Wat Urbanus al een tijdje wist is nu ook doorgedrongen tot de hersenpan van M. Night Shyamalan: de wereld is om zeep en er gebeuren rare dingen om ons heen. De Indiaas-Amerikaanse regisseur springt met The Happening gretig op de kar van de global warming en profiteert ervan om een update af te leveren van The Birds, zijn favoriete Hitchcock-film: waar bij Hitch de vogels het op de mensen hadden gemunt, is het nu de beurt aan het plantenrijk om ons pootje te lichten.

De oostkust van Amerika krijgt te kampen met een mysterieus fenomeen: schijnbaar zonder enige reden plegen heel wat mensen plots zelfmoord. Bouwvakkers springen naar beneden, agenten schieten zich een kogel door het hoofd, en blondines rammen een haarpin door hun nek. De media berichten onmiddellijk over een zenuwgas dat door terroristen zou zijn verspreid (Shyamalan ziet zijn film ook als een post-9/11-allegorie, net zoals Spielberg dat deed met zijn War of the Worlds-update). Daarnaast doen er ook geruchten over een ongeval met kernenergie en louche CIA-handelingen de ronde. Al gauw is elke zichzelf niet van het leven berovende inwoner van de oostkust op de vlucht. Shyamalan kiest als verhaalkatapult voor het echtpaar Elliot (Mark Wahlberg) en Alma (Zooey Deschanel) Moore. Elliot is een leraar wetenschappen die samen met zijn wiskunde docerende collega Julian (John Leguizamo) met de trein het rampgebied probeert te ontvluchten. Nadat Julian zijn dochtertje Jess aan Elliot en Alma heeft toevertrouwd, verlaat die de groep om op zoek te gaan naar zijn vrouw die vastzit in Princeton. Elliot en Alma (die te kampen hebben met een huwelijkscrisis) en Jesse ontmoeten op hun tocht heel wat andere vluchtenden. Van een hotdogvretende tuinier krijgt Elliot te horen dat het best wel eens de planten kunnen zijn die het op de mensheid hebben gemunt. Door bewust een neurologisch toxine aan te maken, verliest de mens zijn wil tot zelfbehoud en wordt hij als het ware gedwongen om zelfmoord te plegen...

The Happening is M. Night Shyamalans eerste film die in Amerika een R-rating kreeg. Al zijn andere (zelfs de spokenhistorie The Sixth Sense) mochten ook door begeleide dertienjarige worden geconsumeerd. Shyamalan kreeg van distributeur Fox zelfs carte blanche om een R-film te maken, maar ironisch genoeg bevat deze film heel wat minder scary momenten dan The Sixth Sense, Signs en The Village samen. De volwassenenquotering is er enkel gekomen omdat Shyamalan af en toe een ietwat gore close-up van een zelfmoordenaar inlast: zo gaat een man onder een grasmaaimachine liggen en doet een andere oorketrek bij de leeuwen in de zoo. Ja, daar komt bloed aan te pas, maar bij lange na zoveel niet als bij recente genrefilms waarin de mensheid wordt bedreigd door virussen en/of zombies. Qua spektakelwaarde is The Happening niet echt opvallend, wat betekent dat Shyamalan moet zien te overtuigen met het scenario. Helaas wringt daar meer dan een schoentje.

Toegegeven, het uitgangspunt van subtiel amokmakende planten omdat de mensheid de aardkloot naar de knoppen helpt bevat potentieel. Dat wordt al vroeg in de film duidelijk gemaakt met een bruggetje naar de massaal ‘verdwijnende’ bijen zonder dat hiervoor iemand een echte reden kan bedenken. Uiteraard is Shyamalan er de man niet naar om zich te vergalopperen met scènes waarin pisbloemen neusgaten rammen of klimop enkels ontwricht. De cineast kiest voor een psychologische aanpak, wat de interessante gimmick oplevert dat de mensen eigenlijk voor zichzelf vluchten, en het gevaar – hun onderbewustzijn – constant meedragen. Jammer dan ook dat Shyamalan zijn spanningsboog er vrij snel slapjes bij hangt. Het begint allemaal intrigerend, maar hoe verder de film vordert, hoe groter de desinteresse wordt. Shyamalan krijgt dat schijnbaar zelf ook in de smiezen door in het laatste kwartier vrij nodeloos een nogal geforceerde sequentie met een zotte oude taart uit zijn mouwen te schudden zodat hij nog eens luid “boe” kan roepen.

Wij riepen ook “boe”, maar dan om een andere reden. Shyamalans hoofdpersonages zijn altijd al softies geweest, maar ditmaal lijkt er toch echt geen reden te zijn voor de apathische karakterisering van het gezinnetje Moore. Zooey Deschanel hoeft bijna niets anders te doen dan met half verdoofde opengesperde ogen rond te waggelen, zodat je na een tijdje plots begint te hopen dat er plots een vuurspuwende narcis haar pad kruist, en dat kan niet de bedoeling zijn geweest. De ronduit zwakke (en op de lachspieren werkende) huwelijkscrisis waar Wahlberg en Deschanel mee kampen, is ook geen reden om te juichen. Zo moeilijk is het toch niet om de protagonisten wat peziger te maken?  Getuige hiervan bv. The Mist, wél een geslaagde apocalyptische thriller.

Gelukkig maar dat Shyamalan het métier van filmmaker aardig in de vingers heeft: zelfs in het ondermaatse Lady in the Water was er de coole scrunt. Sommige scènes ademen best o.k. (zeker in de opbouwfase van de film), maar The Happening leidt uiteindelijk nergens heen. Een mager beestje dus, en dat komt vooral door de oninteressante personages en een onbevredigende climax. En ook omdat de ecologische boodschap weinig potten breekt. Maar naar goede Shyamalan-gewoonte zal dit hoogstwaarschijnlijk opnieuw een film zijn die waarschijnlijk zowel fervente supporters als rabiate tegenstanders zal kennen. Zoek zelf maar uit in welk kamp jullie willen bivakkeren, wij gaan ons onkruid wieden.