Jawel, de Griekse cineast du jour Yorgos Lanthimos kan ook toegankelijke films draaien. Na ondoorgrondelijke landelijke worpen als “Dogtooth” begon hij met “The Lobster” en “The Killing Of A Sacred Deer” film voor film aan de verovering van het grenzenoverschrijdende cinematografische universum. Zij het wel op een manier die iedereen met een aversie voor beeldenstormerij met een hoek af buitenspel zette. Heel wat van die afvalligen mogen toch een zitje reserveren voor “The Favourite”, een film zonder flagrante wtf-kronkels. Toevallig is dit ook de eerste film waarvoor Lanthimos niet zelf het scenario schreef. Wil dat zeggen dat hij een brave en kleurloze gareelcineast is geworden? Uiteraard en gelukkig niet.

“The Favourite” is waarschijnlijk ook Lanthimos’ eerste film die zich vergelijkingswijs laat pitchen: als “All About Eve” gemixt met “Dangerous Liaisons” om precies te zijn. En – omdat Lanthimos net als Stanley Kubrick kaarslicht boven kunstlicht prefereert – ook wel wat met “Barry Lyndon”. Scenaristen Deborah Davis en Tony McNamara dopen hun plotpenseel in het Engeland van de vroege jaren 1700 tijdens de heerschappij van koningin Anne. Die had het toen voor het zeggen in Engeland, Schotland en Ierland en het was tijdens haar bewind dat Engeland en Schotland zich verenigden als Groot-Brittannië. Of Anne echt zo heetgebakerd, zot en fragiel was als ze hier door Oliver Colman wordt neergezet is voer voor historici, maar filmisch is de Colman-interpretatie alvast heerlijk kijkvoer.

Centraal in “The Favourite” staat niet zozeer de oorlog tegen de Fransen, maar vooral de – op ware feiten gebaseerde – relatie tussen Anne, de gravin van Marlborough Sarah Churchill (Rachel Weisz) en haar nichtje Abigail Masham (Emma Stone). Churchill was zowat de grootste vertrouwelinge van de koningin en er zijn er zelfs die beweren dat ze meer macht had dan de vorstin zelf. Sarahs beslissing om haar van de sociale ladder gedonderde nicht een plaats te geven als keuken- en kamermeid initieert een ware paleisrevolutie. Anne blijkt immers zeer gecharmeerd door Abigail en daardoor ziet Sarah haar eigen positie aangetast. Wat volgt is een hoepelrokkencatfight tussen twee vrouwen die elkaar naar het leven staan, met in het midden een zotgedraaide speelbalkoningin en aan de zijlijn een roedel manspersonen die hun mannelijke invloed aanwenden om hun eigen (politieke) agenda veilig te stellen.

Lanthimos ziet “The Favourite” duidelijk als een grote farce, zij het dan wel een met een geschiedkundige voedingsbodem. De majestueuze travellings in de royale decors – grotendeels gefilmd in het in 1611 gebouwde historische Hatfield House in Hertfordshire – leiden je hypnotiserend binnen in de adellijke kuiperijenbiotoop. Met als extra trekhaak een passende score waarin Handel, Bach, Vivaldi en Purcell gezelschap krijgen van moderne experimentele componisten. Kostuumdrama’s traag en bestoft? ’t Zal toch niet bij Lanthimos zijn.

Het is trouwens niet alleen visueel smullen geblazen. Ook het scenario blijft twee uur lang fascineren. Zeker omdat de vertolkingen van het centrale vrouwentrio op het scherpst van de snee balanceren. Colman steekt er boven uit, maar de woedende blikken van Weisz en Stone zijn eveneens scherp genoeg om “The Favourite” het label priemende viersterrencinema op te kleven. Waanzinnig geestig en evenzeer doordringend pijnlijk, dat is deze fijne dosis wervelwindcinema. Waarin meteen ook wordt aangetoond dat het eigenlijk nogal meevalt met de fratsen van onze Prins Laurent.

Gezien op Het Filmfestival van Gent.