helemaal gestreden lijkt, die voor een allesoverheersend gevoel van onveiligheid zorgt, een strijd die anders is dan alle voorgaande.

Niet alleen de angst en de wetenschap dat niemand nog veilig is in deze wereld, ook de manier waarop de strijd wordt gestreden.  Geen verrassingsaanval zoals in juni ’44 in Normandië met een onwaarschijnlijk aantal doden tot gevolg, puur kannonenvleens eigenlijk in een waanzinnige missie, neen… andere tegenstanders nu.  Enkelingen die gebrainwashed zijn en alles opgeven voor hun “geloof”, afrekenen met hun eigen leven.  Gruwelijke executies, niets ontziende milities die hun grenzeloze gruwel proppen in Tweets, Facebook-accounts en YouTube-filmpjes die in no time de wereld rond gaan.

Maar er is meer.  Dit is tegelijk een hoogtechnologische oorlog geworden, met onwaarschijnlijk performante satelliet(verbinding)en, wapentuig met een precisie die quasi overeenkomt met perfectie, piloten in containers, drones die in niets lijken op de nieuwe hype van nu met dezelfde naam, infiltranten… én decision makers die het dan weer complexer maken dan nodig wanneer zij in een veilige ruimte van ideeën wisselen en het drukken op de rode knop aftoetsen aan de gevolgen, de collateral damage of op zijn minst procentuele schattingen daarvan, aan het al dan niet voorhanden zijn van een wettelijke basis,…  Of, in veel minder woorden gezegd én rechtstreeks van de filmposter van Gavin Hoods nieuwste thriller gehaald : Easy target, hard decision.

Kenia. Nairobi.  Een safe-house voor terroristen.  Kolonel Katherine Powell (Helen Mirren in meer dan goede militaire doen) weet dat na zes jaar jacht te hebben gemaakt op de nummers 2, 4 en 5 op de Amerikaanse ‘wanted list’, haar tijd gekomen is.  Er is concrete informatie dat een aantal superslechterikken elkaar zal  ontmoeten in het Afrikaanse land en alles wijst erop dat het geen gezellig samenzijn zonder gevolgen wordt.  Terreur heeft ook hier een naam.  Al Shabab.

De operatie is tot in de kleinste details voorbereid en werd voorafgegaan door maanden van  voorbereiding.  Niets lijkt het slagen van deze operatie nog in de weg te staan.  In verschillende locaties zijn de respectievelijke commando-centra bemand met iedereen die zijn of haar rol moet vervullen in deze militaire operatie : Kolonel Katherine Powell (Mirren) in Londen, Generaal Frank Benson (Alan Rickman zaliger) op een nog andere locatie, de Minister van Justitie, de piloten van de drones in de Nevada-woestijn die moeten zorgen voor het accuraat volgen van de verdachten en hun voertuigen, een groep getrainde soldaten in Nairobi die moet instaan voor het gevangen nemen van het belangrijkste ‘target’ wat de Engelsen betreft : Susan Danford aka Ayesha al-Hady, een geradicialiseerde Engelse moslima.  Laptops, gigantische computerschermen, stuurknuppels met een rode drukknop die wat op grote joysticks lijken, videoconferentie-mogelijkheden via satelliet, hoogtechnologische draadloze camera’s die onopvallend Full HD-beelden doorsturen naar een beperkt aantal bestemmelingen, kortom : communicatie- en oorlogstechnologie ten top. 

En toch is het onmogelijk om op alles voorzien te zijn, zo blijkt.  Een radiogestuurde kever mag dan wel in staat zijn om binnen te vliegen in het huis waar alle inmiddels geïdentificeerde terroristen aanwezig zijn, wat het hebbedingetje registreert grijpt Legertop en politici naar de keel : voor drie van de aanwezigen ligt een vest klaar die, eenmaal voorzien van de aanwezige explosieven die ook al netjes uitgespreid op het bed liggen, een heuse bommengordel zal worden.  De videocamera staat ook al klaar, bedoeld om een niet mis te verstane videoboodschap op te nemen en de wereld in te sturen.

Het is een andere wending die moet zorgen voor een andere aanpak

arrestaties zijn niet langer aan de orde, liquidaties zijn de enige optie nu.  Of toch weer niet ?

Binnen : de niet mis te verstane voorbereidingen voor aanslagen door zelfmoordterroristen die op vlak van aantal slachtoffers een veelvoud zullen zijn van het aantal doden bij een ‘strike’.  Aanwezigen in de onmiddellijke omgeving/perimeter inbegrepen.

Buiten : een kind dat net buiten de muren van de betreffende woning uitgerekend nu haar dagelijkse bezigheid aanvat : het verkopen van broden…

Gavin Hood is vertrouwd met de ‘war on terror’, remember ondermeer “Rendition” van eind 2008 waar hij zijn filmpijlen richtten op de ondervraagmethodes van instanties als bijvoorbeeld de CIA.

“Eye in the Sky” is gebaseerd op het scenario van Guy Hibbert die eerder al instond voor het schrijven van “Five Minutes of Heaven” en “Omagh”.  Scenarist Hibbert bezocht een wapenbeurs in Parijs waar drones werden voorgesteld als het nieuwste wapentuig en waar uit gesprekken met militairen ook bleek dat deze manier van oorlogvoeren op vele vlakken totaal verschilde met de vroegere manier : die waarbij de man ‘on the ground’ , ‘in the field’ onmiddellijk besliste.  Het bleek een prima vertrekpunt voor wat het scenario van “The Eye in the Sky” zou gaan worden.  De makers kregen de hulp van meerdere militaire adviseurs zodat de film zo dicht als mogelijk de hedendaagse mogelijkheden van oorlogvoeren benaderde.  Chris Lincoln Jones aan de Engelse kant, aangevuld met de Amerikaan Chris Hercules die niet alleen kon terugvallen op praktijkervaring in het besturen van drones/onbemande vliegtuigen maar ook pecies wist welke beeld- en computerschermen worden gebruikt bij dit soor van operaties.

Het is opvallend hoeveel films rond terreur werden gemaakt in deze bange tijden van terrorisme.  Ook een vaststelling : het anticiperen hierop door verdelers wat het al dan niet releasen van zo’n film(s)  betreft.  Concreet voorbeeld : Sony Pictures Releasing die besliste om Michael Bay’s spektakefilm “13 Hours : The Secret Soldiers of Benhazi” NIET uit te brengen in België.  Geen toeval.

Films kunnen zorgen voor een lach, een traan, spanning, amusement, entertainment maar mogen niet zorgen voor een echt slecht-, een gevoel van schuld.  “London Has Fallen” bezorgde ons eerlijk gezegd een onbehaaglijk gevoel, enerzijds omdat het volledig ‘over the top’ was, anderzijds omdat het verheerlijken van de onoverwinnelijke Amerikanen onrealistisch en ongepast was.  Maar eigenlijk vooral omdat terreur gelijk staat met verwoeste levens, onschuldige slachtoffers, verlammende angst, niets ontziende mannen met baarden die met hun visie en plannen nooit eerder een grotere bedreiging betekenden voor de wereldvrede.  En al deze zaken eigenlijk niet aansluiten bij amusement.  Lees :  genieten van een filmpje.

Met “Eye in the Sky” ligt het anders.  Gavin Hood slaagt er in om een eenvoudig verhaal lekker breed uit te smeren over een slordige 100 minuten sterke, nagelbijtende cinema.  Als je weet dat tijdens het procentueel  grootste deel van die tijd mensen te zien zijn in ruimtes die praten of bellen met elkaar en naar computerschermen kijken dan kunnen we moeilijk anders dan afrekenen met op zijn minst drie Filmfreak-sterren.

De film heeft genoeg  gelijkenissen met het overigens ook al geslaagde “Good Kill” van een paar jaar terug om “Good Kill 2” als titel mee te krijgen maar deze prent is toch nog nét iets beter.  “Eye in the Sky” heeft een bredere basis, is sterker onderbouwd en een stuk realistischer, geloofwaardiger.  Spannender ook.  Want er werkte nog maar weinig in een goeie film iets zo hard op onze zenuwen dat we, mocht de mogelijkheid bestaan, zelf superhard naar buiten zouden gerend zijn om de resterende broden van het kind met de rode hoofddoek te kopen.  Good en zijn cast brengen het allemaal op een manier die je beide kanten van de medaille laat zien.  Het drukken op een knopje kan iedereen maar het manipuleren van de rode knop op de stuurknuppel in handen van Steve Watts (Aaron Paul) heeft enorme gevolgen voor alle betrokkenen.  Verwacht ook geen antwoorden want die geeft de filmmaker niet.  Daarvoor is de materie, het dillema te complex.  Het klinkt cliché en dat is het zeker : formuleer zelf maar je – genuanceerd – antwoord.