Persona Non Grata is een verrassing. In die zin dat een documentaire van Oliver Stone plots als het ware uit de lucht komt gevallen. Wij herinneren ons niet dat er veel te doen was rond dit project toen Stone zich met zijn crew naar het Midden-Oosten begaf, laat staan dat deze film stof deed opwaaien zoals sommige andere docu's dit deden in het verleden.

Nochtans is Oliver Stone één van de groten onder de filmmakers. JFK, Natural Born Killers en vooral Heaven and Earth, tot hiertoe nog steeds één van de beste aller tijden, het is dit soort films die de klasse van iemand als Oliver Stone onderstreept. Wat de regisseur heeft bezield om op een dag richting Jeruzalem en wijde omgeving te trekken wordt zelfs in de film niet duidelijk. Stone, in beeld komend én met snor (al dan niet bewust als vermomming) had er een gesprek met ondermeer Shimon Peres en Benjamin Netanyahu, grote namen van, althans zo kwam het bij ons toch zo over, verstandige mensen. Of toch individuen die op de gepaste momenten verstandig uit de hoek kunnen komen.

Oliver Stone had een persoonlijk interview met deze prominenten. Op een vrij amateuristische, niet-Amerikaanse en on-Hollywoodse manier. Maar veel meer dan wat Q & A en een rondwandelende cameraman die het allemaal handheld doet is het niet. Stone slaat geen nagels met koppen en stelt dus geen directe, stoute vragen die de ondervraagde in verlegenheid zouden kunnen brengen. Het heeft misschien te maken met de gevoeligheid van de problematiek maar zonder twijfel ook met de complexiteit van het gegeven. En precies dit is iets wat we Oliver Stone verwijten. Dit was een ideale gelegenheid om de probleemsitutatie die teruggaat tot 1948 en zelfs vroeger eens kort uit elkaar te gaan rafelen zodat hierna met kennis van zaken dieper op een en ander kon ingegaan worden. Meer nog, het is zelfs noodzakelijke informatie om te begrijpen waar het hier allemaal om gaat.

Eigenlijk was het Stone te doen om Arafat. Hij zakt met zijn team zelfs even af tot het Al Mukata Hoofdkwartier van de man in een poging om een babbel met de veelbesproken leider te versieren. Maar veel verder dan een korte handdruk in een flink gevulde ruimte komt hij niet. Waar hij wel aan toe komt was Hamas en de Al Aqsa Brigade. Abu Kassir is de schuilnaam van de man die met zijn twee ook al gesluierde vrienden vertelt dat hij onlangs nog 60 M16's en 5.000.000 kogels op de kop kon tikken via de lijfwacht van Sharon. Dit zijn de mensen die in het openbaar een normaal leven lijken te leiden maar zich bij deze gelegenheid Palestijnse vrijheidsstrijders noemen, een sympathieke, misleidende omschrijving voor de groep die in de bloedige strijd al aan teveel mensen het leven heeft gekost (eerder in de film vergeleek men cijfermatig zelfs de dodentol met het aantal slachtoffers van de WTC-aanslagen). Zij staan dicht bij de zelfmoordcommando's en krijgen van Oliver Stone de vraag voorgeschoteld of er zoiets bestaat als een lijst waaruit kan geput worden om zelfmoordaanslagen te plegen.

Het feit dit gesprek te kunnen voeren, deze vragen te kunnen stellen moet voor Oliver Stone wel iets betekend hebben natuurlijk maar wij zijn er zeker van dat hij met deze documentaire veel hoger mikte en er allicht zelf niet zo tevreden mee is. De ambitieuze regisseur had toen hij hieraan begon toch wel meer in gedachten dan even heel kort de hand van Arafat te mogen schudden.