“Twarz” betekent letterlijk smoel, en is de titel van een fijne Poolse parabel die ongetwijfeld met open armen zal worden ontvangen door de fans van Bent Hamer en Aki Kaurismaki. Cineaste Malgorzata Szumowska katapulteert in haar vijfde langspeler een op zich intriest verhaal met genoeg venijnige humor en satire om negentig minuten lang lekker geëntertaind te zijn.

Szumowska haalde de inspiratiemosterd bij een Pools Guinness Book of Records-weetje: in de stad Swiebodzin verrees in 2010 een volledig uit cement opgetrokken Christusbeeld dat groter is dan zijn beroemde tegenhanger in Rio De Janeiro. Een poedelproject van de lokale pastoor dat er zo goed als volledig kwam door gulle giften en de steun van de dorpelingen. Een mooi katholiek verhaal ben je misschien geneigd te denken, maar de cineaste haalt dat katholicisme net onderuit door zich te focussen op de schijnheiligheid van de plattelandsgemeenschap waarin kerkelijke rituelen eerder een symbolische en historische dan een echte ‘help je naaste als jezelf’-ondertoon hebben. De regisseuse koppelt haar maatschappijkritiek waarin vooral collectief egoïsme aan de kaak wordt gesteld aan de vraag of de identiteit van een individu wordt bepaald door wie je bent of door hoe je eruitziet.

Tijdens de constructie van het Christusbeeld valt de lokale arbeider Jacek (Mateusz Kosciukiewicz) van een stelling. Hij is zo zwaar gehavend dat hij de eerste Pool ooit is die een volledige gezichtstransplantatie moet ondergaan. Jacek was voor het ongeval een zachtaardige metalfan die zich had verloofd met de lokale wulpse schone Dagmara en die de stille droom koesterde om ooit eens naar Londen te reizen en er misschien zelfs een nieuw leven uit te bouwen. Kwestie van niet tot het eind van zijn dagen te moeten samenwonen met zijn ouders en de gezinnen van zijn broer en zus. Maar de valpartij verandert alles: Jacek kan met moeite nog een duidelijk woord uitkramen, wordt door iedereen (zijn moeder inclusief) als een freak beschouwd en verliest elke vorm van respect die hij binnen de gemeenschap had.

Szumowska verbergt Jaceks soms verrassend poëtisch in beeld gebracht drama in brede wodkahumor die soms gitzwart, vaak lichtvoetig en af en toe zelfs puberaal is. Visueel gimmicken doet “Twarz” ook: vaak is enkel maar het midden van het beeld gefocust, en zijn de zijkanten van het scherm diffuus. Op die manier is alles wat buiten het menselijke gezichtsveld valt niet helder. Wennen is het zeker, maar het foefje zet het surreële aspect van “Twarz” extra in de kijker en zorgt zo voor een extra cachet.

Een film met een eigen smoel dus. En die is er ook op de soundtrack waar vethard (Metallica) haasje-over mag spelen met vetfout (Gigi D’Agostino).

Gezien op Film Fest Gent.