Positivo's aller landen, verberg en verenig u. Michael Haneke heeft weer een lekkere depri-film klaargestoomd, die zich met weerhaken onder de huid nestelt en daar waarschijnlijk tot het einde der dagen blijft zitten. Al overdrijf ik deze keer wat misschien, daar Caché geboekstaafd staat als de meest toegankelijke film van deze Oostenrijkse cineast. Nu ja, toegankelijk? Haneke verlaagt de drempel aanzienlijk door zijn boodschap ditmaal te verpakken in een intrigerend whodunit-sfeertje, maar daar hij op het eind geen sluitende antwoorden wil geven op de veelvuldige vragen die hij voorschotelt, is Jan Biosmodaal er uiteindelijk alsnog aan voor de moeite. Bovendien pakt Haneke ook uit met twee in your face schokkende momenten (waarbij dierenliefhebbers het bij het eerste zwaar te verduren krijgen). De tweede schokgolf is trouwens zo abrupt en snel dat je niet eens op tijd dekking kan zoeken. Oude vos Haneke verliest dus geenszins zijn streken in Caché, ook al gaat hij nu toch wel subtieler te werk dan in het hevig veroordeelde Funny Games, Caché leunt dicht aan bij het sublieme Code Inconnu. Vervreemding, ontwrichte wereldrelaties, racisme, angst, egoïsme, de thema's komen ook hier weer terug, zij het in een meer rechtlijnig verhaal. Het openingsshot is prachtige cinema : een statiefbeeld van een doorsnee huis in een doorsnee straat. Bijna twee minuten kijken we naar een beeld dat bijna niet beweegt, een passerende fietser of auto niet te na gesproken. En plots spoelt het beeld terug. Blijkt dat we naar een video-opname aan het kijken zijn van het huis van Georges (Daniel Auteuil) en Anne (Juliette Binoche), op het moment dat zij er ook naar kijken. Op zich is er niets angstwekkend te zien op de beelden, maar Georges en Anne beseffen bij het bekijken van de tape dat iemand hun huis in de gaten houdt en filmt, ook al is er buiten geen camera te zien. Groot mysterie dus, en het wordt er niet beter op. De videocassettes blijven komen, verpakt in bloederige kindertekeningen. De politie grijpt niet in, daar de cassettes en tekeningen geen echte bedreiging inhouden. Vooral Anne begint te lijden onder de aanwezigheid van de onzichtbare stalker, zeker als er ook mysterieuze telefoontjes komen. Wie heeft het op hen gemunt, en waarom ? Is het omdat Georges als boekrecensent op tv komt ? Wil een misnoegde schrijver zich wreken ? Is het gewoon een flauwe grap ? Heeft iemand het op hun twaalfjarige zoon Pierot gemunt ? Wanneer de volgende opname beelden laat zien van Georges ouderlijk huis, is hij willens nillens verplicht om terug te keren naar zijn verleden. Kan het zijn dat hij als zesjarige jongen iets heeft misdaan dat zoveel jaren later hallucinante consequenties aanneemt ?

Cinematografisch hoeft Haneke niets meer te bewijzen. De vondst van het statische beeld dat plots terugspoelt herhaalt hij een paar keer, zodat je na een tijd eigenlijk niet meer weet of je nu gewoon naar een echte handeling dan wel naar een opgenomen beeld aan het kijken bent. Haneke houdt dit voyeuristisch blikveld de gehele film vol : ook het verleden van Georges wordt vanuit een afstandelijk perspectief getoond. Zijn het beelden zoals hij zich die herinnert of wordt Georges zijn hele leven al gadegeslagen ?  De relatie tussen Anne en Georges raakt ontwricht door de videobanden : hun naar de buitenwereld toe perfecte huwelijk krijgt een paar harde klappen toegedeeld, en een interne crisis lijkt onafwendbaar.Ook hun timide zoon Pierrot deelt in de brokstukken.Bovendien blijkt Georges een egocentrische etter die zijn persoonlijk geluk huisvest in een egocentrische levensvisie, ook al staat hij op het punt alles te verliezen wat hem dierbaar is.De grond van de zaak blijkt een multiculturele voedingsbodem te hebben, en de leugens van de zesjarige Georges worden een metafoor voor het afzweren van alles wat niet-blank is door een hele generatie.En niet enkel die uit de jaren zestig, want Haneke trekt uiteraard de parallel door naar de huidige multiculturele samenleving.  Dat hij uiteindelijk niet kiest voor een pasklare ontknoping past dan ook bij de thematiek.Ook al is het aanvankelijk frustrerend om niet te weten wie nu eigenlijk verantwoordelijk is voor de videobanden, het open einde past in het universum van Haneke.  Was het toch de eerste verdachte ?  Speelt alles zich af in Georges’ onderbewustzijn ?  Is het een (goddelijke) wraakengel die Georges uit zijn schulp wil lokken ?  Net daarom ook is de op zich weinig zeggende slotscène zo intrigerend : ook al lijkt ze rustgevend alledaags, er gaat een sterke angstdreiging van uit… alsof Georges (en de wereld) zich nooit meer veilig kunnen voelen : want je weet nooit wie je in de gaten houdt, en wanneer de afrekening volgt.

Net zoals Hanekes vorige films is dit een te nemen of te laten-ervaring, maar zelfs als je halverwege afhaakt of je je bij de eindstreep bekocht voelt, dan nog zal je moeten toegeven dat Haneke in elk geval een van de meest vibrante films van het jaar aflevert. Geen muziek bijvoorbeeld, maar achtergrondgeluiden en –bewegingen die de taal van de film uitmaken. Een goed voorbeeld is de scène in de lift.  Waar men in Hollywood zou uitpakken met een orchestrale score om de spanning te benadrukken, opent Haneke voluit de filmische trukendoos. Georges is enkel maar in de achtergrond in de spiegel zichtbaar, zijn opponent bovenaan het beeld. Tergend traag taxeert Haneke beide personages vanuit een ander perspectief, terwijl ze elkaar in het echt eigenlijk aankijken.

Haneke blijft één van de meest boeiende Europese regisseurs van deze generatie, en “Caché” is een sterke film voor de fijnproever met een even sterke maag. Hou er wel rekening mee dat een geweten schoppende Haneke altijd wel ergens een blauwe plek of kneuzing in de psyche achterlaat.