In de aanloop naar de 41e editie van het Filmfestival van Gent (Film Fest) – ja, ja de tijd vliegt – kunnen we ons op dvd laven aan de productie die er in 2013 met de Grote Prijs aan de haal ging. Een terechte bekroning, want “The Selfish Giant” is een relevante prent die onder de huid kruipt. En zowel scoort op het vlak van regie als van acteren. Geen wonder dat “The Selfish Giant” in de prijzen viel. Niet alleen op Film Fest Gent trouwens, er waren ook bekroningen bij onder andere de British Independent Film Awards en de London Critics Circle Film Awards en op het festival van Cannes, het Hamptons International Film Festival, het London Film Festival en het Stockholm Film Festival.

Met Clio Barnard is het rijtje Britse sociaalfilmers een naam rijker. Goed nieuws dus voor de fans van Ken Loach, Mike Leigh, Andrea Arnold en de wat in vergetelheid geraakte Shane Meadows. Barnard serveert een heel eigentijdse adaptatie van Oscar Wildes kortverhaal “The Selfish Giant” dat in 1888 verscheen in de kinderverhalenbundel 'The Happy Prince And Other Tales'. In Wildes verhaal gaat het over een egoïstische reus die geen kinderen in zijn met twaalf perzikbomen getooide tuin wil, en zo zijn eigen noodlot tekent. Wanneer de kinderen wegblijven, blijkt het in zijn tuin altijd winter te zijn waardoor hij uiteindelijk zijn fout inziet en wel terug de komst van de spelende kinderen verwelkomt. Geen reuzen en perzikbomen in deze film – wie de gelijkenissen met het bronmateriaal wil vinden moet zich een weg doorheen metaforen banen - maar wel kinderen. Met op het voorplan twee verpletterende vertolkingen van Conner Chapman en Shaun Thomas, twee rastalenten die hiervoor nog nooit in een film hadden geacteerd. Naturalistisch acteren, het blijft één van de fortes van de Britse sociale cinema. Of van sociale cinema tout court, getuige de glansrol van Thomas Doret in het hartverscheurende “Le Gamin Au Velo” van onze broertjes Dardenne.

Arbor (Chapman) en Swifty (Thomas) wonen niet ver uit elkaars buurt in het postindustriële gehucht Bradford in Yorkshire. Beide komen uit gebroken gezinnen: de ouders van Arbor zijn gescheiden, zijn oudere broer is een junk en zelf heeft hij gedragsstoornissen. Swifty komt uit een door armoede gedomineerd gezin, waar de sofa wordt verkocht om de elektriciteitsrekening te kunnen betalen. Wanneer ze beide van school worden gestuurd, beginnen ze oud ijzer te verzamelen voor de plaatselijke schroothandelaar (Sean Gilder) die niet vies blijkt van een criminele handeling of twee. Een happy end lonkt niet aan de einder.

Net zoals Loach en co veroordeelt Barnard haar personages niet: ze zijn wie ze zijn, en de schrijnende hardheid en hopeloosheid wordt zonder franjes in alle grauwheid geëtaleerd. Geen wonder dat vergelijkingen met Loachs’ valkenklassieker “Kes” niet van de lucht zijn. Er valt ook niet veel te veroordelen: zelfs Arbor is in al zijn baldadigheid gewoon een jongen op zoek naar een betere/goede toekomst, en die de pech heeft om in de verkeerde omgeving te moeten opgroeien. Als er al iets schokkends is in “The Selfish Giant” dan is het niet Arbors gedrag, eerder de vaststelling dat armoede en sociale achterstand een smet werpen op elke zichzelf serieus nemende maatschappij. Dat de kinderen welhaast niet kunnen rekenen op volwassenen (ouders inclusief) maakt alles er des te schrijnender op.

Toch is “The Selfish Giant” meer dan een trip door de malaise van de Britse onderbuik. Het is tegelijkertijd een ontroerend – en spannend – jongensverhaal. Waar fortuinlijke jongens als Tom Saywer en Huckleberry Finn echter op zoek mochten gaan naar een schat, gaan Arbor en Swifty op zoek naar een portie alledaags geluk, dat ze hopen te kunnen afdwingen door koper of ijzer te stelen of te verzamelen. Of hoe Clio Barnard er in slaagt om zonder overbodige poespas of tierlantijntjes de omgeving, de vertolkingen en de personages voor zich te laten spreken. Blij of hoopvol zal je er niet van worden, maar het zet je wel aan het denken over de gitzwarte schaduwzijde van het leven van alledag. En het stilt tegelijkertijd de cinefiele honger.

De extra’s bestaan uit interessante interviewsessies met de regisseuse en de twee jonge hoofdacteurs. We leren wat over de oorsprong van het project, de gelijkenissen met Wildes kortverhaal, de opnames … Het interview met Barnard is opgenomen in een studio en een copyright van Cinéart. Het interview met Chapman en Thomas maakt deel uit van ‘electronic press kit’: het enthousiasme van de twee jongens over het project spreekt boekdelen. Hopelijk zien we hen snel terug in andere projecten. Het hoeft daarom niet “Wrong Turn 5” te zijn, zelfs al zou Conner Chapman dat graag willen.