Darfoer. Iedereen die dit leest of het woord hoort weet dat daar wel iets aan de hand is. Of aan de hand is geweest. De meesten zullen ook wel weten dat onze medemens op die locatie anders gekleurd is. En er wel wat mensen gestorven zijn. Maar de details zijn ons ontgaan. We leven in een wereld waar je niet eens naar Darfoer moet om een voorbeeld te hebben van hoe mensen op een brutale manier worden afgeslacht zonder dat er ook maar iemand is die zich om hen bekommert. O ja, iedereen weet wel dat er iets aan de hand is maar daar houdt het ook mee op.
De Verenigde Staten, scheidsrechter op wereldvlak, lieten er flink wat tijd overgaan voor ze het woord ‘genocide’ in de mond namen wat Darfoer betreft. En als het dan eindelijk zover kwam, dan kon men op diplomatiek vlak niet tot snelle (re)actie komen want er zijn andere belangen die spelen natuurlijk. Grotere belangen dan het lot van duizenden mensen die afgeslacht worden, uit hun dorpen verdreven, vrouwen die verkracht worden, kinderen die getekend zijn voor het leven nadat ze getuige waren van zoveel onrecht, letterlijk zoveel bloed zagen vloeien…

Het is niet nieuw en het is van alle tijden. Genocide. Volkerenmoord. Het heeft me altijd verrast en verwonderd hoe weinig er werd gedaan toen in onze spreekwoordelijke achtertuin Bosniërs en Serviërs slaags raakten met elkaar. Elkaar gingen uitmoorden. Massagraven, plunderingen, etnische zuiveringen, het gebeurde allemaal op een afstand die nauwelijks tien uur autorijden vergt. And the world was watching… Maar terug naar Darfoer nu.
Paul Freedman (“Rwanda – Do Scars Ever Fade ?”) breng het onrecht nog maar eens op het grote scherm en heeft hiervoor de best geschikte partners om hem te helpen in deze opdracht : John Prendergast, Samantha Power, en Nick Kristof van de New York Times, we vermelden maar de belangrijkste of meest invloedrijke. Zij zijn de mensen die de vluchtelingenkampen in het grensgebied van Tsjaad en Soedan bezochten. De onthutsende verhalen van de overlevenden op notaboekjes krabbelden en op de best mogelijke manier gebruikten om de ontoelaatbare wantoestanden op de Westerse wereld los te laten. Te vragen om actie. Te vragen om reactie. De best geplaatste personen contacteerden om in te grijpen. En omdat woorden soms tekort schieten kozen ze er op een gegeven ogenblik voor om (kleur)potloden en papier achter te laten in de kampen, ter beschikking van de grote massa weeskinderen die dan maar spontaan op het papier tekenden waarvan ze getuige waren geweest. Vliegtuigen, bommen, schietgeweren, rode kleuren ook, heel veel rode kleuren…

George Clooney, uitvoerend producent van deze documentaire probeert al lange tijd om de problematiek onder de aandacht te brengen van de internationale gemeenschap. Regisseur Paul Freedman en de zijnen dus ook. “Sand and Sorrow” is een film die niet gemaakt is uit winstbejag, enkel maar om via het fantastische medium dat film eigenlijk is een groot publiek te bereiken. Dat lukt ook. Maar of dit voor een andere aanpak, voor een reactie zal zorgen is bijzonder twijfelachtig.
De beelden zeggen alles, de getuigenissen spreken boekdelen, de cijfers geven aan hoe belangrijk die duizenden zwartjes wel zijn voor de wereld. Correctie. Onbelangrijk. Let maar eens op tijdens het bekijken van “Sand and Sorrow” hoeveel minuten de grote Amerikaanse nieuwszenders het afgelopen jaar hebben besteed aan deze ontoelaatbare wantoestanden… En vergelijk dat aantal eens met de aandacht die men had aan... Michael Jackson bijvoorbeeld.

De beelden in “Sand and Sorrow” zijn niet altijd voor gevoelige kijkers. Vast staat wel dat Paul Freedman er bijzonder goed in slaagt om de boodschap over te brengen. Maar dat is natuurlijk niet voldoende om voor verandering te zorgen. Misschien dat de tienduizenden aanwezigen die zich destijds hadden verzameld voor het Witte Huis ook wel hun invloed zullen gehad hebben. Maar je merkt het, we gebruiken het werkwoord in de verleden tijd en zijn er bijna zeker van dat noch President Bush noch andere wereldleiders de politieke wil hebben of zullen vindenom in te grijpen…

Gezien op het 34e Filmfestival van Gent (2007).