Waarom nog wachten tot eind volgende zomer om de nieuwe lading Vlaamse filmprijzen/Ensors uit te reiken ?  De kans dat er de komende maanden een Vlaamse film in de zalen komt die meer cinematografische klasse uitstraalt dan “The Broken Circle Breakdown” is immers heel, heel klein. Felix van Groeningens vierde film is zijn beste tot nog toe. En dat wil wat zeggen, daar zijn vorige drie (“Steve + Sky”, “Dagen Zonder Lief”, “De Helaasheid Der Dingen”) ook al (heel) mooi waren.
“The Broken Circle Breakdown” is gebaseerd op het door Johan Heldenbergh en Mieke Dobbels geschreven en vertolkte theaterstuk 'The Broken Circle Breakdown Ft. The Cover-Ups Of Alabama' dat een paar jaar terug door Compagnie Cecilia werd opgevoerd en zowel door pers als publiek unaniem lovend werd onthaald. De verfilming is net als het origineel doordrongen van sterke emoties, en heeft als focuspunt de pijn die komt kijken bij de dood van een kind en de desintegratie van een huwelijk. Op zich een verhaal dat al vele keren eerder is verteld Nicole Kidman en Aaron Eckhart voelden recentelijk dezelfde smart in “Rabbit Hole”), maar van Groeningen vindt quasi onmiddellijk de juiste toon om het allemaal extra doorleefd te maken zonder expliciet het sentimentele pad op te gaan. Al is de scheidingslijn altijd dun bij dergelijke open en bloot-tragische verhalen.

In “The Broken Circle Breakdown” draait alles rond de relatie tussen Didier (Heldenbergh) en Elise (Baetens). Didier is naar eigen zeggen 'een selfmade cowboy' die eigenzinnig zijn weg zoekt in het leven. Zijn grootste passie: country- en westernmuziek en meer bepaald de bluegrass-groep waarin hij als leadzanger de pannen van het dak zingt en speelt. Op een dag loopt hij Elise tegen het lijf : zij werkt in een tatoeagewinkel, en is zelf ook behoorlijk zwaar getatoeëerd. De vonk slaat over tussen de twee, en Elise treedt zelfs als leadzangeres toe tot Didiers band. De twee gaan samenwonen en het paar is in de zevende hemel. Elises mededeling dat ze (ongewenst) zwanger is, zet even een domper op Didiers onbezorgde levensstijl, maar eens het meisje Maybelle er is, is ook hij de koning te rijk. Tot wanneer het noodlot toeslaat en Maybelle (Nell Cattrysse) zeven jaar later kanker krijgt.

Felix van Groeningen en coscenarist Carl Joos kiezen voor een niet-lineaire structuur om dit verhaal te vertellen. Een aanpak waar ze uiteraard het warm water niet mee uitvinden, maar die wel werkt. Door de verhaalelementen door elkaar te haspelen liggen de lach en de traan dicht bij (en vaak zelfs op) elkaar in dit exploderend vat vol emoties. Zo wordt de deur al direct ingetrapt met een kankerscène en pas daarna zien we hoe het prille geluk tussen Didier en Elise zich ontwikkelt. Van Groeningen filmt twee uur lang trefzeker: met een vaak oogverblindend mooie beeldvorming die hier en daar het experimentele niet schuwt regisseert hij zichzelf in de kijker, en dat zonder afbreuk te doen aan de hartverscheurende thematiek van het gegeven. “The Broken Circle Breakdown” zegt eveneens iets over de tegenstelling tussen atheïsme en spiritualiteit, en dat kan voor sommige kijkers misschien net een brug te ver zijn. Op zich heeft “The Broken Circle Breakdown” de tegenstelling niet nodig om te ontroeren, en bovendien trekt die insteek het verhaal extra breed open. De vraag of het huwelijk van Didier en Elise het zou halen indien ze beiden dezelfde levensvisie en –overtuiging hadden is interessant om te stellen, maar krijgt hier uiteraard geen antwoord.

Al is het niet alleen de regie die van “The Broken Circle Breakdown” een ontroerende parel maakt: de bluegrass-soundtrack (dé trekpleister van de toneelversie) zorgt voor een nagenoeg perfecte omkadering van het drama, en de intense uitvoering van de muzikale nummers alleen al is genoeg reden om op zijn minst vier sterren uit te delen. Soms staan de nummers los van het verhaal, soms becommentariëren ze de gebeurtenissen op het scherm. Wat ze ook doen, feit is dat ze in de uitvoering van Heldenberg en Baetens recht door het hart en de ziel boren. Al vergeten we uiteraard niet om de secure arrangementen van componist Bjorn Eriksson (gitarist bij o.a. Admiraal Freebee en Zita Swoon) te vermelden, want ook die dragen in grote mate bij tot het succes van de soundtrack.

Zo mogelijk nog sterker zijn de vertolkingen: uiteraard zal Veerle Baetens met de meeste lof en media-aandacht gaan lopen, al is “The Broken Circle Breakdown” eigenlijk de film van Johan Heldenbergh, die dusver de meest doorleefde rol uit zijn carrière neerzet. Wat niet hoeft te verwonderen daar hij het personage zelf heeft uitgeschreven voor de theaterversie. We mogen dan intussen al een tijdje vertrouwd zijn met Vlaamse cinema met internationale allure, met “The Broken Circle Breakdown” bewijst Felix van Groeningen dat er nog altijd plaats is voor meer en beter.

Gezien op het Filmfestival van Gent (2012).