De A Quiet Place-franchise heeft zich genesteld in de recreatieruimte waar pakweg ook Predator, Alien en Terminator op gezette tijden komen knikkeren of aan de flosj trekken. Een ruimte die niet zozeer de in de eerste film(s) gevormde tijdlijn volgt, maar waarin vrijuit experimenteren met locaties, personages en prequelsequelspin-offs is toegestaan, zij het weliswaar zonder al te ver weg te drijven van de essentie die van de reeks in kwestie een succes wist te maken.

In het geval van A Quiet Place gaat het om blinde ruimtemonsters die sneller lopen en springen dan bronstige duivels op hete kolen. Hun zwakke plek naast het feit dat ze toeten noch blazen zien: ze kunnen niet tegen water. En ook niet tegen de scherpe geluiden die hen aan het eind van de eerste A Quiet Place het loodje deden leggen. Hun sterkte: dat ze getverdemme alles heel goed kunnen horen.

Die monsterlijke snoodaards zijn uiteraard van de partij in A Quiet Place: Day One. Een prent die zich laat bekijken als een spin-off, daar die de verhaallijn van Emily Blunt en haar gezin uit de eerste twee films compleet negeert. En maar goed, gezien de sequel uit 2020 al heel wat minder tot de verbeelding sprak dan de eersteling uit 2018. Nog een rondje Blunt zou dus waarschijnlijk niet interessant zijn geweest.

Deze zijlijnfilm is dat wel. Je krijgt te zien hoe de ruimtemonsters op aarde arriveren in New York. Geen actie rond een landelijk geïsoleerde boerderij dit keer, maar in een postapocalyptische grootstad. Oorspronkelijk zou Jeff Nichols deze spin-off voor zijn rekening nemen. Na diens forfait ging franchisemenner John Krasinski aankloppen bij Michael Sarnoski, die nogal wat zielen had weten te winnen met zijn truffelboerdrama Pig. Sarnoski schreef ook zelf het script, en hij ging daarbij duidelijk voor een minimale aanpak. Of toch minstens zo minimaal mogelijk in een franchise die uiteraard niet zonder obligate monsterscènes kan, daar die de commerciële trekhaak vormen.

Hoofdpersonage in Day One is de aan terminale kanker lijdende Samira (Lupita Nyong’o) die net in NYC op uitstap is met een paar andere bewoners uit het revalidatiecentrum waar ze verblijft. Terugkeren naar dat centrum is geen optie wanneer verschillende explosies de stad op stelten zetten en de monsters aan hun strooptocht beginnen. Overleven is enkel mogelijk als je je in volstrekte stilte voortbeweegt. En dat lukt niet echt in een miljoenenstad. Waarop Samira zich dan maar samen met haar geleidekat Frodo wars tegen de mensenstroom in naar Harlem begeeft om er bij wijze van laatste wens nog een keer een pizza te kunnen eten in de pizzeria waar haar vader haar als jong meisje vaak mee naar toe nam. Onderweg komt ze in contact met de doodsbange rechtenstudent Eric (Joseph Quinn) die haar aanvankelijk volgt als een mak schaap, maar haar uiteindelijk helpt haar wens in te willigen. En daarbij zelf ook gelauterd uit de strijd komt.

A Quiet Place: Day One is zowel een karakterdrama als een monsterfilm. Sarnoski houdt het niet altijd in evenwicht, maar alleen al het feit dat hij in een reeks – die weliswaar nog maar aan zijn derde worp toe is – de kans kreeg en greep om een verrassend menselijk verhaal over leven, sterven en empathie op poten te zetten is reden genoeg om de mindere kanten en de onvermijdelijke manipulatieve scènes vergevingsgezind onder het tapijt te zwabberen. Ook visueel weet Sarnoski van wanten: de grootstedelijke destructie levert fraaie nachtmerriebeelden op. New York zelf had de filmcrew daar niet voor nodig: de verwoeste stad werd netjes nagebouwd in de legendarische Britse Leavesdenstudio’s.

Niet alles is namaak: Frodo de kat is levensecht. Of liever, de katten die het beest vertolken zijn levensecht. En luisteren – als ze zin hebben – naar de namen Nico en Schnitzel. Geestig is dat Nyong’o een kattenfobie had en aan Sarnoski vroeg of hij geen CGI-kat tevoorschijn kon toveren. Wat hij niet wou, omdat hij wist dat een echte kat veel meer emotie in het geheel zou brengen. Waarop Nyongo’ op de set een kattentherapeut kreeg die haar leerde met haar feliene medeacteurs om te gaan. Wat wonderwel lukte: Nyong’o heeft zich intussen in het echte leven ook een kat aangeschaft.

Dit lijkt onbeduidende naar de staart van dit stuk leidende miauwtrivia, maar het is eigenlijk vooral een bewijs dat dit niet zomaar een opdrachtfilm was voor Sarnoski. Wel een project waar hij zich met hart en ziel heeft mogen en kunnen opwerpen. Dat daarbij eerder het menselijke – en kattige – aspect de koopwaar zijn en niet zozeer de CGI-monsters spreekt netjes in zijn voordeel. En in dat van het grote plaatje.