Na “An Incovenient Truth” en “Earth” is het nu de beurt aan “The 11th Hour”, een film die niet in de Belgische bioscopen werd uitgebracht maar nu dank zij het medium DVD toch in de huiskamer een kans krijgt. De belangrijkste troef van “The 11th Hour” is ongetwijfeld de aanwezigheid van Leonardo DiCaprio, niet dat iemand enkel daarvoor de film zal bekijken of kopen maar hij is wel het uithangbord van deze documentaire die, voor wie er nog mocht aan twijfelen, uitsluitend ecologische bedoelingen heeft.

Het gaat niet goed met moeder Aarde maar dat is niets nieuws. Iedereen weet het, iedereen ziet het, weinigen twijfelen aan de stellingen die door een enorme diversiteit aan mensen geopperd wordt. “The 11th Hour” is zo’n beetje de verzameling van die grote groep die, elk vanuit hun eigen invalshoek en vanuit hun eigen vakgebied, toelichten waarom en waar precies het nu eigenlijk fout aan het lopen is.
Auteurs, wetenschappers, milieuactivisten, psychologen, oprichters van organisaties die het beste voor hebben met deze wereld, psychologen, geestelijken/priesters, een mycoloog, milieucorrespondenten, milieuwetenschappers en een politicus op rust (Gorbatsjov), een bijzonder gevarieerde groep van mensen die allemaal hetzelfde aangeven en een boodschap brengen die doorspekt is met nakend onheil.

De boodschap is inmiddels gekend en het vele gepraat in “The 11th Hour” zorgt er niet echt voor dat dit een flitsende en imponerende documentaire is geworden. Wel integendeel, het is enkel de verschijning van Leonardo DiCaprio (die telkens hij in beeld komt nog eens hetzelfde zegt wat alle anderen voor hem al duidelijk maakten, zij het anders geformuleerd) die voor enige verademing zorgt alhoewel de loutere aanwezigheid van een gekende kop natuurlijk de meubels niet redt hier.
Wat ontbreekt in “The 11th Hour” zijn cijfers, grafieken, heel specifieke gegevens uit onderzoeken, harde elementen die ons murw slaan, doen nadenken. De bovenvermelde specialisten verwoorden het allemaal wel goed hoor, maar het blijft niet hangen. De dag daarna weet je enkel nog dat je een film zag die nog eens heeft gewaarschuwd voor de verwoestende gevolgen die wij nu aan onze (enige) planeet toebrengen, maar er zal niets concreets van blijven hangen zijn, niets om door te vertellen aan vrienden, familieleden, collega’s. Dat had je daarentegen wel bij “An Inconvenient Truth”. Ik herinner mij Al Gore nog heel goed toen hij plaatsnam op de ‘hoogtewerker’ die aan de ene kant van die reuzegrafiek stond opgesteld. En zo zijn er nog wel wat voorbeelden uit die Oscar winnende film.
Er is niets verkeerds met een andere aanpak maar eigenlijk zou je aan het eind van deze films/docu’s (terug) moeten verliefd worden op moeder Aarde. Maar het beeldmateriaal in “The 11thHour” ontbreekt of is veel te beperkt om als overtuigende illustratie te dienen voor wat wij eigenlijk kapot aan het maken zijn.

Het is de relatie tussen mens en natuur die bepalend zal zijn of we het 'halen' of niet. Iemand spreekt in “The 11th Hour” van zelfmoord wanneer hij wil aangeven hoe erg fout we eigenlijk bezig zijn, iemand anders wijst op de belangrijke politieke verantwoordelijkheid die sommige mensen wel hebben, het belang van het geld (opnieuw…), de macht van oliemaatschappijen, het belang van economische vooruitgang. Interessant is de benadering van nog iemand anders die stelt dat de Natuur een aantal dingen volledig gratis doet en wij door ons gedrag straks als alternatief iets zullen moeten verzinnen die we dan nog dik zullen moeten betalen ook.
De titel “The 11th Hour” is natuurlijk ook al symbolisch, het lijkt alsof ons laatste uur geslagen is. Eén van de mensen die aan het woord komt in de film zegt dat het niet 5 voor 12 is maar 11/23 uur, 59 minuten en 59 seconden.

De dreiging is duidelijk, we kunnen de geponeerde stellingen bijna allemaal volgen maar het grote probleem is dat je nog met geen 1.000 films de wereld kunt mobiliseren. Iedereen zit in zijn eigen leefwereldje, leeft in zijn eigen huisje, denkt aan zichzelf, is in zekere zin dus egoïstisch. Myanmar, China, tienduizenden doden maar geen mens in België die daarvoor zijn slaap laat, laat staan dat hij wat van zijn centen afstaat om die 'anderen' financieel te ondersteunen of te helpen, uitzonderingen daar gelaten.
De poolkappen smelten, o.k. zal wel kloppen. De aarde warmt op, eh… zal wel juist zijn. Maar eh… ondervinden wij hierdoor op dit eigenste moment schade of enig ongemak van ? Niet echt. En zeker niet onmiddellijk. Het is precies dit die ervoor zorgt dat je maar weinig mensen in beweging kunt krijgen. Mocht de dag komen (en laat ons, egoïstisch als we zijn hopen dat het niet/nooit zo ver komt) dat er een orkaan of tyfoon met vernietigende consequenties over ons land raast en er een verband bestaat tussen ons weinig natuurvriendelijk gedrag en deze natuurramp, dan is er misschien kans dat onze ogen zullen open gaan, ahoewel...). En zullen we dan misschien wel bereid zijn om iets te doen. Misschien. Maar dan is het al te laat. We kunnen enkel hopen dat het nu nog niet zo is.

Ondanks het feit dat deze documentaire toch wel flink tegenviel bekeken we hierna de extra’s. Onder de noemer '11th Hour Solutions' werden ons vijf categorieën aangeboden. Helaas, driewerf helaas, hier duiken dezelfde gezichten weer op die we al zagen in de film. Alleen doet men zijn vertelling nu zelfs nog een flink stuk uitgebreider. En nog moeilijker te begrijpen ook. Zo heeft men het ondermeer over antropocentrisme (watte ?), komt de auteur van ‘Biomimicry’ heel uitgebreid (en dus veel te lang) aan het woord en heeft men het zelfs over… paddestoelen. O ja, er is wel een verband op één of andere manier maar het zullen enkelingen zijn die zullen geïnteresseerd zijn in deze wetenschappelijke praat die overigens door de meeste sprekers niet werd voorbereid en voor een aantal onder hen inhoudelijk grotendeels geïmproviseerd is.
Ook de religieuze kant van de zaak krijgt een kans met het extra ‘Religious Perspectives’. Daarin heeft men het niet alleen over de Bijbel maar ook over de Koran. Men gaat zelfs begeesterd en enthousiast bepaalde stukken uit de Bijbel gaan citeren/voorlezen, op een manier waar de meeste Belgische pastoors nog wat zouden kunnen van leren.
Het vroeg dus een bijzondere opoffering om alle extra’s te doorworstelen maar dat zijn we aan onze lezers/bezoekers wel verplicht natuurlijk. Maakt het voor jou een stuk makkelijker nu je weet dat ze zo goed als waardeloos zijn.