Twee minuten stilte zijn op hun plaats. Op zijn minst. “The Circle” blijkt de laatste film te zijn van Bill Paxton en de op een na laatste van Glenne Headly, twee immer betrouwbare en steeds welgekomen Hollywoodianen die eerder dit jaar overleden, respectievelijk in februari en juni. Dat ze hier net een koppel vormen – en Paxton er zelfs extra kwetsbaar uitziet daar hij een MS-patiënt vertolkt – maakt het afscheid extra triest. Rest in celluloid peace, klasbakken. Glenne Headly krijgen we later dit jaar nog te zien in “Villa Capri”, aan de zijde van Tommy Lee Jones en Morgan Freeman. Een sportkomedie met een “Midnight Run”-twist geschreven en geregisseerd door Ron Shelton, maker van onderschatte parels als “Bull Durham”, “Blaze” en “Tin Cup”. Een fijn vooruitzicht.

Nostalgie naar de jaren tachtig en negentig, het past nochtans niet bij “The Circle”. Een film die volledig in het nu en het morgen is verankerd en een samenleving voorschotelt waarin iedere ziel continu met elkaar verbonden is, geen privacy meer heeft, elk uur van de dag bekeken kan worden door eender wie en waarin al zijn of haar persoonlijke gegevens openbaar zijn gemaakt. Ongestoord neuspeuteren of teenkaaseten in de intimiteit van je eigen hangmat of in die van de buren zonder dat het wereldwijd wordt gestreamd … helaas pindakaas, dat kan niet meer. Met dataverkopende zoekrobotten, privacyvalklemmen als Facebook en snuffelende autoriteiten zijn we niet zo ver meer van de ‘fictie’ verwijderd. Meer zelfs, er zijn kwatongen die beweren dat alles wat in The Circle wordt getoond inmiddels al terug achterhaald is. Gulp en slik.

Met “The Circle” schreef Dave Eggers in 2013 een dystopische allegorie over de gevaren van internetgedreven digitalisering, het opgeven van je eigen identiteit om ergens bij te horen en de onmacht die je als recalcitrante burger ervaart om in die mallemolen te stappen. Eggers adapteerde zijn roman samen met James Ponsoldt (“The Spectacular Now”, “The End Of The Tour”) en het resultaat werd opvallend en grotendeels onterecht mak onthaald door het gros van de recensenten. Voornaamste kritiek: de film zou een nogal oppervlakkige afkalving van Eggers’ proza zijn en de intelligentie van het boek inruilen voor weinig genuanceerde hapklare brokken voor een weinig (veel)eisend publiek. Lees: niet scherp genoeg, dus. Wie het boek niet heeft gelezen en de film niet hoeft te vergelijken met het bronmateriaal, heeft minder reden tot klagen. Want ondanks een paar gemakzuchtige narratieve ingrepen – vooral in het laatste halfuur – blijft “The Circle” netjes overeind als polsslag van deze iTijd.

Mae Holland (Emma Watson, die vooralsnog niet in het post-Harry Pottertijdperk zwarte gat der vergetelheid dreigt te vallen) is een twintigster die haar plaats in de wereld probeert te vinden. Ze is van eenvoudige komaf, haar vader heeft MS en haar interimjob bij een callcenter van een waterbedrijf is nauwelijks noemenswaardig. Haar status verandert compleet als ze aan de slag kan in de werkkolonie van The Circle, een megalomaan internetbedrijf dat met TruYou een community ontwikkelde waarin iedereen met elkaar verbonden is en waarin zelfs geheimen als een misdaad worden beschouwd. Sociale media waarin de vrije wil van de gebruiker als het ware volledig is uitgeschakeld. Straf, maar zo mogelijk nog straffer is de manier waarop de werkethos binnen The Circle wordt geduid met een eigen-zijn dat volledig wordt gefnuikt. Waarom in het weekend alleen naar de cinema gaan als je dat ook met een werkmaatje kan doen, is daar zowat de teneur. Niet goed voor het teamgeesttellertje, naar het schijnt.

Het verhaal van een jonge idealist(e) die zich verblind door opportuniteiten voor de koets van het conglomeraat laat spannen en vervolgens ontdekt dat peis en vree ergens anders te vinden, is uiteraard niet nieuw. Begaand pad of niet, Ponsoldt en Eggers trekken zich degelijk uit de slag, en de beproefde route vormt geen bezwaar om afwisselend te gruwen en te dijenkletsen bij de Big Brother-klauwen anno vandaag. En dan blijkt het nog die brave Tom Hanks te zijn ook die in Steve Jobs-modus ons individueel denken en handelen aan banden wil leggen en van de wereld een grote goudvisbokaal wil maken. 

Dat de thematiek van “The Circle” voor de een des duivels zal zijn en voor de andere het summum van hashtagkeiwijzigheid lijkt de logica zelve. Debatteren achteraf: het pad daar naar toe ligt wagenwijd open. Het is alvast te hopen dat er altijd een tegenbeweging zal zijn om de overgeconnecteerde digitale hodgepodgehotspots te counteren: laat ons niet alleen een boom en wat gras dat nog groen is, maar ook een bel die het af en toe niet doet. Kwestie van toch nog af en toe aankloppend te kunnen vragen of er geen belet is. ‘Ik moest even chippen want de hologramlader doet het niet’ klinkt toch precies iets anders.