Moeilijk te zeggen wie er het meest accolades verdient voor het verwoestende en verpletterende “Drive”. De meeste kans maakt uiteraard de Deense regisseur Nicholas Winding Refn, die al zijn hele carrière grossiert in geschift bloedvergieten dat zich niet in een hoekje laat drummen (zie de “Pusher”-trilogie, “Bronson”, ‘Walhalla Rising”). Dusver richtte hij zich vooral tot een arthousepubliek, maar met “Drive” levert hij toch een film af die zowaar tot in de multiplexen geraakt. En hem in Cannes bovendien de beste regieprijs opleverde. Of bazuinen de loftrompetten toch vooral voor Ryan Gosling, voor wie 2011 het jaar van de echte doorbraak is (zie het al in 2010 uitgebrachte Blue Valentine, Crazy Stupid Love en The Ides Of March) ?  Hij was het immers die Nicholas Winding Refn naar voor schoof als potentiële regisseur nadat een eerste poging (die zou worden geregisseerd door testosteron-Brit Neil Marshall en waarin Hugh Jackman de hoofdrol zou vertolken) niet levensvatbaar bleek.

Feit is dat eigenlijk iedereen meer dan een fikse lading schouderklopjes verdient voor wat je kan zien als een hommage aan het werk van onder meer Sam Peckinpah, Walter Hill, Michael Mann, William Friedkin of (een voorbeeld dat door Refn zelf wordt aangehaald) Alejandro Jodorowsky. Ook Gosling weet de klassiekersklepel hangen met zijn incarnatie van Steve McQueens coole en Clint Eastwoods naamloze wreker. Dus ja, er wordt nogal vaak geknipoogd in “Drive”, en je kan de verschillende blokken inderdaad zien als makkelijk pik- en jatwerk, maar de kans dat je dit zal doen is klein – tenzij je Tarantino ook maar een pezewever vindt.

“Drive” is gebaseerd op de gelijknamige roman van James Sallis uit 2005, en werd scenariogewijs vertaald door Hossein Amini. Het naamloze hoofdpersonage (op de aftiteling staat gewoon 'driver' te lezen) is een enigmatische adrenalinejunk met een mysterieus verleden voor wie een stilte meer zegt dan duizend woorden. Hij woont in een ietwat verloederd appartement, verdient zijn brood door aan auto’s te sleutelen en als stuntman te fungeren in Hollywoodfilms, en durft ’s nachts al eens bijklussen als chauffeur van vluchtwagens voor misdadigers. Via zijn baas in de garage (Bryan Cranston, eindelijk eens in een bijrol die de intensiteit van zijn hitserie “Breaking Bad” benadert) krijgt hij bovendien de kans om als stockcarracer te rijden voor de lokale maffiabaas Bernie (een venijnig efficiënte Albert Brooks). Daarnaast heeft Driver nog tijd om verliefd te worden op zijn buurvrouw Irene (een subtiel-ontroerende Carey Mulligan) die instaat voor de opvoeding van haar zevenjarig zoontje. En dat op het moment dat Irenes echtgenoot Standard (Oscar Isaac) terug uit de gevangenis komt. En nog een openstaande rekening heeft bij lokaal crapuul, waardoor Driver willens nillens met het geteisem in contact komt. Genoeg elementen dus om samen te vloeien in een existentiële thriller die gaandeweg explodeert in een orgie van extreem geweld, maar er toch in slaagt om nergens de menselijkheid van het hoofdpersonage uit het oog te verliezen.

Refn, Gosling en alle andere betrokkenen excelleren met vlag en wimpel in de nobele kunst van het filmmaken. Let maar op het hypnotisch camerawerk van Newton Thomas Sigel of de flamboyante score van Cliff Martinez. Of de secuur uitgekozen middenrif doorborende songs van onder meer Kavinsky featuring Lovefoxxx, Desire en Riz Ortolani die zowel dance als disco de revue laten passeren. Van onrealistisch en op veilig spelende actie voor een CG-vretend publiek moet Refn niet weten, van de keel dichtsnoerend neo-noir/grindhouse geweld waarbij het bloed bij beken stroomt des te meer. Niet zozeer tot lering en vermaak, maar als ondersteuning voor een prent die tegelijkertijd diep romantisch, extreem spannend en steeds verrassend is.

Redenen genoeg dus om jezelf in vijfde versnelling en schrap te zetten voor deze vernuftige karakterstudie. Die misschien zelfs het begin betekent van een 'a beautiful friendship' daar Refn en Gosling opnieuw samenwerken in “Only God Forgives” een thrillerdrama gesitueerd in het thaiboksmilieu waarvan de release volgend jaar voorzien is.