Versatiele type, die Spielberg. Op amper drie maand tijd brengt hij zowel een absorberend politiek drama voor volwassenen uit als een swingend sciencefictionavontuur voor iedereen die jong van hart is. Zowel de man als de jongen in Spielberg konden dit jaar dus hun cinema-ei kwijt met respectievelijk The Post en Ready Player One. Waarmee de krasse zeventiger bewijst dat hij nog even relevant is als toen hij als jong broekje het cinemalandschap overhoop haalde met een haaienvin en een gammele vissersboot. Al meer dan veertig jaar aan de top staan van bioscoopescapisme en tussendoor ook een meester in volwassen cinema zijn … wie doet het hem na?

Swingend dus. Want dat is Ready Player One. Helemaal verrassen doet het eindresultaat niet, al komt dat eigenlijk vooral/uitsluitend omdat Spielbergs portfolio uitpuilt van ontelbaar veel trendsettende films. Wat het moeilijk maakt om echt nog iets te laten zien wat hij nog niet eerder heeft laten zien. Dat hij zijn generatiebepalende popcornklassiekers al die jaren lang een eigentijdse (digitale) twist weet mee te geven zonder aan de verhalende essentie te raken, spreekt echter resoluut in zijn voordeel. Dit is zichtbaar het werk van een man die nog steeds weet hoe geestige avonturenfilms te maken en een wow-gevoel kan evoceren. In die optiek is Ready Player One een prent die vele jonge broekjes en over het paard getilde epigonen als Michael Bay een poepje laat ruiken. Al is de kans klein dat Bay moet ruiken, daar diens hoofdpijnveroorzakende Transformers-franchise mee door Spielberg is geproduceerd. Aber soit …

Ready Player One is de verfilming van de gelijknamige in 2011 verschenen cultpopcultuurroman van Ernest Cline. Gesitueerd in het jaar 2045 in een maatschappij waarin virtuele realiteit geen hype meer is, maar dagelijkse werkelijkheid. In de virtuele wereld van de Oasis kan rijk, arm, groot, klein, jong en oud zich uitleven in ongebreidelde heldenfantasieën, voor velen de enige manier om te ontsnappen aan de grauwheid van het dagelijks bestaan. Wanneer de bedenker van de Oasis sterft, blijkt dat hij een erfenisrace heeft georganiseerd. Wie erin slaagt om door middel van drie opdrachten een code in de Oasis te kraken mag zich de nieuwe eigenaar van de virtuele wereld noemen. Spek naar de bek van de kapitalistische zwijnen van Innovative Online Industries, die de virtuele wereld volledig willen beheersen en er meteen meer verslavende elementen en reclameboodschappen willen instoppen. Niet naar de zin van jonge avonturier Wade ‘Parzifal’ Watts (Tye Sheridan) die met een groep vrienden de race wil winnen om de indoctrinatieplannen van IOI te dwarsbomen.

In se is Ready Player One een spannend jongens- en meisjesavontuur, en daar weet Spielberg uiteraard weg mee. Aanvankelijk is het wat wennen aan de digitale overload, maar het duurt niet erg lang vooraleer Spielberg die nieuwe wereld salonfähig laat resoneren. Het is ook niet dat hij in een zwart gat springt. Of het nu gaat om mechanische haaien, miniatuurmijnkarraces, levensechte buitenaardse wezens, hyperrealistisch dino’s of een geanimeerde Kuifje … Spielberg is altijd een visionair én pionier geweest. Het hoeft dus niet te verwonderen dat zijn digitale wereld er beter uitziet dan de probeersels die de makers van pakweg Warcraft of Assassin’s Creed ons in de maag probeerden te splitsen.

Extra koopwaar zijn de vele popcultuurreferenties die in Ready Player One opduiken. Een mix tussen de referenties die Cline in zijn boek verwerkte en speciaal voor de filmversie toegevoegde iconen. Op zich kan je stellen dat die visuele verwijzingen nauwelijks iets voorstellen (kijk daar, drie seconden Freddy Krueger) of enkel maar de grootste nerds zullen plezieren (hola pola, de smoking van Buckaroo Banzai), maar dat is net deel van de pret. Wie geen suikerspinkaas heeft gegeten van de vele verwijzingen hoeft niet te vrezen van een kale kermis thuis te komen: hij of zij heeft gewoon een paar attracties niet bezocht.

De vele knipogen zorgen er wel voor dat de hypermoderne VR-aanpak van Ready Player One een mooie brug slaat naar de nostalgische kippenvelgraadmeter van eenieder die tijdens zijn apenjaren in de ban raakte van Spielbergs vroegere kleppers. De verwondering van vroeger gekoppeld aan de overload van nu, ’t zorgt in de handen van de grootmeester voor een geslaagde symbiose. Vlekkeloos is het niet: hier en daar kon alles vast wel wat compacter of is het momentum van de plot niet dwingend genoeg. Maar als Spielberg wel in de roos mikt, is het ongebreideld genieten van ’s mans filmische finesse en narratief talent. De ongecompliceerde plezierleute van Star Wars/Indiana Jones is daarbij nooit veraf. En helemaal falderie faldera is de setpiece die leidt naar het bemachtigen van de tweede sleutel: dé kanshebber om eind dit jaar helemaal bovenaan allerlei cinemaorgasme-ereschavotten te staan. Onterecht zal het niet zijn.