Wie in de jaren tachtig de vinger aan de pols wou houden van de onafhankelijke Amerikaanse cinema kon niet echt om Jim Jarmusch heen. Na een start onder de radar in 1980 met Permanent Vacation kwamen zijn films meer en meer in het vizier van de arthousefrequenteerder en met wat goede wil kan je zelfs zeggen dat zijn derde worp Down By Law de eerste was waarmee hij een groot/groter publiek wist te bereiken.

Niet dat Jarmusch bewust op zoek leek naar die erkenning: Down By Law lijkt in de eerste plaats gefilmd voor hemzelf, met de hulp van wat vrienden en gelijkgestemde zielen. En niet in glorieus technicolor, maar in een kunstzinnig zwart-wit. Meteen zijn derde zwart-witfilm op rij. Down By Law laat zich eerder bekijken als een verzameling karakteriële vignettes en laat zich niet zozeer stuwen door de machinaties van de plot waarin de drie centrale personages meanderen.

DJ Tom Waits rijdt rond met een auto waarvan hij niet weet dat er een lijk in de kofferbak ligt. Pooier John Lurie wordt door een concurrent in de val gelokt door hem samen te brengen met een jong meisje. Beide heren komen daardoor in dezelfde cel terecht waar ze het gezelschap krijgen van Roberto Benigni – in zijn eerste Amerikaanse productie – die wordt gearresteerd nadat hij per ongeluk een man doodde door een biljartbal tegen diens hoofd te gooien. De drie mannen zijn karakterieel niet echt compatibel, maar moeten toch zien samen te leven binnen de contouren van de cel die ze delen. En later ook binnen de contouren van de wijde wereld, want dankzij Benigni kunnen ze ontsnappen en moeten ze zien te overleven in de Louisianna-eske bayou. Geen idee of die blauw is. Rood is dan weer de kleur van de liefde tussen Benigni en bijrolvertolkster Nicoletta Braschi die in 1991 samen in de huwelijksboot zouden stappen.

De vignettes in Down By Law ademen vaak een geïmproviseerde aanpak uit, en daar zal Benigni wel wat mee te maken hebben. Jarmusch’ derde is verplichte kost voor de fans van de regisseur in het bijzonder en eigengereide independentcinema in het bijzonder en toont hem op het kruispunt tussen navelstaarderij en een deur die langzaam opengaat richting mainstream. En weet eerder kunstzinnig te overtuigen dan scenariomatig of inhoudelijk met drie personages die de acteur die ze vertolkt of karakteriseert niet weten te overstijgen.

Fans van namenlijstjes, onthoud of noteer: de ook al recalcitrante filmmaakster Claire Denis was assistent-regisseur op de set van Down By Law, twee jaar voor ze zelf aan de slag ging met haar langspeeldebuut Chocolat.