Om de zoveel tijd kruisen we het pad van een film die de grenzen van het fatsoen danig wil herschikken. Vaak is het een dunne lijn tussen die grens smaken of niet. Dit jaar waren we bij Filmfreak alvast zwaar onder de indruk van het harde horrordrama “Eden Lake” (vanaf eind juni ook op dvd te bekijken), maar kon de bal misslaande remake van “The Last House On The Left” ons volledig gestolen worden. Vorig jaar stond Frankrijk op zijn kop met de controversiële release van “Martyrs”. Nochtans zijn de Fransen wel al wat gewend (denk maar aan pakweg “Irreversibile” en “A L’Interieur”), maar de debuutfilm van Pascal Laugier bleek voor velen (waaronder onze hoofdredacteur hemzelve) een harde noot om te kraken.

Veel internationale potten brak “Martyrs” internationaal niet. In Amerika en Engeland werd de film rechtstreeks op dvd uitgebracht (vertoningen in het festivalcircuit niet te na gesproken), en in Vlaanderen was hij in november vorig jaar maar in een drietal bioscopen te zien. “Martyrs” is dan ook geen film voor het grote publiek. Integendeel, wie geen voeling heeft met het genre of al vapeurkes krijgt bij een doornsnee big budget Hollywoodthriller houdt het waarschijnlijk al na tien minuten voor bekeken.

De film opent met de tienjarige Lucie die ontsnapt uit een verlaten slachthuis. Ze werd er lange tijd vastgehouden en systematisch mishandeld, evenwel niet seksueel misbruikt. Iedereen staat voor een raadsel, en van de daders ontbreekt elk spoor. Lucie verhuist naar een weeshuis, waar ze bevriend raakt met leeftijdsgenote Anna. Ettelijke jaren later meent Lucie dat ze haar beulen van destijds heeft gevonden. Zonder verpinken vermoordt ze de man en de vrouw (en hun kinderen). Helaas voor haar brengt de slachtpartij niet de verhoopte redemptie en blijft ze met haar innerlijke demonen in de clinch liggen. Anna, die Julie helpt met het uitwissen van de sporen van het bloedbad, ontdekt in de kelder van de vermoorde familie een uitgemergeld en vastgeketend meisje. Anna beseft meteen dat Julie het bij het rechte eind had, en dat de mensen die ze vermoordde haar beulen van destijds waren. Vraag blijft of ze het nog kan verder vertellen. Het huis krijgt immers bezoek van een nieuwe groep folteraars, en Anna ontdekt lijfelijk waarom en hoe Julie en de anderen systematisch werden mishandeld…

Ook al heeft ondergetekende al hardere en rauwere films gezien dan “Martyrs”, het valt niet te loochenen dat Laugiers werkstuk een harde noot is om te kraken. Al was het maar omdat de gruwelscènes er verdomd realistisch uitzien. Waar een genrefreak als Lucio Fulci in zijn sadistische hoogdagen niet kon verbloemen dat zijn gore effecten fake waren, zijn er hier nog nauwelijks valse noten te bespeuren bij het uit elkaar gerukte mensenvlees. Laugier stopt nauwelijks entertainment in de prent en toont de vaak geschifte en wrede kantjes van de menselijke psyche. Opgewonden zal je dus geenszins raken van “Martyrs”. Geïntrigeerd waarschijnlijk wel: door een slimme scenario-opbouw maakt hij niet snel duidelijk waar hij met het scenario heen wil, waardoor het tweede deel opmerkelijk van toon verschilt van het eerste.

Laugier mag de gruwel dan niet constant “in your face” maken, wanneer de bloedkraan opengaat hou je maar beter een dweil bij de hand. Er is een ongemakkelijk zittende scène met een hamer en een hersenpan, en de scène met de spijkers in het hoofd laat de hele “Saw”-reeks een poepje ruiken. Opvallend is dat Laugier zijn film laat eindigen met een aan Clive Barker schatplichtige finale waarin de gruwel zich zo goed als volledig buiten beeld afspeelt, wat bewijst dat hij geen pure exploitatie wou maken. Blijft de vraag of Laugier het uitgangspunt (het hoe en waarom van de martelpartijen) echt meent, of dat hij het gewoon aangrijpt als excuus om toch maar ongezouten de grenzen van het genre af te tasten. “Martyrs” laat zich geenszins zomaar afvoeren als horrorpulp, maar het is toch allemaal ook wat te onevenwichtig en niet waterdicht genoeg aan om het als een meesterwerk in het genre te omarmen. Wat niet wegneemt dat dit verplichte kost is voor iedereen met een gezonde affiniteit voor de hardere kant van het horrorgenre.

Voor de extra’s op het schijfje hoef je alvast het martelaarschap niet aan te vragen: meer dan een weliswaar goedgemaakte teasertrailer van 53 seconden valt er immers niet te rapen. Jammer, want meer duiding van de regisseur was voor deze film zeker een waardevolle extra geweest.