Triviale opener: de twee acteurs die ooit hun Oscar voor beste mannelijke hoofdrol weigerden zijn hier samen in een en dezelfde film te zien. Al is de kans klein – lees zelfs maar onbestaand – dat George C. Scott of Marlon Brando voor deze The Formula ook een acteerprijs in de wacht zouden slepen.

Neen, dit is geen The Godfather en geen Patton. Het is wel de derde en laatste samenwerking tussen regisseur John G. Avildsen en scenarist-producent Steve Shagan na Save The Tiger en W.W. And The Dixiedance Kings uit respectievelijk 1973 en 1975. Shagan hield de touwtjes zelf nogal strak in handen bij de verfilming van zijn roman uit 1979. Voor zijn tijd was The Formula een hoogst actuele roman: een thriller waarin de macht van olieproducenten en wereldwijde oliecrisissen op het voorplan stonden. In zijn roman en in de film legt Shagan een verband tussen nazisme, Arabische oliesjeiks en het monopolie van rijke olieconglomeraten met als McGuffin een formule voor ‘synthetische olie’ die de ganse wereldproductie kan ontwrichten.

Scott is een politieman die op het spoor komt van de formule tijdens de speurtocht naar de moordenaar van een ex-collega die vermoord wordt aangetroffen nadat die af en toe niet zo koosjere hand- en spandiensten verleende. De speurtocht naar de dader brengt hem naar Duitsland waar ook zijn leven wordt belaagd. Hij loopt er eveneens Marthe Keller tegen het lijf als niet zo betrouwbare mede-/tegenstander in zijn speurtocht naar de waarheid. Keller verving de oorspronkelijk gecaste Dominique Sanda, die naar verluidt op vraag van Scott zou zijn ontslagen ‘omdat hij moeite had om haar dik Frans accent te begrijpen’.

Ook Brando had eisen: hij gaf ruiterlijk toe de rol enkel maar te accepteren omdat hij bankroet was en dus geld nodig had. Voor zijn bijrol kreeg hij uiteindelijk 2,75 miljoen dollar betaald voor elf dagen op de set en dat was meer dan Scott voor zijn hoofdrol kreeg. Brando eiste ook om zelf zijn personage te mogen aankleden inclusief hoorapparaat, kalend kapsel waarvan de haren moesten gekamd zijn zoals hij dat wou, brillenglazen zonder rand en valse bovenste tanden. Vooral dat hoorapparaat bleek handig: zo moest Brando zelf zijn dialogen niet van buiten leren, maar kon hij ze gewoon herhalen daar hij ze in het hoorapparaat/de microfoon kreeg voorgelezen.

Avildsen was niet tevreden met het eindresultaat van The Formula. Hij probeerde naderhand zelfs om zijn naam van de generiek te halen omdat hij niet te spreken was over de versie die Shagan met zijn producershoed op had gemonteerd uit Avildsens originele cut. Helemaal waterdicht is de finale versie sowieso niet: hier en daar is er een scèneovergang die de wenkbrauwen doet fronsen en de kans is groot dat je nog voor de eindgeneriek van start gaat alweer bent vergeten wie door wie is vermoord en waarom.

Niet dat er geen leut valt te beleven aan The Formula: de spionagethrillerstructuur weet tot op bepaalde hoogte zeker te intrigeren, de cynische ondertoon van het script en de uitsmijtende oneliner van Scott zijn top en Brando’s schmieren alleen al is eigenlijk ook reden genoeg om twee uur achterover te leunen voor deze bruistablet. Maar dat The Formula als puntje bij paaltje komt een film is die het potentieel niet volledig waarmaakt staat buiten kijf.