Droog aan de haak gewogen kan je En los márgenes als een gecondenseerde grotepublieksfilm zien die op een commercieel-verhalende manier sociaal onrecht aanklaagt zoals Ken Loach en zijn acolieten dat vaak soberder ook doen.

Wie thuis is in dat haakje open arthouseonrecht haakje dicht kan deze Spaanse film daardoor misschien een te weinig genuanceerde gemakkelijkheidsoplossing vinden. Al doe je En los márgenes daarmee oneer aan. Het mag dan allemaal wat gepolijst zijn en zich zelfs wat ontvouwen als een sociale soap, de kern is dezelfde als die in het oeuvre van Loach: dat het leven verdomd pijnlijk en mensonterend kan zijn als je verstrikt zit tussen de vaak cynische mazen van door het rijke maatschappelijke establishment gespannen webben. En dat oproepen tot sociale solidariteit broodnodig blijven.

Het zijn geen windmolens waar Penélope Cruz tegen ten strijde trekt, maar tastbaar kapitalistisch onrecht dat als een juk op de schouders ligt van een steeds grotere groep mensen die nauwelijks de eindjes nog aan elkaar kunnen knopen en daardoor zelfs uit hun huis worden gezet. Cruz als coproducente en mede-initiatiefneemster op de barricades dus met een volstrekt glamourloze rol – ja wijsneus op de vijfde rij, ze kan het zich permitteren want ze heeft geld genoeg – en met de vuist op tafel.

Drie verhaallijnen zijn in En los márgenes met elkaar vervlochten: Cruz vertolkt zelf een vrouw die haar hypotheek niet meer kan betalen en daardoor samen met haar man en kind op straat dreigt te belanden. De echte acteerlijm komt van een alweer alles gevende Luis Tosar die als mensenrechtenadvocaat een moeder probeert op te sporen die het hoederecht over haar dochter dreigt te verliezen, en dan is er ook nog Adelfa Calvo die probeert om het contact met haar zoon te herstellen nadat diens verkeerd uitgedraaide investering haar spaarcenten deed verdwijnen als een gletsjer onder de zon.

Heel veel menselijk leed op het scherm dus, rechttoe rechtaan in beeld gebracht door regisseur Juan Diego Botto in zijn langspeeldebuut. Als regisseur mag Botto dan wel een nog wat richtingzoekende novice zijn, als acteur is hij dat niet – getuige zijn grote acteercurriculum. Hij is trouwens ook zelf in En los márgenes te zien als Cruz’ echtgenoot. Botto schreef ook mee aan het script en gaat niet voor een vals happy end: de uitzichtloosheid is op het eind nog even groot als bij het begin. Voor sommige problemen bestaan nu eenmaal geen pasklare kortetermijnoplossingen – of ontbreekt de wil om die te vinden.

Valse doekjes voor het bloeden krijg je niet op het bord in deze als vierentwintiguursthriller verpakte zondvloedfilm. Hopelijk schiet finaal nog iemand over om het gat in de dijk te dichten, zou je daarbij afsluitend kunnen denken. Of lezen.

Gezien op Film Fest Gent.