‘So mama don’t take my kodachrome away.’ Een ritmische smeekbede van Paul Simon waar geen nood aan is bij het bekijken van Pawel Pawlikowski’s bezwerende zwart-witparel “Cold War”. Niet ‘s mans eerste parel: vijf jaar terug schoot hij met het in even mooie zwart-wittinten gedraaide “Ida” ook al in de roos, Oscar voor beste niet-Engelstalige film inclusief. En prijzen regent het inmiddels opnieuw: in Cannes kreeg Pawlikowski de regieprijs voor “Cold War”, op Film Fest Gent was de film de verdiende winnaar in het competitieluik.

Voor “Ida” was Pawlikowski – een in Engeland geschoolde Poolse cineast die aanvankelijk documentaires draaide en pas rond de eeuwwisseling overstapte naar de langspeelfilm – zeker geen naam die een belletje deed rinkelen. Ook al had hij reeds samengewerkt met ronkende namen als Paddy Considine (“Last Resort”), Emily Blunt (“My Summer Of Love”) en Kristin Scott Thomas en Ethan Hawke (“The Woman In The Fifth”). “Ida” veranderde op slag de perceptie van Pawlikowski’s werk. “Cold War” is een meer dan knappe opvolger. Dit bloedmooi in beeld gebracht humaan drama verpakt als liefdesbetuiging aan de Poolse nouvelle vague is zelfs een van de fraaiste films van het najaar. Of misschien zelfs van het jaar.

In “Cold War” schetst Pawlikowski de romance tussen dirigent/muzikaal arrangeur Wiktor (Tomasz Kot) en de zangeres Zula (Joanna Kulig). Niet zomaar een romance trouwens: Pawlikowski haalde inspiratie bij de woelige relatie van zijn eigen ouders. Wiktor leert Zula kennen als hij in het Polen van 1949 het platteland afreist op zoek naar meisjes die goed kunnen zingen en dansen. De beste mogen als lid van het (vandaag de dag ook nog steeds bestaande) muzikale Mazowsegezelschap mee langs Poolse concertzalen om er de heimatfolklore te eren. De vrijgevochten Zula werkt van meet af aan als een rode lap op Wiktor: een stomende romance is onvermijdelijk.

Historische hindernissen zorgen echter voor meer dan een obstakel: wanneer Wiktor zich verplicht ziet om Russische en communistische propagandaliederen in de set op te nemen, kiest hij voor een vlucht naar het Vrije Westen. Zula volgt niet. Wat wel volgt: een smachtend verlangen van Wiktor om zijn geliefde terug in zijn armen te kunnen sluiten, terwijl hij in Parijs een carrière uitbouwt als jazzmuzikant. Wanneer Zula alsnog de grens oversteekt, blijkt dat zowel de lange scheiding, Zula’s eigen ambities als de repercussies van Wiktors overlopen een weerslag hebben op hun hereniging.

Pawlikowski behandelt een tijdsspanne van vijftien jaar op nog geen anderhalfuur tijd. En toch voelt “Cold War” zelden geforceerd aan. Integendeel: het openingsbeeld van een bejaarde man die een volkslied zingt vloeit naturel over in een ritmische reis die later nog halt houdt in Parijse bars, die Bill Haleys ‘Rock Around The Clock’ een vinylbeurt heeft en die de hartsnaren meer dan eens beroert met verschillende versies van de ‘smartlap’ ‘Dwa Serduszka’ die als een rode draad door de narratie loopt.

Een muzikale tocht gedrapeerd rond een pakkend en superb vertolkt liefdesdrama dat dan ook nog eens historisch is ingekaderd en in majestueuze beeldcomposities baadt … cinema pur sang, dat is wat je krijgt met “Cold War”. ‘So mama, don’t take my black and white away.’

Gezien op Film Fest Gent.